Nhiễm khuẩn bệnh viện (NKBV) là một trong những thách thức và mối quan tâm hàng đầu tại Việt Nam cũng như trên toàn thế giới. NKBV có thể xem như là bệnh gây ra bởi bệnh viện, vì đây là những nhiễm khuẩn mắc phải chỉ trong thời gian bệnh nhân nằm viện.
Nhiễm khuẩn vết mổ thường gặp, nên các nhân viên y tế luôn chú trọng vấn đề vô trùng. Trong ảnh: Một trường hợp phẫu thuật hở tại Bệnh viện Đa khoa Phú Yên - Ảnh: T.THỦY
NGUY CƠ LÂY NHIỄM BỆNH CAO
Những nghiên cứu cho thấy, NKBV làm tăng tỉ lệ tử vong, kéo dài thời gian nằm viện, tăng việc sử dụng kháng sinh, tăng đề kháng kháng sinh và chi phí điều trị. Cùng với sự xuất hiện một số bệnh gây ra bởi những vi sinh vật kháng thuốc, hoặc bởi những tác nhân gây bệnh mới, NKBV vẫn còn là vấn đề nan giải ngay cả ở các nước đã phát triển.
Theo tiến sĩ Lê Thị Anh Thư, Trưởng khoa Chống nhiễm khuẩn Bệnh viện Chợ Rẫy, Chủ tịch Hội đồng chống nhiễm khuẩn TP Hồ Chí Minh: NKBV tập trung cao ở khu vực hồi sức cấp cứu và ngoại khoa. Có 3 loại nhiễm khuẩn thường gặp ở nước ta là: nhiễm khuẩn hô hấp, nhiễm khuẩn vết mổ và nhiễm khuẩn tiêu hóa. Do cơ địa bệnh nhân không có miễn dịch tốt nên có nhiều nguy cơ nhiễm trùng. Bệnh nhân cấp cứu, đặc biệt là do tai nạn giao thông, vết thương luôn trong tình trạng mất vệ sinh. Đối tượng bị nhiễm khuẩn chủ yếu do dùng thủ thuật như đặt xông dẫn lưu, xông bàng quang, xông niệu đạo, dùng máy thở hỗ trợ hô hấp. Với những bệnh nhân phẫu thuật, loại vết mổ bẩn và nhiễm có tỉ lệ nhiễm khuẩn vết mổ cao, lên tới 30%. Ngoài ra, có thể bị nhiễm khuẩn trong môi trường, trong không khí. Vi khuẩn có thể có trong những dụng cụ chăm sóc bệnh nhân, dụng cụ ở phòng mổ, áo của phẫu thuật viên... Cái nắm cửa, dụng cụ trong phòng bệnh nhân hoặc máy điều hòa không khí lâu ngày không lau chùi sát trùng cũng là nguồn lây nhiễm.
NKBV có khả năng lây lan nhiều và hậu quả nặng nề. Bệnh nhân nếu bị NKBV thì thời gian điều trị phải kéo dài, chi phí cho điều trị cao, nhiều biến chứng, tăng kháng sinh điều trị. Tại buổi tập huấn về công tác chống NKBV ở Phú Yên, tiến sĩ Anh Thư cho biết: Các bệnh nguyên gây NKBV có mức độ đa kháng kháng sinh cao hơn các bệnh nguyên gây nhiễm khuẩn trong cộng đồng. NKBV kéo dài thời gian nằm viện trung bình từ 7 đến 15 ngày, làm gia tăng sử dụng kháng sinh và kháng kháng sinh. Do đó, chi phí của một NKBV thường gấp 2 đến 4 lần so với những trường hợp không NKBV.
TĂNG CƯỜNG CÔNG TÁC CHỐNG NKBV
Việc kiểm soát và dự phòng NKBV hiệu quả được xem như là một tiêu chuẩn quan trọng nhằm nâng cao chất lượng khám chữa bệnh của bệnh viện. Bác sĩ Phan Vũ Nhân, Giám đốc Sở Y tế Phú Yên, cho biết: Khắc phục một số tồn tại trước đây, thời gian qua ngành Y tế Phú Yên đã thường xuyên tổ chức đào tạo, nâng cao kiến thức, thái độ và thực hành của nhân viên y tế về hầu hết các mặt công tác chống nhiễm khuẩn.
Sở Y tế Phú Yên đã phối hợp với Công ty cổ phần Đầu tư thiết bị y tế công nghệ cao HMED (TP Hồ Chí Minh) tổ chức hội nghị về chuyên đề “Hỗ trợ nâng cao công tác kiểm soát nhiễm khuẩn theo quy trình một chiều của Bộ Y tế”; Ban quản lý dự án Hỗ trợ y tế vùng duyên hải Nam Trung Bộ tỉnh Phú Yên cũng đã tổ chức tập huấn quản lý chất thải y tế, với sự tham dự của đông đảo đại diện các bệnh viện, trung tâm y tế trên địa bàn tỉnh; Bệnh viện Đa khoa tỉnh mời các chuyên gia đầu ngành về lĩnh vực chống NKBV cho nhân viên của đơn vị và các bệnh viện tuyến huyện, qua đó, thông qua Quy trình kiểm soát nhiễm khuẩn một chiều theo chuẩn của Bộ Y tế và trao đổi kinh nghiệm, giải đáp những khó khăn, vướng mắc trong công tác kiểm soát nhiễm khuẩn; truyền đạt các kiến thức về công nghệ mới trong kỹ thuật rửa - sấy dụng cụ y tế tự động; các công nghệ plasma lạnh trong xử lý dụng cụ không chịu nhiệt; chống nhiễm khuẩn sơ sinh, nhiễm khuẩn có can thiệp lồng mạch, nhiễm khuẩn vết mổ, nhiễm khuẩn trong phẫu thuật…
Hiện chống nhiễm khuẩn trở thành hoạt động thường quy của các cơ sở y tế, đã có sự quan tâm đúng mức của lãnh đạo Sở Y tế và các bệnh viện. Do đó, ngoài việc nâng cao kiến thức cho nhân viên, các bệnh viện đã quan tâm đến việc tuân thủ quy chế chống NKBV, giám sát bệnh truyền nhiễm; đã đầu tư phương tiện thiết yếu cho kiểm soát nhiễm khuẩn, chống NKBV. Nhân viên y tế cũng khuyến cáo người thăm nuôi, khi vô phòng bệnh phải có áo choàng; trước khi vô thăm bệnh nhân, tay chân cũng phải sạch sẽ, vì dễ đem mầm bệnh từ ngoài vô hay đem mầm bệnh từ bệnh viện ra ngoài.
Các bệnh viện hiện được đầu tư hệ thống xử lý rác thải mới với công nghệ tiên tiến nhằm chống nhiễm khuẩn ở mức cao nhất. Quy trình quản lý, thu gom chất thải bệnh viện được phân công trách nhiệm cụ thể cho các thành viên tham gia. Chất thải bệnh viện được phân loại và cô lập thành chất thải rắn, chất thải sinh hoạt, chất thải nguy hại…
Chương trình chống nhiễm khuẩn là công tác quan trọng, được đặt lên hàng đầu, nên cần phát huy tốt trong bệnh viện. Tuy nhiên, để hoạt động chống NKBV có hiệu quả, cần phải tăng cường kiểm tra, giám sát việc thực hiện quy trình chống NKBV, đặc biệt là đối với chất thải y tế, vệ sinh môi trường, dịch bệnh truyền nhiễm… Các bệnh viện cụ thể hóa các quy định, quy trình chuyên môn về chống nhiễm khuẩn phù hợp với điều kiện bệnh viện nhưng phải phù hợp với nguyên tắc chống nhiễm khuẩn; đồng thời cần tăng cường hơn nữa việc giáo dục nhân viên y tế thực hiện các quy định phòng chống nhiễm khuẩn, thực hiện tốt công tác chống NKBV.
THU THỦY
