Là đơn vị có bề dày truyền thống vẻ vang, lịch sử hình thành, chiến đấu và phát triển của Tiểu đoàn BB85 (Trung đoàn BB888, Bộ CHQS tỉnh) khá đặc biệt. Đây là đơn vị bộ đội địa phương cấp tiểu đoàn đầu tiên của tỉnh được thành lập, gắn liền và ảnh hưởng sâu sắc đến quá trình đấu tranh cách mạng kiên cường của Nhân dân Phú Yên trong thời kỳ chống Mỹ, cứu nước.

Tuổi trẻ Tiểu đoàn 85 tiến bước dưới Quân kỳ Quyết thắng tiếp nối truyền thống cha ông. Ảnh: XUÂN HIẾU

Được hình thành và phát triển trong cao trào đấu tranh cách mạng của Nhân dân tỉnh nhà, với tinh thần đoàn kết, ý chí tự lực tự cường, dũng cảm chiến đấu; được sự quan tâm của các cấp lãnh đạo, sự đùm bọc nuôi dưỡng che chở của Nhân dân, đơn vị đã vượt qua mọi khó khăn thử thách, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao.

Ngày 16/3/1963 - thời khắc lịch sử

Đầu năm 1963, trước yêu cầu của cuộc kháng chiến đang bước vào thời điểm khốc liệt, Tiểu đoàn 85 Bộ binh (TĐ85), Tỉnh đội Phú Yên được thành lập. Đây là đơn vị bộ đội địa phương cấp tiểu đoàn đầu tiên của tỉnh được hình thành từ các đại đội độc lập 375, 220, 377 và Đại đội Trợ chiến của tỉnh.

Theo ông Lê Văn Hồng, nguyên chiến sĩ TĐ85 và những đồng đội của ông, thời khắc lịch sử hôm ấy là ngày 16/3/1963, tại thung lũng Suối Trầu (xã Sơn Hội, huyện Sơn Hòa), lễ tổ chức thành lập TĐ85 được tiến hành khá nghiêm trang, dưới sự chủ trì của các đồng chí: Trung Dũng, Tỉnh đội trưởng; Lê Vấn (Nam), Chủ nhiệm chính trị; Nguyễn Tài Nhuệ (Yên), Tham mưu trưởng; Nguyễn Hương, phụ trách hậu cần. Bí thư Tỉnh ủy Trần Suyền và nhiều đại biểu các ban ngành của tỉnh như: Tuyên huấn, Thanh niên, Phụ nữ, Kinh tài… đã đến dự. Tại buổi lễ, Tỉnh đội trưởng công bố quyết định thành lập tiểu đoàn và các chức danh. Cụ thể, đồng chí Tước làm tiểu đoàn trưởng, đồng chí Nguyễn Trắc chính trị viên, đồng chí Mười Đồng chính trị viên phó và đồng chí Sáu Đồng tham mưu trưởng… Sau khi giao nhiệm vụ cho tiểu đoàn, đồng chí Trung Dũng cho rằng với truyền thống cách mạng của quê hương, tiểu đoàn phải nỗ lực tiếp bước đàn anh trong 9 năm đánh Pháp đã lập nhiều chiến công vang dội như: Suối Cối, Núi Sầm, Quán Cau, Màng Màng, Tường Quang, Quan Quang, Bàn Nham, Đèo Cả, Tuy Bình, Phú Thứ, Sông Ba Trường Lạc, TX Tuy Hòa… “Đơn vị đàn anh bách chiến bách thắng, mình là lớp kế tiếp cũng phải quyết tâm chiến đấu trăm trận trăm thắng”, đồng chí Dũng nói.

Thay mặt đơn vị, đồng chí Nguyễn Trắc, chính trị viên tiểu đoàn hứa quyết tâm trước Tỉnh ủy, Tỉnh đội và Nhân dân tỉnh nhà: “TĐ85 nguyện thực hiện tốt mọi nhiệm vụ, lập thành tích xuất sắc để không phụ lòng tin yêu của Đảng, của dân”.

Quyết chiến quyết thắng

Chiến dịch Hải Yến thất bại, không thực hiện được âm mưu đánh phá căn cứ hậu phương của ta, tháng 3/1963, địch mở tiếp chiến dịch mang tên Dân Thắng nhằm đánh nát căn cứ, tiêu diệt lực lượng cách mạng. Chúng tập trung lực lượng lớn gồm 2 trung đoàn của Sư đoàn 15, 1 trung đoàn 46 biệt lập, 1 chiến đoàn cơ giới, 2 tiểu đoàn công binh, nhiều đại đội pháo binh, gần 50 máy bay trực thăng và máy bay chiến đấu, đánh phá ác liệt căn cứ Miền Tây và Sơn Hòa. Cùng với việc cướp bóc, đốt phá, dồn dân…, chúng còn dùng công binh mở và nối các trục đường Hòa Đa, Xuân Phước, Củng Sơn với vùng Sơn Hội, Sơn Long, Sơn Định, Sơn Xuân; từ Phong Niên sang An Nghiệp, An Xuân - Sơn Long. Đồng thời thành lập ấp chiến lược An Xuân dồn dân 2 xã An Xuân, An Lĩnh gây cho ta không ít khó khăn.

Tiểu đoàn 85 huấn luyện chiến sĩ mới. Ảnh: XUÂN HIẾU

Trước sức đánh phá, càn quét ào ạt của địch, Tỉnh ủy và Tỉnh đội đã trực tiếp chỉ đạo, giao nhiệm vụ cho TĐ85 vừa mới thành lập, phân tán lực lượng để chiến đấu thích hợp với khả năng và thực lực của ta.

Chấp hành mệnh lệnh của cấp trên, trong suốt 5 tháng ròng rã, Đại đội 375 cùng LLVT của huyện Sơn Hòa, Miền Tây và du kích các xã tích cực chống địch càn quét nống lấn, loại khỏi vòng chiến đấu hơn 200 tên địch, thu nhiều vũ khí. Lực lượng còn lại của tiểu đoàn thọc sâu hoạt động ở các vùng đồng bằng, đánh vào một số mục tiêu chủ yếu, hỗ trợ mạnh mẽ cho phong trào quần chúng đứng dậy phá kèm, phá ấp chiến lược. Đặc biệt, trận phục kích tại Hòa Nghĩa, Đại đội 375 đã diệt gọn 1 trung đội lính cộng hòa. Trận tập kích 2 trung đội dân vệ ở thôn Thạnh Đức, xã Xuân Quang tháng 7/1963, TĐ85 (thiếu Đại đội 375) diệt gọn 1 trung đội, đánh tan trung đội còn lại, thu 9 súng.

Theo đại tá Võ Văn Ký, Chính trị viên phó TĐ85 những năm 1967-1969, TĐ85 là một tiểu đoàn bộ binh của địa phương, với chức năng tiêu diệt các đơn vị địa phương quân (bảo an, dân vệ), phá rã bộ máy kìm kẹp của địch ở cơ sở, hỗ trợ cho quần chúng đấu tranh binh vận là chủ yếu. Nhưng trên thực tế, TĐ85 đã tích cực chủ động tiến công tiêu diệt các đơn vị quân chủ lực Mỹ - ngụy, Nam Triều Tiên và hầu hết các trận đánh của tiểu đoàn đều giành thắng lợi. Tiểu đoàn đã viết nên truyền thống: “Một ý chí tiến công quyết chiến quyết thắng không lùi bước trước bất cứ khó khăn nào, đoàn kết chặt chẽ trên dưới một lòng. Chủ động hợp đồng trong chiến đấu, nhận khó khăn về mình, nhường thuận lợi cho bạn”. Điển hình là những đợt tấn công vào TX Tuy Hòa trong chiến dịch xuân Mậu Thân 1968, TĐ85 xứng đáng ở vị trí chủ công của LLVT tỉnh và cũng là đơn vị chốt chặn cuối cùng bảo vệ an toàn cho lực lượng ta lui quân, hạn chế thương vong.

Viết tiếp truyền thống vẻ vang

Sau ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, cán bộ chiến sĩ TĐ85 tiếp tục phát huy truyền thống đơn vị anh hùng, liên tục cơ động truy quét FULRO, góp phần giữ vững an ninh chính trị ở địa phương. Chiến tranh biên giới Tây Nam nổ ra, đơn vị lại tiếp tục được cử đi chiến đấu và làm nghĩa vụ quốc tế cao cả. Từ khi tái lập tỉnh Phú Yên đến nay, đơn vị được giao nhiệm vụ huấn luyện chiến sĩ mới và sẵn sàng chiến đấu, cơ động thực hiện nhiệm vụ giúp dân, nhiệm vụ nào đơn vị cũng đều hoàn thành xuất sắc.

Thiếu tá Nguyễn Thế Sơn, Tiểu đoàn trưởng TĐ85 cho biết: Từ tháng 5/2009, trước yêu cầu nhiệm vụ mới, TĐ85 sáp nhập, trực thuộc Trung đoàn BB888, Bộ CHQS tỉnh. Thời gian qua, để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ huấn luyện, chiến đấu ngày càng cao, tạo động lực, sức bật quan trọng trong thực hiện nhiệm vụ chính trị được giao, cấp ủy, chỉ huy đơn vị thường xuyên kiểm tra, giám sát, nhất là kiểm tra kết quả thực hiện Chỉ thị 05 của Bộ Chính trị và các nội dung chuẩn mực Bộ đội Cụ Hồ thời kỳ mới, gắn với thực hiện chức trách, nhiệm vụ của từng cán bộ, đảng viên. Hàng năm, trước khi bước vào khóa huấn luyện, đơn vị triển khai làm tốt công tác chuẩn bị. Đồng thời kết hợp chặt chẽ giữa huấn luyện và rèn luyện kỷ luật, giữa truyền thống với hiện đại, coi trọng huấn luyện đêm để nâng cao khả năng sẵn sàng chiến đấu của đơn vị trong mọi tình huống. Nhờ đó, chất lượng huấn luyện không ngừng được nâng lên.

LẠC VIỆT