Liên tiếp trong nửa đầu tháng 10, hai nghệ sĩ sơn mài có tiếng của Việt Nam là Lý Trực Sơn và Công Kim Hoa đã mang tranh sơn mài dự triển lãm tại Trung Quốc và Nhật Bản. Việc sơn mài Việt Nam có mặt tại các triển lãm lớn ở các nước có truyền thống nghệ thuật từ cây sơn lâu đời trong khu vực đã khẳng định thêm vị thế và tính “độc nhất vô nhị” của sơn mài nước ta.
Đoàn họa sĩ Việt Nam tham gia triển lãm tranh mới nhất tại Trung Quốc
Người Trung Quốc mong muốn văn hóa hiện đại của họ tiến lên đẳng cấp thế giới và đưa nghệ thuật của họ tương xứng với tầm vóc quốc gia. Thế nên, Triển lãm Biennale Bắc Kinh lần thứ 5 (từ 28/9-22/10) là một cuộc “phô diễn” với sự đóng góp của nghệ sĩ tất cả các châu lục. Năm nay, ngoài triển lãm lớn, còn có ba triển lãm chuyên đề đặc biệt cùng thời gian về nghệ thuật đương đại của ba nước: Ấn Độ, Armenia và Mexico và triển lãm một bộ tranh khắc của Goya - danh họa Tây Ban Nha. Tham gia Triển lãm Biennale Bắc Kinh lần này, Đoàn Việt Nam có 13 nghệ sĩ, thì có tới 5 người mang tranh sơn mài, trong đó họa sĩ Lý Trực Sơn (SN 1949) là tác giả lớn tuổi nhất, và tác phẩm mang đi của ông là bộ tranh ba tấm mang tên Quê ngoại. “Tôi có quan sát nhưng thấy phía Nhật Bản hình như không có tác giả nào tham gia tranh sơn. Còn tranh sơn hay nghệ thuật sơn Trung Quốc cũng có nhiều trong triển lãm, tuy nhiên không có điểm nào để có thể so sánh với nghệ thuật sơn mài của ta cả. Tuy có truyền thống nghệ thuật sơn ta lâu đời, nhưng họ vẫn dùng sơn như một vật liệu mỹ nghệ thủ công, không có đặc tính riêng mà chỉ có khả năng diễn tả các chi tiết, vẽ lên một mặt bóng. Do vậy, sơn mài Việt Nam mang lại nét độc đáo, và tôi nghĩ việc tìm ra sơn mài quả là một “may mắn kỳ dị” của các họa sĩ Việt Nam tiền bối, và là niềm tự hào của chúng ta sau này…”, họa sĩ Lý Trực Sơn tâm sự.
Còn tại triển lãm “Cộng hưởng những rung động mới trong nghệ thuật sơn của các nghệ sĩ nữ quốc tế” tại Nhật Bản, đại diện cho phong cách sơn mài của Việt Nam có tới bốn họa sĩ. Đó là Nhật Trần, Nguyễn Phi Oanh (đều là người Mỹ gốc Việt), một họa sĩ người Nhật là Ando Saeko (đang ở Việt Nam) và họa sĩ mang quốc tịch Việt Nam Công Kim Hoa. Cuộc triển lãm này là một cuộc tập hợp rất phong phú tác phẩm của 31 họa sĩ nữ từ 8 nước: Nhật, Trung Quốc, Hàn Quốc, Thái Lan, Myanmar, Việt Nam, Mỹ và Pháp, triển lãm và hội thảo đi xuyên qua ba thành phố lớn là Tokyo (14/9-1/10), Kyoto (6-21/10) và Fukushima (27/10-25/11). Tác phẩm được lựa chọn mời tham gia không chỉ là tranh, mà là bất cứ sáng tác tạo hình nào dùng chất liệu sơn mang tính design hiện đại, giàu cảm xúc, tính độc lập và khám phá là được. Do vậy tác phẩm tham dự rất phong phú và lạ lùng. Trong đó, tranh sơn mài của Việt Nam là một tiếng nói riêng trong đại hội Urushi thế giới. Họa sĩ Công Kim Hoa chia sẻ: “Tôi cho rằng mục đích, ý nghĩa của triển lãm này là muốn giới thiệu sự biến thiên phong phú của nghệ thuật, mà như cách gọi của người Nhật - chỉ là chất liệu gốc, còn lại là năng lực sáng tạo, thẩm mỹ và cảm xúc của chủ thể mới quan trọng. Còn vị trí thế nào thì cứ qua số người tham dự được học sơn mài từ nguồn Việt Nam có mặt trong triển lãm này là đủ biết”.
HÀ MY (tổng hợp)
