Trong cơ cấu tổ chức các hội Văn học - Nghệ thuật địa phương, hội viên thuộc chuyên ngành văn học bao giờ cũng chiếm số lượng đông nhất và chính họ là lực lượng nòng cốt để tạo nên diện mạo của tờ tạp chí văn nghệ. Phú Yên cũng không ngoài quy luật đó. Từ chỗ chỉ có hơn năm chục hội viên, sau đúng một thập niên, đến nay Hội Văn học Nghệ thuật có hơn một trăm cây bút văn học trên tổng số 250 hội viên, với nhiều lứa tuổi, nghề nghiệp khác nhau. Trong đó có 10 hội viên Hội Nhà văn Việt Nam là các nhà văn, nhà thơ Văn Công, Liên Nam, Y Điêng, Tô Phương, Trần Huiền Ân, Đào Minh Hiệp, Triệu Lam Châu, Huỳnh Quang Nam, Huỳnh Thạch Thảo và Ngô Phan Lưu - mới được kết nạp năm 2010. So với các tỉnh bạn trong khu vực thì số lượng hội viên Hội Nhà văn Việt Nam ở Phú Yên vào loại cao.

Giao lưu các nhà thơ, tác giả nhân Hội thơ Nguyên tiêu Phú Yên. - Ảnh: DƯƠNG THANH XUÂN

Về số lượng đầu sách của các hội viên văn học được xuất bản trong thập kỷ qua thì Phú Yên cũng đứng hàng nhất bảng. Chỉ riêng số tác phẩm văn học ra mắt bạn đọc từ nguồn kinh phí hỗ trợ xuất bản sách của UBND tỉnh, thì đã có gần 60 đầu sách. Đó là chưa kể đến hàng chục đầu sách khác của các hội viên trung ương được các nhà xuất bản đầu tư kinh phí in ấn và phát hành trong cả nước. Điểm sáng đáng lưu ý trong mảng sách văn học là các tuyển tập do Hội Văn học Nghệ thuật thực hiện như Tuyển tập tác phẩm Văn học Phú Yên thế kỷ XX dày 1.000 trang, tập hợp và giới thiệu các tác phẩm, tác giả có những đóng góp cho nền văn học Phú Yên trong suốt thế kỷ XX, Tuyển tập Văn học 5 năm (2000-2005) và Tuyển Thơ 30 năm Nguyên tiêu Phú Yên. Các bộ sách này được bạn đọc đánh giá cao nhờ chất lượng nội dung tác phẩm và hình thức trình bày đẹp đẽ, sang trọng. Trong các đầu sách của cá nhân xuất bản thời gian qua, mảng đề tài về chiến tranh cách mạng luôn được bạn đọc đón nhận với một tình cảm đặc biệt, như tập trường ca Những năm tháng không quên của nhà thơ Văn Công, tập truyện ký Viết ở tiền tuyến của nhà văn Tô Phương, tập truyện ngắn Sông Hinh - con sông quê hương của Y Điêng, bộ tiểu thuyết 2 tập Bên gốc me già của Phương Yến…

Nhưng đó là mới nói về “lượng”, còn về “chất” thì thập niên qua, nhiều cây bút ở Phú Yên đã bước lên bục vinh quang để nhận giải thưởng trong các cuộc thi văn học có uy tín trong nước, như các cuộc thi của Báo Văn Nghệ, NXB Kim Đồng, NXB Văn nghệ TP Hồ Chí Minh, NXB Văn học, Bộ Giáo dục - Đào tạo, Báo Tiền Phong, Báo Nông Nghiệp, Hội Văn học-Nghệ thuật các dân tộc thiểu số Việt Nam, Hội Nhà văn Việt Nam và của Liên hiệp các hội Văn học Nghệ thuật Việt Nam… Đó là các cây bút Huỳnh Văn Quốc, Trịnh Phương Trà, Phạm Ngọc Hiền, Nguyễn Thị Thu Trang, Đoàn Việt Hùng, Ngô Phan Lưu, Trần Huiền Ân, Huỳnh Thạch Thảo, Triệu Lam Châu, Tô Phương… Nhờ các giải thưởng này mà thời gian qua, các tác giả Huỳnh Thạch Thảo, Trần Huiền Ân và Ngô Phan Lưu đã được Hội Nhà văn Việt Nam đánh giá cao và kết nạp vào Hội. Đặc biệt năm 2007, nhà văn Y Điêng đã được Chủ tịch nước trao tặng Giải thưởng Nhà nước vì những cống hiến của ông trong lĩnh vực văn học.

Kế tục truyền thống từ nhiều năm trước, hàng năm, Hội Văn học Nghệ thuật đã phối hợp với các ngành tổ chức tốt Đêm thơ Nguyên tiêu truyền thống của tỉnh, đồng thời xuất bản tuyển tập Thơ Nguyên tiêu gồm các bài thơ chọn lọc của các tác giả tham dự đêm thơ. Để quảng bá về đêm thơ, Hội Văn học Nghệ thuật đã phối hợp với Trung tâm Truyền hình Việt Nam tại Phú Yên xây dựng một bộ phim tài liệu về đêm thơ phát sóng trên VTV Phú Yên và Đài Truyền hình Việt Nam, giới thiệu với người yêu thơ trong cả nước về một nét đẹp văn hóa truyền thống độc đáo của quê hương Phú Yên. Đến năm 2010, được sự đồng ý của lãnh đạo tỉnh, Đêm thơ Nguyên tiêu đã được nâng lên thành Hội thơ Nguyên tiêu nhằm đáp ứng nhu cầu thưởng thức ngày càng cao của bạn yêu thơ trong và ngoài tỉnh. Có một điều khá đặc biệt ở Phú Yên là ngoài Đêm thơ Nguyên tiêu truyền thống của tỉnh, các huyện, thành phố trong tỉnh cũng đều tổ chức đêm thơ hoặc đêm thơ - nhạc mừng Đảng mừng xuân vào dịp Tết Nguyên đán. Dĩ nhiên, chất lượng nghệ thuật thì mỗi nơi mỗi khác, tùy vào môi trường văn hóa và tài năng của các nhà thơ “cây nhà lá vườn”, song ít ra thì các hoạt động đó cũng góp phần làm cho không khí ngày xuân thêm sôi động và có ý nghĩa hơn.

Thập niên qua, với sự năng động của Hội Văn học Nghệ thuật và sự nhiệt tình hưởng ứng của các hội viên, nhiều cuộc thi văn học đã được Hội phối hợp với các sở, ban, ngành và địa phương tổ chức. Ngoài ra, Hội Văn học Nghệ thuật còn thường xuyên tổ chức các cuộc thi thơ - văn trên tạp chí Văn nghệ Phú Yên. Các cuộc thi không chỉ phục vụ kịp thời nhiệm vụ chính trị của địa phương, đơn vị mà còn là dịp để phát hiện những tài năng mới, nhằm bồi dưỡng, đào tạo lực lượng kế cận cho phong trào văn học nghệ thuật tỉnh nhà. Nhiều cây bút trẻ đã xuất hiện và để lại những tác phẩm đi vào lòng người đọc như Huỳnh Văn Quốc, Huỳnh Hiếu, Phương Trà, Nguyễn Thị Thu Hồng, Đào Tấn Trực, Mạnh Hoài Nam, Đào Đức Tuấn, Ma Joan, Hà Kiều My, Thái Hiền, Nguyễn Thị Mỹ Hạnh…

Thập niên đầu tiên của thế kỷ XXI đã trôi qua, văn học Phú Yên đã gặt hái được những thành công rất đáng trân trọng, góp phần nâng cao đời sống văn hóa tinh thần cho nhân dân. Nhưng có cảm giác như các cây bút ở Phú Yên vẫn chưa đáp ứng được kỳ vọng của người đọc, tác phẩm của họ vẫn chưa xứng tầm với bề dày lịch sử, truyền thống đấu tranh cách mạng và công cuộc xây dựng trên quê hương vốn được tiền nhân mệnh danh là đất Phú trời Yên này. Tuy nhiên, bạn đọc có thể yên tâm khi nhìn vào những cây bút trẻ ở Phú Yên. Họ vừa đông về số lượng, vừa có kiến thức văn hóa, lại năng động và đam mê hơn so với các bậc tiền bối. Hãy kiên nhẫn đón chờ những tác phẩm mới của họ.

ĐÀO MINH HIỆP