Không chỉ là một nhà thơ tài hoa, Ngô Văn Phú còn là người viết truyện ngắn lịch sử với cách hư cấu tài tình bằng giọng văn trau chuốt. 71 tuổi, nhà thơ Ngô Văn Phú vẫn cần mẫn viết, cần mẫn làm việc.
Nhà thơ Ngô Văn Phú- Ảnh N.V.HỌC
Căn hộ của nhà thơ Ngô Văn Phú ở tầng 5, khu tập thể Giảng Võ (Hà Nội) bề bộn sách và những tập bản thảo. Ông ngồi đó, giản dị như một lão nông dân. Ông nhận mình là lão nông cày bừa trên cánh đồng chữ nghĩa. Tôi và nhiều người biết rằng, “lão nông” Ngô Văn Phú rất được mùa.
Cho đến thời điểm này, có lẽ ông là nhà thơ nắm giữ kỷ lục về số lượng với 225 đầu sách viết riêng. Nhiều người lấy làm ngạc nhiên, bởi với số lượng sách lớn như vậy nhưng ông chưa một lần dùng máy chữ, tất cả bản thảo đều được viết bằng tay trên một mặt giấy. Ông cặm cụi làm việc như một con ong chăm chỉ, mỗi năm xuất bản từ 7 đến 10 đầu sách. Thi thoảng, ông lại tham gia giảng dạy ở khoa Viết văn Trường Đại học Văn hóa.
Ở cái tuổi thất thập cổ lai hy (sinh năm 1937) như ông, trời còn cho sức khỏe đã là tốt. Ông hơn người ở chỗ, năng lực viết hình như chưa bao giờ vơi cạn. Chồng bản thảo trước mặt vẫn ngày một đầy lên, từng nét bút vẫn mềm mại trau chuốt, sách tham khảo cũ mới chất chồng trước mặt, chỗ đánh dấu đỏ, chỗ gấp mép ở những trang quan trọng. Ngô Văn Phú luôn cảm thấy thiếu thời gian. Một ngày của ông trôi qua rất nhanh bởi vì ông đắm chìm vào trang giấy với những nhân vật, tứ thơ, nhiều khi ông quên cả những bữa cơm.
Nhiều người nhận xét rằng, truyện của Ngô Văn Phú “siêu” nhất ở thể loại lịch sử. Nhà thơ tâm sự: “Cái khó là tìm tài liệu, sau đó là cách thể hiện trong tác phẩm, có hư cấu nhưng phải khéo léo, bởi người đọc tinh lắm, viết không cẩn thận sẽ bị đánh giá là kém”. Ngô Văn Phú đã viết gần 200 truyện ngắn lịch sử và nhiều tiểu thuyết về những nhân vật mình yêu thích.
Cả cuộc đời theo văn nghiệp, nhận hàng chục giải thưởng lớn nhỏ, làm Giám đốc NXB Hội Nhà văn, Ngô Văn Phú vẫn như bác ong thợ cần mẫn, chăm chỉ xây đắp cho gia tài văn chương của mình.
Nhà Ngô Văn Phú gần như toàn là sách, sách chiếm đầy không gian sống của ông. Sách đầy các ngăn tủ to nhỏ, trên kệ, trên gác xép, nơi bàn làm việc, trên đầu giường, cả trong chạn bếp... Gia tài cả đời ông chắt góp là những cuốn sách quý mà ông nâng niu, gìn giữ như những đứa con tinh thần không thể thiếu của cuộc đời mình. Bên cạnh những cuốn sách, còn có một thứ mà ông nâng niu gìn giữ cho riêng mình. Đó là một cây hoa quỳnh, kỷ niệm về một tình yêu đẹp. Câu chuyện tình yêu ấy khiến lòng thi sĩ dậy sóng. Bây giờ, người đàn bà của ông cũng đã yên phận ở một chốn xa, còn ông khắc khoải với những kỷ niệm chẳng bao giờ nguôi quên. Hai người yêu nhau mà không đến được với nhau, bởi cả hai đều có những ràng buộc, những lý do riêng.
Người đi, để lại khoảng trống vô bờ trong ông. “Yêu đến đỗi/Lòng cũng buồn đến đỗi/ Nói hoài rồi, cần lắm, phút lặng im/ Hơi thở nhẹ lẫn mùi hoa bối rối/ Dáng em đi, tóc xõa, phủ vai mềm/ Phố u tối. Tình yêu không lối thoát/ Lòng chơi vơi theo chiếc lá thu buông/ Đêm Hà Nội. Hai người. Hai cái bóng/ Nhạc tắt rồi, giai điệu vẫn còn vương…”
Trong ngôi nhà đầy sách, có một chốn riêng khác mà nhà thơ Ngô Văn Phú rất thích, đó là gian bếp. Ông tâm sự: “Tôi rất thích tự đi chợ và nấu cho mình những món ăn hương đồng gió nội hợp khẩu vị, hợp với tuổi già. Những lúc nấu nướng là những lúc tâm hồn thư thái nhất, tôi như quên hết mọi ưu phiền, lo lắng, nghĩ suy về những tác phẩm chưa hoàn thành”.
Phương tiện đi lại của nhà thơ Ngô Văn Phú là một chiếc xe đạp cà tàng. Nó đưa ông đi chợ, dạo phố, đi họp, lĩnh nhuận bút hoặc gặp gỡ bạn bè, đưa ông đến trường dạy chúng tôi. Nhà thơ đến rất đúng giờ, và ông đã hẹn ai thì hiếm khi đổi lại lịch.
Ngô Văn Phú gần như cả cuộc đời gắn bó với Hà Nội, với nhà tập thể. Ông vẫn ra phố với mũ lưỡi trai, chiếc xe đạp cà tàng, vẫn cần mẫn viết trong căn nhà đầy sách. Ông tự hào mình là nhà thơ không tuổi, lúc nào cũng bền bỉ, trẻ trung.
NGUYỄN VĂN HỌC
