Vừa qua, nghệ sĩ nhiếp ảnh Thái Phiên đã ký kết hợp đồng chuyển nhượng toàn bộ tác phẩm của mình cho Công ty Việt An Art. Những bức ảnh khỏa thân của Thái Phiên sẽ được Việt An Art khắc lên đá như một sản phẩm mỹ nghệ. Vậy là ngoài việc in thành sách Xuân Thì (NXB Văn Nghệ 2007) sau nhiều lần triển lãm không thành, ảnh nude của Thái Phiên có thêm một đầu ra. 

XUÂN THÌ TRÊN ĐÁ SẼ...NGÀN NĂM?

Một tác phẩm khỏa thân trên đá.

Phát biểu trong buổi họp báo tại Công ty Việt An Art trước khi đặt bút ký vào hợp đồng chuyển nhượng toàn bộ tác phẩm của mình, NSNA Thái Phiên cho biết: Đã có một vài nơi hỏi mua tác phẩm của tôi để sử dụng độc quyền cho các sản phẩm nhưng tôi rất đắn đo. Chẳng hạn có một công ty chuyên sản xuất tranh bằng gáo dừa liên lạc với tôi, nhưng tôi phân vân tranh bằng gáo dừa có chuyển tải được cái hồn trong các bức ảnh của mình hay không? Thêm nữa, chuyện tôn trọng bản quyền ở ta hiện nay vẫn còn nhập nhằng, nhiều nơi đã xài “chùa” ảnh của tôi khiến tôi vô cùng bức xúc. Trong lúc này, Công ty Việt An Art đã làm việc với tôi và tôi thấy nơi đây rất nghiêm túc trong chuyện tác quyền. Và hơn hết là những bức ảnh của Thái Phiên sau khi khắc lên đá đã giữ được khoảng 90% phần hồn của tác phẩm gốc. Do vậy, tôi quyết định hợp tác với Việt An Art.

Theo nghệ sĩ nhiếp ảnh Thái Phiên, ông hợp tác với Việt An Art trên tinh thần vì nghệ thuật chứ hiện thời chưa biết các bức ảnh của mình mang về bao nhiêu… “kg gạo”. Anh nghĩ ảnh của mình đã được “khắc trên giấy” bằng tập Xuân Thì cũng chỉ tồn tại được vài chục năm rồi sẽ ố màu, rách nát. Nhưng nếu khắc trên đá thì Xuân Thì sẽ tồn tại hàng ngàn năm. “Mà một ngàn năm sau Thái Phiên tôi đã trở thành cát bụi rồi, cho nên bức ảnh có phải của Thái Phiên hay không chẳng còn quan trọng nữa. Quan trọng nhất là nét đẹp của tạo hóa ban cho những người phụ nữ ở những năm tháng của thế kỷ này mãi mãi tồn tại” – anh nói.

Tôi hỏi Thái Phiên: Những người mẫu trong ảnh nude của anh đã tự nguyện nhờ chụp hình và như anh đã nói là họ “hợp đồng miệng” làm nghệ thuật phi thương mại. Bây giờ anh chuyển nhượng ảnh nghĩa là đã có lợi nhuận, vậy anh có nghĩ các người mẫu sẽ đòi chia phần? Thái Phiên rất tự tin cho hay: Tôi không lo chuyện họ sẽ kiện đòi chia phần, tôi chỉ lo không đủ tiền mua hơn 100 “cục đá” tặng cho các người mẫu mà thôi.

Hiện nay, chụp ảnh nude tại VN không chỉ có một mình Thái Phiên nhưng ảnh nude của Thái Phiên trở thành một thương hiệu nhờ nhiều yếu tố, trong đó có nét đặc trưng là ảnh nude Thái Phiên thường có “phông” rừng, suối, núi, đồi hoang vắng. Bây giờ ảnh nude của anh khắc lên đá chỉ còn những đường nét của người, vậy làm sao khẳng định 100% đây là ảnh Thái Phiên? Trả lời câu hỏi này, Thái Phiên cho biết sẽ phải khắc tên của anh lên từng sản phẩm và bị “mất phông” cũng là hạn chế khi chuyển một tác phẩm nghệ thuật thành một mặt hàng mỹ nghệ.

NGHỆ THUẬT VÀ SÒNG PHẲNG

Đó là khẳng định của ông Trần Duy Hưng, Giám đốc Việt An Art. Ông xuất thân từ trường kỹ thuật, sau học kinh doanh nhưng chơi thân với rất nhiều người làm mỹ thuật hơn chục năm nay. Có lẽ ông “bị” bạn bè làm mỹ thuật “lây bệnh” yêu cái đẹp nên chuyển sang làm hàng mỹ nghệ. Các mặt hàng của Việt An Art gồm: tranh sơn mài trên quả bầu khô và trên đá cũng như tranh khắc trên đá với những họa phẩm dân gian. Bây giờ có thêm ảnh của Thái Phiên khắc trên đá bằng kỹ thuật lazer để đa dạng thêm sản phẩm.

Nghệ sĩ nhiếp ảnh Thái Phiên

* Nói thật, sản phẩm mỹ nghệ của Việt An Art nghe hơi lạ với người tiêu dùng. Phải chăng ông hợp tác với Thái Phiên, dùng ảnh “nóng” cho các sản phẩm để khuếch trương thương hiệu?

Giáo sư âm nhạc Trần Văn Khê: Tôi thắc mắc tự hỏi người đẹp và đá thì có sự liên quan gì đến nhau? Nhưng càng xem tranh nude trên đá thì mọi thắc mắc gần như được hóa giải. Đó là sự kết hợp giữa hai thái cực nhưng quyện vào nhau thành một.

- Đầu tiên là do tôi mê những tác phẩm của Thái Phiên cũng như cái đẹp nói chung chứ không nghĩ đến chuyện quảng bá hay khuếch trương gì cả. Một vài người có hỏi tôi “bà con” với Thái Phiên nên bắt tay nhau để “đánh bóng” nhau chăng? Hoàn toàn không, tôi chỉ biết Thái Phiên qua tác phẩm của anh và trên báo chí chứ trước đó không thân thiết. Chúng tôi hợp tác với nhau trên tinh thần vì nghệ thuật và anh Thái Phiên đã tin tưởng chúng tôi vì chúng tôi chân thành, sòng phẳng. Do đó đến lúc này, vấn đề tài chính vẫn là chuyện thứ yếu nằm sau sự hợp tác.

* Theo ông, điểm tương đồng nào giữa ảnh nude của Thái Phiên và những “cục đá” của Việt An Art?

- Đó chính là… thiên nhiên. Vẻ đẹp do tạo hóa ban cho người phụ nữ cũng như những “cục đá” của chúng tôi đều từ thiên nhiên ban tặng. Người phụ nữ trong ảnh nude khoe vẻ đẹp của thiên nhiên một cách mềm mại. Còn những “cục đá” đã qua chọn lọc từ Đắk Lắk, Gia Lai, Lâm Đồng, Phú Yên… của chúng tôi khoe vẻ đẹp xù xì. Khi kết hợp lại, cái thô cứng xù xì của đá tôn vinh thêm vẻ đẹp mềm mại của những đường cong nữ giới. Và chính những đường cong của nữ giới tỏa hồn mình khiến cho “cục đá” không còn là vật vô tri nữa. 

TRẦN HOÀNG NHÂN