Hơn 10 năm bôn ba khỏi mảnh đất đã sinh ra mình, nhiều lần tôi sốt ruột về những câu thơ bập bênh chiều cả gió. Nằm lọt thỏm giữa hai cái đèo hùng vĩ, đèo Cả và đèo Cù Mông, Phú Yên hiền hòa và thăm thẳm những mùa gió giăng mắc bờ bãi sông Ba. Chính đặc sản gió làm nên tâm tình ngổn ngang và bất tận.
 |
|
Sông Ba, nguồn cảm xúc của các tác giả phú Yên - Ảnh: D.T.X |
Người Phú Yên đi xa, có thể mang theo nhiều kỷ vật riêng tư, nhưng tôi cứ bùi ngùi hy vọng trong hành trang ấy sẽ có những câu thơ. Những câu thơ từ xứ nẫu không hào hoa và bay bổng, mà là những câu thơ chắt chiu của những con người chịu đựng và san sẻ. Phú Yên chưa từng được xem như địa danh thơ hay cảm nguồn thơ, nhưng với tôi, đó là một miền gió lộng thi ca.
Nhiều người khẳng định dân tộc Việt
Làm thơ là một công việc rất dễ mà cũng rất khó. Đôi khi xa vắng, tôi nghĩ người làm thơ cũng giống như người đi câu. Xác định được khoảng hồ hay vùng ao nào đó, đủ để hy vọng, lập tức ngồi xuống và thả câu. Kẻ nhẹ nhàng thì tận hưởng thú vui nhàn hạ, còn kẻ quyết chí thì nung nấu kiên nhẫn, chứ làm sao biết lúc nào cá đến, chứ làm sao biết lúc nào cá cắn câu! Tôi luôn luôn đọc thơ của những tác giả quê gốc Phú Yên và những tác giả viết về Phú Yên bằng nỗi phập phồng mong mỏi bắt gặp đuôi cá quẫy xao động cả mặt nước suy tư!
Tại lễ tôn vinh của Hoàng gia Thụy Điển năm 1996, nữ sĩ Ba Lan Wislawa Szymborska trong bài Diễn từ Nobel cho rằng: “Ở những nước may mắn, nơi nhân phẩm con người được coi trọng, các nhà thơ tất nhiên là muốn được in sách, được độc giả đọc và hiểu… Đã đến lúc nhà thơ phải đóng cửa lại, trút hết mọi xiêm áo và cái vẻ hào nhoáng bên ngoài để đứng lặng im chờ đợi ở chính mình, bên một tờ giấy trắng. Bởi chỉ điều đó mới thực sự có ý nghĩa!”. Thời gian gần đây, từ quỹ đầu tư sáng tác của Nhà nước, Phú Yên cũng hỗ trợ kinh phí để xuất bản hàng loạt tác phẩm cho các nhà thơ, giúp nội lực thi ca một vùng đất được phô diễn thực sự. Đứa con miền Trung lang bạt là tôi gián tiếp hưởng lợi từ nỗ lực văn hóa này. Tôi lặng lẽ đọc và có những ghi nhận riêng mình!
Đã 10 năm cầm bút, tôi đa đoan chạm tay tìm hiểu nhiều loại hình nghệ thuật, và thảng thốt nhận ra, có hai loại tác phẩm cực kỳ khó bình luận là thơ và tranh. Nhìn một bức tranh hay đọc một bài thơ, không thể kể lại cho người khác như xem một bộ phim hay một vở kịch. Bước lạc vào thế giới thi ca đồng nghĩa phải chấp nhận sự thập diện mai phục của cảm xúc. Tuy nhiên, thơ có đặc thù lớn nhất là giữa mông lung chữ nghĩa không thể nào che giấu được con người thật của tác giả. Người hiền có thể đóng vai kẻ ác trong tiểu thuyết hay truyện ngắn, nhưng với thơ thì chân thành hay khôn ngoan, sắc sảo hay ngơ ngác đều phơi bày ra hết. Vì vậy, đọc thơ Phú Yên hoàn toàn có thể hiểu người Phú Yên.
Tôi khởi viết tập sách Một miền gió lộng thi ca, như một lời tri ân với quê nhà. Tập sách nhỏ bé này giới thiệu 36 bài thơ của 36 tác giả Phú Yên. Tất nhiên, vẫn biết đây là một cuộc khám phá đầy mạo hiểm, có thể những người có mặt trong tập sách này và cả những người không có mặt trong tập sách này sẽ không hài lòng ở điều kia hoặc điều nọ, nhưng tôi vẫn tha thiết đặt cảm nhận của tôi lên trang giấy. Ở cõi sống mỏng manh của chúng ta, có khi hồ hởi trở thành vụng về, có khi nhiệt tình trở thành sơ hở. Khen chê một ai đó đã khó khăn, mà chê khen những câu thơ họ nức nở viết ra còn khó khăn gấp bội. Tôi kỳ vọng: Chỉ cần mỗi người làm thơ ở Phú Yên viết được một ý lung linh thì những người tha hương như tôi mỗi lần ngoái lại nơi chôn nhau cắt rốn sẽ thấy nồng nàn nhớ thương!
LÊ THIẾU NHƠN
