Anh Huỳnh Văn Minh, nghệ danh Tuấn Minh, Chủ nhiệm Câu lạc bộ (CLB) Đờn ca tài tử xã An Chấn và CLB Hò bá trạo thôn Mỹ Quang Bắc, xã An Chấn, là một nghệ sĩ đa năng. Đứng trên sân khấu, Tuấn Minh là nghệ sĩ trình diễn dân ca, cổ nhạc. Đằng sau cánh gà, anh là một tác giả biên kịch với nhiều ca khúc, kịch bản sân khấu đi vào lòng người.
HÁT HAY DÂN CA, CỔ NHẠC
Khán giả Tuy Hòa quen rồi nghệ sĩ Tuấn Minh. Tối thứ 7 hàng tuần, Tuấn Minh hát phục vụ bà con và du khách tại sân khấu Nhạn Tháp. Tại các chương trình dân ca, cổ nhạc phục vụ lễ hội lớn của Phú Yên ở Quảng trường 1 Tháng 4. Ở Bảo tàng tỉnh, anh “sắm” cho mình nhiều vai diễn ấn tượng như: chàng Dương Lễ (trong vở cải lương Lưu Bình - Dương Lễ); phò mã Thiên Tường (vở tuồng Tam Anh Kiệt); chàng Châu Tuấn (Bản bài chòi cổ Thoại Khanh - Châu Tuấn)…
Tuấn Minh rành và trình diễn thành công hầu hết các loại hình dân ca, cổ nhạc (bài chòi cổ, hò bá trạo, tuồng). Trong khi đó, theo lệ thường thì nhiều nghệ sĩ chỉ có thể thành công chuyên sâu một loại hình nghệ thuật sân khấu.
Nghệ sĩ sinh năm 1968 này chia sẻ: “Năm 26 tuổi, tôi mua được cái đầu video. Tôi xem cải lương và rất đam mê thể loại này. Từ đó, tôi bắt đầu tập hát cải lương và tham gia văn nghệ quần chúng ở xã An Chấn. Nhưng với tôi, âm nhạc cổ truyền như một lời ru êm ái mà lúc nào mình cũng muốn nghe”. Năm 2002, vì muốn tập hợp những người thích đờn ca tài tử, Tuấn Minh đứng ra thành lập và làm chủ nhiệm CLB Đờn ca tài tử xã An Chấn với 12 thành viên hoạt động thường xuyên.
An Chấn là một xã vùng biển, cư dân nơi đây thờ thần Nam Hải, chuộng các điệu bá trạo, tuồng, hát mừng trong ngày lễ cầu ngư. Tuấn Minh rành lắm các làn điệu ca cổ này của quê hương mình. Nhận thấy sức mạnh tinh thần mà hò bá trạo mang đến cho ngư dân nơi đây, năm 2004, Tuấn Minh lại tập hợp các thành viên yêu thích hò bá trạo tham gia sinh hoạt tại CLB Hò bá trạo thôn Mỹ Quang Bắc (xã An Chấn) do anh làm chủ nhiệm. Tuấn Minh cho hay: “Hò bá trạo mang vẻ đẹp tâm linh tín ngưỡng, đem lại sức mạnh tinh thần cho ngư dân vươn khơi bám biển, thắt chặt tình đoàn kết ngư dân miền biển. Tôi rất trân quý loại hình nghệ thuật dân gian này”. Năm 2005, Tuấn Minh cùng bạn diễn của Đoàn nghệ thuật Phú Yên trình diễn hò bá trạo tại Liên hoan Dân ca Việt Nam (Hà Nội), lúc đó có sự tham gia của 54 dân tộc các vùng miền. Năm đó, đoàn Phú Yên đạt giải A toàn đoàn. Điều này là động lực để anh cố gắng trong việc bảo tồn và phát huy hò bá trạo Phú Yên.
Ông Nguyễn Hảo, Lạch trưởng lạch Mỹ Quang (xã An Chấn), cho biết: “Tuấn Minh là thành viên tiêu biểu nhất trong hoạt động văn hóa - văn nghệ ở xã An Chấn. Đặc biệt, anh là thành viên tích cực trong ban tổ chức lễ hội cầu ngư ở xã An Chấn. Tuấn Minh hát bội, ca bài chòi được người dân nơi đây mộ dữ lắm”.
Ngoài cộng tác cho Sở VH-TT-DL tỉnh Phú Yên, hiện Tuấn Minh còn là cộng tác viên thường xuyên của Đoàn Tuồng Ngô Mây (tỉnh Bình Định), phục vụ bà con dọc dải đất Nam Trung Bộ.
SÁNG TÁC VÀ BIÊN KỊCH
Tuấn Minh hào hứng khi kể về chuyện anh yêu thích sáng tác và biên kịch sân khấu. Thuở mới bắt đầu tham gia hát dân ca, cổ nhạc, Tuấn Minh đã mày mò tập sáng tác. Học thầy, học bạn, vốn văn hóa được rút từ kinh nghiệm cuộc sống, Tuấn Minh nhanh chóng có những sáng tác đầu tay được trình diễn trên nhiều sân khấu quần chúng đất Phú. Anh cao hứng ca luôn bản bài chòi Nẫu dìa xứ nẫu do anh sáng tác: Yêu chi xứ nẫu mà mơ/ Nẫu “dìa” xứ nẫu bỏ mình bơ “dơ”/ Bơ “dơ” em chịu bơ “dơ”/ Nẫu “dìa” xứ nẫu “diết” thơ thăm mình/ Anh ni ơi chớ “dậu” dứt tình/ “Dìa” xứ nẫu để mình em nhớ thương/ Nhớ “hầu” nào anh bỏ quê hương/ “Dô” miền sông nước tìm đường sinh nhai/ Gặp em đây anh than “dắn” thở dài/ Gặp em anh than “dắn” thở dài/ Se tơ kết tóc hẹn ngày mình nên duyên/ Bấy giờ “dìa” lại Phú Yên/ Miền Tây sông nước để cho em nhớ chàng…
Tuấn Minh tâm sự: “Tôi viết lời bài chòi dựa trên phương ngữ Phú Yên. Bản sắc văn hóa của người Phú Yên thể hiện qua thổ ngữ được du khách gần xa lắng nghe và thấu hiểu. Tôi cảm động và nhớ lắm cái lần du khách nước ngoài nghe xong bản bài chòi Nẫu “dìa” xứ nẫu. Ông Tây bắt tay tôi, gật gù tán thưởng. Nhìn cách mà vị khách Tây trân trọng làn điệu quê hương mình, tôi tự hào biết bao”.
Tuấn Minh không nhớ mình viết bao nhiêu bản dân ca, bài chòi. Bởi anh đã viết nhiều quá. Nhưng anh vẫn nhớ mình viết được ngót chục kịch bản sân khấu. Với các tác phẩm như: Giữ vững tay chèo (tuồng), Bông riềng trắng (cải lương), Nỗi đau người mẹ (cải lương), Nhớ ơn người xây Tháp (bài chòi), Phú Yên quê mẹ (bài chòi)…
NSƯT, nhạc sĩ Cao Hữu Nhạc, Giám đốc Nhà hát Ca múa nhạc dân gian Sao Biển, cho biết: “Tuấn Minh là cộng tác viên đầy đam mê và nhiệt huyết của Nhà hát Ca múa nhạc dân gian Sao Biển. Tuấn Minh trình diễn thành công mảng cổ nhạc, nhất là bài chòi cổ và tuồng. Nhà hát cũng đã sử dụng các bài dân ca, kịch bản sân khấu của Tuấn Minh trong các chương âm nhạc của tỉnh. Có thể nói, Tuấn Minh là hạt nhân của phong trào văn nghệ quần chúng đất Phú”.
DIỆU ANH
