Không chỉ được đắp bồi phù sa màu mỡ sau đợt lũ lụt hàng năm, vùng đất nên thơ yên bình bên sông Chùa còn cung cấp cho người dân nơi đây những sản vật độc đáo, trong đó có con lịch.

Một phụ nữ làng rau Ngọc Lãng chế biến lịch - Ảnh: L.THANH

Lịch thường sinh sôi nảy nở quanh năm ở ven bờ sông Ba, trở thành món ăn vừa dân dã vừa bổ dưỡng của người dân thôn Ngọc Lãng (xã Bình Ngọc, TP Tuy Hòa). Đặc biệt, vào cuối đông, đầu xuân, khi nước sông Ba bắt đầu hiền hòa, thời tiết ấm áp, thịt lịch vừa béo vừa ngọt, có thể chế biến thành nhiều món ăn ngon mà bất cứ ai đã ăn một lần thì không thể nào quên được.

Đơn giản nhất là món lịch um. Lịch được cào về còn tươi roi rói, đem rửa sạch, cắt từng đoạn ngắn rồi ướp sơ gia vị gồm nước mắm, hành, tiêu. Rau vườn nhà rất phong phú và sạch, trong đó không thể thiếu lá lốt với vị thơm đậm đà, quen thuộc, càng không thể thiếu chút măng tươi có vị đăng đắng đặc trưng. Lại thêm vài trái ớt xiêm cùng chuối cây xắt mỏng, giống như những phụ gia mà bà con sử dụng để um cá tràu. Xào lịch trên chảo dầu nóng, khi đã chín đều thì cho tất cả các loại rau thơm, giá, măng tươi, chuối cây, những thứ đã chuẩn bị sẵn vào xào chung. Sau một phút đảo qua đảo lại, mùi thơm của món lịch um sẽ làm vị giác, khướu giác hoạt động mạnh. Lúc đó, chỉ cần cơm nóng hoặc bánh tráng nướng là mọi người đã có một bữa no lạ miệng.

Ngoài món lịch xào nói trên, bà con thôn Ngọc Lãng còn chế biến các món ngon khác từ lịch như: lịch nướng lá lốt, lịch đùm, lịch nấu cháo nhưng ngon nhất vẫn là món lịch um.

Phương pháp cào lịch của bà con thôn Ngọc Lãng lâu nay chủ yếu là cào gắp, cào dãy với những vật dụng đơn sơ, không làm mất vị ngon đặc trưng của lịch. Nếu như những năm trước đây, bà con Ngọc Lãng cào lịch với mục đích tiêu khiển vào những lúc rảnh rỗi để bổ sung bữa ăn gia đình thì hiện nay, lịch đã trở thành món hàng kinh doanh, bà con khai thác ồ ạt nên lịch càng trở nên khan hiếm.

Ngoài cảnh quan thiên nhiên, tiềm năng du lịch ở Bình Ngọc, việc khai thác và đưa món lịch độc đáo này vào bữa ăn của du khách sẽ góp phần tạo nên ấn tượng khó quên về vùng đất xinh đẹp và thơ mộng này.

LỆ THANH