Nhà giáo, nhạc sĩ Mác Tuyên được nhiều người biết đến qua báo chí, đài phát thanh, truyền hình và mạng internet trong nước và quốc tế; với công trình nghiên cứu sáng chế Lạc Cầm độc đáo. Thành quả của ông được Nhà nước tặng thưởng Huân chương Lao động. Từ một cậu bé làng Chèo nghèo khổ ở Gành Đỏ (TX Sông Cầu, Phú Yên), Mác Tuyên đã trở thành một nhà giáo, một nhạc sĩ có những cống hiến được đất nước, nhân dân ghi nhận và được nhiều người yêu mến, ngưỡng mộ.
Mác Tuyên và GS.TS. Trần Văn Khê tại Nha Trang (2007)
Tôi nhớ, trong cuốn sách Mác Tuyên 50 năm Lạc Cầm (Nhà xuất bản Hội Nhà văn, 2008), nhà giáo nhạc sĩ Mác Tuyên từng bộc bạch:
Phong ba đau đớn nỗi chìm
Cũng là quy luật thanh liêm đời thường
Hiếm hoi tinh túy trầm hương
Tỏa lan trong gió muôn phương thơm lừng
Là nhà giáo, nhiều thế hệ học sinh mà anh góp phần đào tạo đã trưởng thành. Họ là công chức, bác sĩ, kỹ sư, nhà giáo, chiến sĩ, sĩ quan quân đội, công an, nhà báo, cán bộ lãnh đạo trong cơ quan Nhà nước, những người công dân tốt của đất nước.
Là nhạc sĩ, Mác Tuyên như con tằm rút ruột cho tơ, dệt nên âm thanh và vóc dáng Lạc Cầm, một nhạc khí dân tộc hiện đại, độc đáo, hiếm có do anh sáng chế. Lạc Cầm vừa tinh diệu, vừa hoành tráng, mang âm hưởng nỏ thần An Dương Vương, tre ngà Thánh Gióng và khí phách Quang Trung… Với những điều đó, Lạc Cầm đã chuyển tải được tính nhân văn truyền thống Việt Nam, biểu cảm chất anh hùng ca của một dân tộc có bề dày hàng ngàn năm lịch sử dựng nước và giữ nước.
Năm mươi năm là một chặng đường dài cho cả một đời người dồn tâm lực, trí tuệ, tài năng và biết bao công sức, tận tụy, miệt mài cho công trình khoa học sáng chế Lạc Cầm.
Gần hai vạn ngày đêm khắc khoải lao lung bền bỉ tìm đến cái đích chân - thiện - mỹ của 16 đời Lạc Cầm. Đó là một cách tâm linh diệu nhạc khí dân tộc - cuộc cách tân giàu tính nhân văn truyền thống Việt Nam. Cuộc cách tân hòa quyện dân tộc và hiện đại. Đó là cuộc cách mạng chuyển đổi phong thái diễn tấu đẹp cho nghệ sĩ, nhằm khẳng định phong cách hoàn mỹ Việt Nam.
Thành công của nhà giáo - nhạc sĩ Mác Tuyên là thành công ngoạn mục của tình yêu, trí tuệ và lao động. Nhiều nhà nghiên cứu khoa học trong nước và quốc tế, giới nhạc sĩ, nghệ sĩ ghi nhận thành quả sáng tạo xuất chúng của anh. Giới truyền thông ngợi ca, nhân dân vui mừng cảm kích đón nhận, Đảng và đất nước tôn vinh.
Những ngợi ca tôn vinh trên là phần thưởng cao quý, vô giá đối với Mác Tuyên, không gì sánh được. Nó góp phần xác nhận Lạc Cầm không chỉ là một nhạc khí thông thường mà còn là một linh hồn sống động, một di sản văn hóa Việt thăng hoa trong thời hiện đại, vời vợi, bay bổng trong tâm hồn nhân dân. Điều đó lý giải vì sao các Lạc Cầm 12, 13, 14 đã ung dung tự tại trong Bảo tàng Cách mạng Việt Nam, bên cạnh những báu vật cổ xưa và hiện đại của bảo tàng Cách mạng cùng tên tuổi của người sáng tạo ra nó, nhà giáo nhạc sĩ Mác Tuyên.
Mác Tuyên còn là tác giả nhiều ca khúc quen thuộc mấy thập kỷ qua được phát trên các đài Phát thanh -Truyền hình Khánh Hòa, Phú Yên, được đông đảo khán thính giả vùng đất Phú Yên - Khánh Hòa yêu thích như: Bài ca Phú Khánh, Lung linh Trường Sa - Hoàng Sa, Hạt muối Nam Hà, Gửi miền Tây Tổ quốc, Nắng Phú Yên, Tình ca cây bồ đề của Bác, Biển say, Dòng kênh quê hương, Ánh mắt đảo xanh…
Mác Tuyên còn trải lòng trong văn học và thơ, ở một số đầu sách anh viết, do Nhà xuất bản Hội Nhà văn, Nhà xuất bản Văn hóa - Thông tin ấn hành trang trọng, trong đó đáng chú ý là tiểu thuyết thế sự Bồng bềnh in trong cuốn sách Dưới bóng cây bồ đề. Đây là một sáng tác khá độc đáo một tự truyện về cuộc đời nhiều thăng trầm của tác giả.
Nhà giáo nhạc sĩ Mác Tuyên luôn là một người thầy dạy lịch sử đáng kính, người đã tạo dựng một kết nối lâu bền giữa lịch sử và âm nhạc trong các trường anh dạy, một nhân cách sống trong sáng, một con người luôn đắm say, tận tụy, hết mình, không ngơi nghỉ “đãi cát tìm vàng” trong cuộc đời và trong nghệ thuật, một con người đã qua cái tuổi “nhân sinh thấp thập” vẫn sung sức say sưa miệt mài bên những cây Lạc Cầm và những sáng tác mới, vẫn khao khát làm thêm những điều hữu ích cho quê hương, đất nước.
PHAN ĐỨC DIỆN
