Nhà văn Tô Hoài xuân Bính Tuất này bước vào tuổi 86. Thời hai mươi, ông  nhón chân rất khẽ giữa làng cầm bút, và ngày nay đã trở thành một trong những nhân chứng của tiến trình phát triển văn học Việt Nam. Không chỉ lừng danh một “Dế mèn phiêu lưu ký”, nhà văn Tô Hoài còn nổi tiếng với bút lực ít ai bì kịp. Lúc sinh thời, nhà văn Nguyễn Tuân khó tính khó nết cũng thừa nhận Tô Hoài “đương kim vô địch Bắc kỳ” về số lượng tác phẩm.

Cách đây 10 năm, hai nhà văn Hà Xuân Trường và Đoàn Minh Tuấn đã tẩn mẩn đếm được 175 tác phẩm của Tô Hoài. Và con số đầu sách dư ra 10 năm trở lại đây cũng còn thừa để Tô Hoài giữ vị trí kỷ lục là nhà văn có nhiều tác phẩm nhất Việt Nam.

Đánh cột mốc đầu tiên của mùa xuân thứ 86, nhà văn Tô Hoài chuyển nhượng bản quyền 17 tác phẩm cho Công ty văn hóa Phương Nam, trong đó có những cuốn quen thuộc với độc giả khắp nơi như “Giăng thề”, “Mười năm”, “Truyện Tây Bắc”, “Chuyện cũ Hà Nội”, “Kẻ cướp Bến Bỏi”... Khi miền Bắc đang rét đậm, vợ chồng nhà văn Tô Hoài đã có chuyến bay vào Sài Gòn vừa thăm thú vừa ký kết hợp tác. Tuy sức khỏe không còn sung mãn lắm, chân run run, tay run run, giọng cũng run run nhưng nhà văn vẫn rất minh mẫn.

Trò chuyện với Tô Hoài mới biết trong bộ nhớ của ông hầu như lập trình đầy đủ hoàn cảnh ra đời và kết cấu nội dung từng trang viết của mình: “Tôi chỉ viết những gì đã nhìn thấy, đã lắng nghe, đã trải nghiệm mà thôi! Tôi không bịa và cũng không có khả năng bịa!”

Có lẽ vì luôn túc trực mọi giác quan cho chuyển động cuộc sống nên nhà văn Tô Hoài có những thành tựu nhất định về thể loại hồi ký.  Những cuốn như “Cỏ dại”, “Cát bụi chân ai”, “Chiều chiều” khiến bao nhiêu người say mê. Mỗi dòng mỗi chữ của Tô Hoài nối nhau chảy bạt ngàn qua những số phận, những tính cách, những thăng trầm, những bể dâu… Dù đã chuyển bản quyền 80 tác phẩm thiếu nhi cho Nhà xuất bản Kim Đồng, nhưng nhà văn Tô Hoài vẫn kiên quyết: “Hồi ký của tôi không dành riêng cho bất cứ đơn vị nào.

Có lẽ tôi còn phải đọc lại, nghĩ chín hơn, thể hiện tinh hơn nữa. Viết hồi ký khó lắm, đó là cuộc đấu tranh tư tưởng để thấy ra sự thật!” Hỏi: ngoài việc “nghiên cứu” lại hồi ký, ông còn có tác phẩm nào chưa in không? Tô Hoài cười, cái cười móm mém mà hàm ý: “Có cuốn tiểu thuyết tôi tâm đắc lắm, tên là “Ba người khác”, tôi viết về hai cuộc cải cách ruộng đất mà tôi đảm nhiệm vai trò một “anh đội” suốt quãng thời gian dài!”

TUY HÒA