Từ khi có chữ viết, có sách vở, cổ nhân thăm thẳm, lại gần gũi cùng ta hơn. Ta chỉ đơn giản giở sách ra là họ trò chuyện với ta ngay. Trong đông đảo cổ nhân giỏi giang, mỗi người một vẻ. Có người làm ta giận, có người làm ta buồn, có người làm ta vui, ta kính… Ai sao không biết, riêng tôi, tôi thích cổ nhân làm ta vui. Bởi mục đích vui là chính, thế nên cổ nhân nào càng phi lý, càng khác thường, càng vui! Họ thành cổ nhân rồi, bình thường hay khác thường có chi quan trọng! Này, chúng ta thử gặp Lưu Linh một lát nhé! Ông ấy đây rồi! Đúng là chết không dám vái! Linh hiển quá chừng!

“Tết ước gì có rượu Đỗ Khang!” - Minh họa của TRẦN QUYẾT THẮNG

Mãnh hổ nhất bôi sơn trung túy

Giao long lưỡng trản hải đồ miên

(Mãnh hổ một cốc say trong núi? Giao long hai chén ngủ đáy biển)

Tiếp đến, lại có một bức hoanh phi đề:

“Không say ba năm chẳng lấy tiền”

Lưu Linh xem xong, liền vuốt râu, nghĩ bụng: “Úi dào! Khẩu khí lớn thật! Ta đã đi Đông Tây Nam Bắc, uống rượu khắp Trung Nguyên, cũng chưa bao giờ say quá nửa ngày. Hôm nay, ta nhất định sẽ uống tất cả rượu của nhà ngươi, buộc ngươi phải đóng cửa, gỡ bảng hiệu”.

Lập tức, Lưu Linh bước chân vào trong quán. Đỗ Khang niềm nở lấy rượu ra cho Lưu Linh uống. Lưu Linh uống một cốc, rồi đòi uống nữa. Đỗ Khang khuyên ông ta đừng uống nữa. Lưu Linh chẳng nghe, cứ đòi cốc thứ hai. Uống hết cốc thứ hai, Lưu Linh vẫn đòi uống nữa. Đỗ Khang khuyên rằng:

- Đừng uống nữa! Uống nữa là say đó!

Lưu Linh quyết không nghe, đòi uống cốc thứ ba. Sau khi uống cốc thứ ba vào bụng, Lưu Linh nói:

- Cốc đầu ngọt như mật! Cốc thứ hai ngọt hơn mật! Cốc thứ ba, trời quay đất chuyển! Có lẽ, ta đã say!

Lưu Linh vội bước ra khỏi quán Đỗ Khang. Ông loạng choạng, đảo điên, cười nói huyên thuyên lảm nhảm suốt đường trở về nhà.

Về đến nhà, Lưu Linh say quá, nằm vật xuống, chỉ vừa kịp nói cùng vợ rằng:

- Ta sắp chết đây! Hãy đem chôn ta vào hồ rượu. Hãy đem cốc và bình đặt cả vào quan tài cho ta!

Thốt xong, Lưu Linh chết!

Vì suốt đời Lưu Linh chỉ thích uống rượu, nên vợ ông ta theo lời dặn, mà chôn ông ta như thế.

Lưu Linh đã chết. Thời gian cứ trôi qua, trôi qua… đã được ba năm.

Đúng ngày tròn đủ ba năm đó, chủ quán rượu Đỗ Khang tới làng tìm Lưu Linh.

Người vợ của Lưu Linh bước ra, hỏi có việc gì, Đỗ Khang nói:

- Ba năm trước đây, Lưu Linh có uống rượu quán tôi, mà chưa trả tiền!

Người vợ Lưu Linh nghe thế, bực tức, nói:

- Ba năm trước, không biết ông ấy uống rượu nhà ai mà về đến nhà lăn ra chết! Tôi còn chưa đến đòi đền mạng, nay ông còn dám đến đây đòi tiền rượu à?

Đỗ Khang tươi cười, nói:

- Không phải ông ấy chết đâu! Ông ấy say đấy! Đi, hãy mau tới mồ, đào ông ấy lên!

Vợ Lưu Linh cùng Đỗ Khang tới phần mộ của Lưu Linh, đào mộ lên, bật nắp quan tài ra nhìn. Sắc mặt Lưu Linh hồng hào vẫn như sống.

Đỗ Khang thò tay đập đập vào ông ta, vỗ về:

- Nào, nào… Lưu Linh, tỉnh dậy đi thôi!

Bỗng, từ trong quan tài, Lưu Linh ngáp dài một cái, vươn hai cánh tay duỗi thẳng, mở to mắt, miệng chép chép, liếm môi, nói:

- Rượu Đỗ Khang ngon lắm! Ngon lắm!

Sau này, dân gian vẫn còn bài ca lan truyền:

“Đỗ Khang rượu ngon nhất đời

Tửu lượng cao vút ấy thời Lưu Linh

Đỗ Khang ba chén tỏ tình

Lưu Linh say chết một mình ba năm!” (*)

Cổ nhân cứ biền biệt, thấy lờ mờ đấy mà không thể gần gũi, có phép lạ nào cho chúng ta gặp thật sự Lưu Linh xương thịt một dịp xem sao, thì tuyệt vời biết mấy! Cả cái ông Đỗ Khang nữa! Để nhắp một cốc rượu hảo hạng của ông ta! Cho vui vẻ mùa Xuân!...

Viết đến đây, bỗng tôi giật mình! Không nên uống rượu Đỗ Khang! Ước là ước vậy thôi! Tại sao hả? Tại vì, chỉ cần một cốc hạt mít thôi, là ta say chết tới mùa hạ, đâu có được ăn Tết và đón Xuân! Đời thật lạ, vì chẳng có phép lạ nào, lạ thật! Vậy thì hãy ăn Tết, đón Xuân…

(*) CH: Theo “Truyền thuyết Tinh Tuyển” Dương Thu Ái dịch

NGÔ PHÚ THUẬN