Thành Troy được xây dựng lần đầu tiên khoảng trong niên đại 3.000 năm trước Công nguyên. Qua hàng ngàn năm, Troy được xây thêm và mở rộng để ngày nay hậu thế phải dùng số Troy I-Troy IX để đánh dấu những công trình xây dựng trong những triều đại khác nhau mà sớm nhất là Troy I (năm 3.000-2.500 trước Công nguyên), muộn nhất Troy IX (từ năm 85 trước Công nguyên).

Con ngựa thành Troy

Homer, nhà thơ cổ đại người Hy Lạp, được xem là sống khoảng năm 850 trước Công nguyên, một trong những thi sĩ xưa nhất mà nhân loại còn biết đến. Tác phẩm của Homer được lưu truyền cho hậu thế là Iliad-Huyền sử thi Hy Lạp. Câu chuyện trung tâm của Iliad là một cuộc chiến xảy ra do một câu chuyện tình. Homer kể lại rằng có một người đẹp nghiêng thành tên là Helen, vợ của nhà vua Menelaus thuộc xứ Sparta của Hy Lạp thời tiền sử. Có một chàng hoàng tử tên gọi là Paris của thành Troy , lập kế bắt cóc nàng Helen đưa về cung. Nhà vua Menelaus đâu chịu mất hoàng hậu, đem quân tấn công thành Troy . Thế nhưng thành Troy kiên cường chống đỡ, cuộc bao vây kéo dài 10 năm vẫn bất phân thắng bại. Câu chuyện tưởng chừng đậm nét nhân gian này không ngờ có sự tham gia của các thánh thần Hy Lạp. Các vị đó cũng chia thành hai phe, kẻ bênh vực bên tấn công, người hỗ trợ bên phòng thủ, chỉ có Zeus, vị thần tối cao, giữ vị trí trung lập, không thuộc về phe nào và vẫn quan sát cuộc chiến.

Sau 10 năm hãm thành không có kết quả, cuối cùng người anh hùng Hy Lạp Odysseus mới nghĩ ra một kế hay. Quân Hy Lạp giả vờ tuyên bố bãi binh rút lui và để lại một con ngựa gỗ rất lớn, xem như để tế thần. Odysseus cùng một số quân tinh nhuệ núp trong bụng ngựa gỗ. Quân dân thành Troy vui mừng nhận lễ vật, đem ngựa vào thành và tổ chức yến tiệc. Ngay trong đêm đó, phục binh từ trong ngựa gỗ lẻn ra mở cửa thành, cùng với quân Hy Lạp đã bí mật trở lui, chiếm trọn thành Troy . Chàng hoàng tử Paris bị giết, nàng Helen đoàn tụ với nhà vua Menelaus và Odysseus viết một bản anh hùng ca bất tử cho người Hy Lạp.

Hầu như ai cũng nghĩ thiên sử thi Iliad chỉ là huyền thoại, thậm chí có nghi vấn chưa chắc Iliad là tác phẩm của Homer. Thế nhưng có người lại tin chắc rằng Homer đã viết lịch sử, thành Troy và cuộc chiến Troy là có thực. Trong số đó có một người Đức tên Heinrich Schliemann. Là một thương gia giàu có và say mê khảo cổ, năm 1871, Schliemann quyết đi tìm cho ra thành Troy và nếu có thể, dấu tích của con ngựa gỗ. Qua nhiều năm gian khổ và sai lầm, cuối cùng Schliemann đã tìm ra thành Troy . Đó là một khu đồi tại tỉnh Canakkale, miền tây bắc nước Thổ Nhĩ Kỳ ngày nay.

Sau Schliemann, nhiều thế hệ các nhà khảo cổ và nhà nghiên cứu đã làm việc tại đây. Người ta đã cẩn thận đào bới và tìm thấy một cổ thành với rất nhiều niên đại khác nhau. Người ta hoàn toàn bất ngờ vì Troy không hề nằm trong địa phận Hy Lạp mà lại thuộc về Thổ Nhĩ Kỳ. Thực ra thì mới đầu, chính Schliemann cũng tưởng Troy nằm trong địa phận Hy Lạp, ai ngờ giữa hai nước là biển Aegean. Đường dẫn đến phế tích là một vùng cây lá xanh tươi. Phế tích thành Troy hầu như chỉ còn vài bức tường và nền gạch cũ nhưng quy mô của nó làm người ta kinh ngạc. Thế nhưng, điều quan trọng nhất là nguồn gốc của Troy vô cùng xưa cũ. Thành Troy được xây dựng lần đầu tiên khoảng trong niên đại 3.000 năm trước Công nguyên. Qua hàng ngàn năm, Troy được xây thêm và mở rộng để ngày nay hậu thế phải dùng số Troy I-Troy IX để đánh dấu những công trình xây dựng trong những triều đại khác nhau mà sớm nhất là Troy I (năm 3.000-2.500 trước Công nguyên), muộn nhất là Troy IX (từ năm 85 trước Công nguyên).

Helen đã làm nghiêng thành Troy , cuộc chiến lừng danh vì Helen đã diễn ra trong thời đại Troy VII, tức là khoảng năm 1.200 trước Công nguyên. Và con ngựa? Con ngựa gỗ đó, nếu nó có thực thì cũng đã tiêu hủy cùng năm tháng, nhưng ngày nay người ta cho rằng nó đã được kéo vào thành bằng cổng phía tây, nơi đó có dấu tích của thành phải đập ra ở phía trên để kéo ngựa vào vì ngựa quá cao.

Troy là một đô thị rất cổ, nó từng có một quá khứ vàng son trên 3.000 năm với hàng trăm vương triều. Hơn thế nữa Troy không phải là một đô thị tầm thường, nó nằm trên eo biển Dardanelles, kiểm soát mọi tàu bè đi từ Địa Trung Hải vào Hắc Hải. Đứng trên phế tích này, người ta có thể thấy màu xanh đậm của biển. Du khách sẽ hiểu rằng nàng Helen chỉ là một cái cớ để Hy Lạp đem quân đi đánh tận bên kia bờ biển Aegean . Thời đó Hy Lạp là trung tâm của mọi trung tâm, phát triển và ảnh hưởng đến cả Ấn Độ. Chiến thắng Troy hẳn là giai đoạn bắt đầu, kéo dài cho đến ngày vinh quang của Alexander Đại đế trong thế kỷ thứ III trước Công nguyên. Sau đó Hy Lạp không bao giờ vươn lên được nữa.

Theo DNSG