Toàn cảnh thủ đô Sofia của Bulgaria .

Ngày nay nhiều đường phố, cao ốc, công viên, thậm chí toàn bộ vùng chung quanh vẫn giữ nguyên kiến trúc từ thời chuyển giao thế kỷ. Nhiều công trình khảo cổ gần đây đã cho chúng ta biết về một lịch sử phong phú của thành phố: cổng của nhiều lâu đài, những ngọn tháp thời kỳ Serdica, những công trình công cộng và hàng ngàn con đường cũ. Một phần lớn thành cổ Serdica nằm ngay dưới các tòa nhà lớn, tòa nhà hội đồng thành phố cổ nằm dưới khách sạn Sheraton, phần lớn pháp đình La Mã cũng nằm dưới bảo tàng lịch sử quốc gia, hồ tắm La Mã nằm dưới nhà tắm nước khoáng Sofia và một khu dân cư La Mã với các chi tiết xây dựng tinh xảo nằm ngay dưới khách sạn Rita.

Không giống như thủ đô của nhiều nước, Sofia không cuốn hút mọi người bằng sự đông đúc, ồn ào, tất bật kinh tế mà bởi sự cổ kính và hiện đại được quy hoạch tỉ mỉ, chăm chút ở từng cảnh quan, từng khung cảnh chính như quảng trường Alexander Batenberg, quảng trường Narodno Sabranie và đại lộ Sa Hoàng Ossvoboditel lát gạch màu vàng úa. Trung tâm thành phố giới hạn bởi các con đường Vitosha, Patriareh Evtimii, Vasil Leski và đại lộ Stamboliski. Những quảng trường này là không gian mở của Sofia , nơi du khách và cư dân gặp gỡ nhau hàng ngày, cùng rảo bộ mà không mấy bận tâm về an toàn giao thông với lề đường rộng và cây xanh được trồng kín từ rào cổng cho đến công trình bên trong. Buổi sáng, thành phố như bừng tỉnh sau một mùa ngủ đông, màu xanh tràn ngập khắp phố, hoa hồng bắt đầu nở rộ, chim chóc khắp nơi bay về làm tổ, réo gọi nhau. Thật thú vị khi ngắm nhìn một Sofia với những cụ già ngồi trông cháu, những chàng trai cô gái chơi ván trượt, những người lớn tuổi tán gẫu, những cặp tình nhân bên nhau âu yếm. Bên dưới Viện văn hóa là bến tàu điện ngầm với nhiều hàng quán, nơi trú gió cho Sofia những ngày giá rét. Những khu dân cư thấp tầng được quy hoạch ngay ngắn với hoa hồng trồng kín cửa sổ, bên dưới là hàng quán và đặc biệt là quán cà phê, nơi được xem là chợ quà lưu niệm, đồ trang sức, sách, tranh ảnh...

Giống như các thành phố thủ đô khác của châu Âu, Sofia cũng nổi tiếng với các bảo tàng và nhà thờ hoành tráng. Bảo tàng lịch sử quốc gia có bộ sưu tầm hiện vật lớn nhất được xây dựng năm 1981 để kỷ niệm 1.300 năm thành lập nhà nước Bulgaria. Đồ vàng bạc châu báu thời Thracian được trưng bày, những đồ gốm thời Trung cổ và bộ sưu tập khổng lồ thời Phục quốc. Bảo tàng khảo cổ quốc gia ở đại lộ Stamboliski nằm ngay trong TP Buyuk, một kiến trúc của thế kỷ 15, rồi Bảo tàng Dân tộc học, Bảo tàng Nghệ thuật v.v.. Những bảo tàng này được đặt trong các công trình kiến trúc cổ mới phục chế, và ở vị trí thuận tiện cho việc đi bộ, tạo được ấn tượng tốt về bố cục không gian của khu trung tâm.

Ấn tượng nhất tại Sofia là hệ thống nhà thờ, trong đó nổi bật là nhà thờ tưởng niệm Alexander Nevski được xây dựng để tôn vinh 200.000 lính Nga hy sinh trong cuộc đấu tranh giải phóng Bulgaria năm 1877-1878, với mái vòm bằng vàng với những bức bích hoạ trên tường phía bên ngoài, quanh cánh cửa lộng lẫy hoành tráng. Những nghệ sĩ và thợ thủ công đã làm việc suốt 30 năm để xây dựng ngôi giáo đường này cùng hơn 300 bức tranh sơn tường và những trang trí bằng đá hoa cương, đá cẩm thạch nhiều màu, thạch cao, vàng và những hình chúa sưu tập được từ khắp đất nước Bulgaria. Nhà thờ thánh Sofia; nhà thờ thánh Nielas, nhà thờ thánh Nedelya, thánh đường Banya Bashi, ... như những cột mốc lịch sử của Sofia, từng ghi dấu ấn mạnh mẽ trong cuộc sống của người dân thành phố. 

Sofia đẹp nhờ biết gìn giữ các bảo tàng, nhà thờ và vô số các công trình xưa cũ của từng thời kỳ lập nước. Những công trình hiện đại được xây dựng cẩn trọng để không phá đi sự hài hoà giữa quá khứ và hiện tại cho từng góc phố, ngõ hẹp thậm chí ngay cả bên dưới lòng đất.

H.NGUYỄN (tổng hợp)