Rừng Bãi Xép ở xã Hòa Tâm (huyện Đông Hòa) là rừng phòng hộ ven biển. Hiện nay, rừng phòng hộ này đang có sự tranh chấp giữa UBND xã Hòa Tâm, UBND xã Hòa Hiệp Trung và Ban quản lý rừng phòng hộ ven biển (BQLRPHVB). Mặc dù UBND huyện Đông Hòa đã tổ chức nhiều cuộc họp để giải quyết vụ tranh chấp này song do vượt quá thẩm quyền nên vấn đề vẫn chưa ngã ngũ. Vì sao có sự tranh chấp của ba đơn vị trên đối với rừng phòng hộ Bãi Xép?

Khu rừng phòng hộ Bãi Xép - Hòa Tâm đang bị tranh chấp

TRANH CHẤP DO CHỒNG CHÉO

Năm 1981, Hợp tác xã Nông nghiệp kinh doanh tổng hợp (gọi tắt là HTX) Hòa Hiệp Trung xâm canh khoảng 200 ha để trồng rừng hỗn giao gồm cây phi lao, bạch đàn và điều. Sau đó, diện tích này được UBND huyện Tuy Hòa (nay là huyện Đông Hòa) giao lại để HTX Hòa Hiệp Trung phát triển trồng rừng. Ngày 26/8/1991, UBND huyện Tuy Hòa thu hồi 120 ha rừng và đất trồng rừng trong tổng số 200 ha rừng Bãi Xép xã Hòa Tâm, vì diện tích này chưa tổ chức thực hiện sản xuất kinh doanh lâm nghiệp theo phương án giao đất rừng. Mục đích thu hồi là để giao lại cho tổ chức, cá nhân khác sản xuất kinh doanh. Vì thế, HTX Hòa Hiệp Trung còn lại 80 ha rừng đã trồng. Năm 1993, HTX Hòa Hiệp Trung ký hợp đồng giao khoán quyền quản lý, sử dụng 80 ha rừng trong thời gian 10 năm cho các hộ Trần Riệng, Đặng Thị May, Võ Kiệm, Trần Quý, Nguyễn Quyết Hùng, Nguyễn Đình Thiện, Lê Văn Nhìn, Huỳnh Nguyên Ngọc. Các hộ nhận khoán rừng phải thanh toán giá trị rừng cây thực tế cho HTX Hòa Hiệp Trung là 21 triệu đồng. Sau 10 năm, các hộ này sẽ giao lại cho HTX Hòa Hiệp Trung quản lý, sử dụng.

Sau khi nhận khoán, những hộ dân trên tiến hành trồng điều, phi lao, bạch đàn trên diện tích 80 ha rừng trồng của HTX Hòa Hiệp Trung. Ông Trần Riệng, cho biết: “Lúc nhận khoán rừng, một số cây trồng trước đó đã chết hoặc chậm phát nên phải chặt bỏ để trồng lại. Chúng tôi đã đầu tư rất nhiều công sức để trồng, chăm sóc và bảo vệ rừng cho đến nay”. Sau đó, HTX Hòa Hiệp Trung bàn giao lại diện tích 80 ha đất và rừng trồng cho UBND xã Hòa Hiệp Trung quản lý theo quy định của Luật Đất đai 1993. UBND xã Hòa Hiệp Trung tiếp tục cho các hộ nhận khoán quản lý, sử dụng. Đến 2003, hợp đồng hết thời hạn nên ngày 10/4/2003, UBND xã Hòa Hiệp Trung tiếp tục gia hạn thời gian nhận khoán 5 năm (tức đến ngày 10/4/2008 hết hạn-PV).

Cũng trên diện tích đất rừng trên, năm 1997, tỉnh Phú Yên triển khai trồng rừng theo chương trình 5 triệu ha rừng của Chính phủ. Theo đó, UBND tỉnh Phú Yên duyệt phương án trồng rừng phòng hộ của Sở Nông nghiệp - phát triển nông thôn (NN&PTNT) với diện tích thực tế 311 ha trồng phi lao và điều bằng nguồn kinh phí chương trình 327. Trong diện tích mà UBND tỉnh Phú Yên phê duyệt có cả 80 ha rừng do UBND xã Hòa Hiệp Trung quản lý, nhưng lại chưa có quyết định thu hồi đất rừng và rừng trồng. Đơn vị trực tiếp trồng rừng trên diện tích 80 ha ở xã Hòa Tâm là Lâm trường thanh niên xung phong. Sau đó, đơn vị này bàn giao lại cho BQLRPHVB tiếp tục quản lý.

Năm 2004, UBND xã Hòa Tâm tiến hành san ủi mặt bằng khu dân cư nông thôn theo Quyết định 41/QĐ-UB ngày 17/12/2004 của UBND tỉnh Phú Yên. Trong thời gian này, các hộ dân nhận khoán rừng tổ chức phát dọn thực bì thì bị BQLRPHVB và Hạt Kiểm lâm huyện Tuy Hòa lập biên bản vi phạm hành chính. Các hộ dân nhận khoán và UBND xã Hòa Hiệp Trung cho rằng, diện tích 80 ha rừng và đất rừng do họ quản lý. Trong khi, BQLRPHVB lại xác định, diện tích 80 ha rừng thuộc thẩm quyền quản lý của đơn vị này, còn đất là do UBND xã Hòa Tâm quản lý. Như vậy ai là người quản lý 80 ha rừng trồng và đất rừng phòng hộ Bãi Xép?

VƯỢT QUÁ THẨM QUYỀN CỦA UBND HUYỆN ĐÔNG HÒA

Sau khi có tranh chấp xảy ra, UBND huyện Đông Hòa đã tổ chức nhiều cuộc họp giữa UBND xã Hòa Tâm, UBND xã Hòa Hiệp Trung và BQLRPHVB để xác định 80 ha rừng Bãi Xép là do đơn vị nào quản lý sử dụng. Ông Đặng Thống, Chủ tịch UBND xã Hòa Tâm cho rằng: “Căn cứ vào địa giới hành chính, diện tích 80 ha rừng phòng hộ Bãi Xép do UBND xã Hòa Tâm quản lý, còn rừng trồng là do BQLRPHVB quản lý”. Trong công văn trả lời ông Trần Riệng, BQLRPHVB xác định: “Diện tích 80 ha rừng trồng tại xã Hòa Tâm  thuộc dự án 661 do BQLRPHVB quản lý. Vì vậy, ông Trần Riệng và một số người dân phát dọn trong diện tích rừng trồng trên là vi phạm quy định quản lý và bảo vệ rừng, yều cầu dừng ngay việc phát dọn thực bì”. Trong khi đó, ông Nguyễn Văn Tiên, Chủ tịch UBND xã Hòa Hiệp Trung khẳng định: “Căn cứ Quyết định 44/QĐ-UB ngày 26/8/1991 của UBND huyện Tuy Hòa thì diện tích 80 ha đất rừng và rừng trồng Bãi Xép ở xã Hòa Tâm là do UBND xã Hòa Hiệp Trung quản lý, sử dụng. Vì cho đến nay, quyết định trên vẫn chưa có cơ quan nào thẩm quyền thu hồi nên mặc nhiên vẫn còn hiệu lực. Việc thu hồi đất phải được đền bù cây trồng trên đất theo quy định của pháp luật, vì các hộ nhận khoán đã trồng và chăm sóc rừng trong suốt thời gian qua”.

Đến nay, tranh chấp rừng trồng Bãi Xép vẫn chưa được giải quyết dứt điểm, vì theo UBND huyện Đông Hòa thẩm quyền giải quyết tranh chấp này thuộc UBND tỉnh Phú Yên.

TỔ PHÓNG VIÊN NỘI CHÍNH