Tiến sĩ Nakamura Satoshi (Trung tâm Nghiên cứu khoa học nông nghiệp quốc tế Nhật Bản - JIRCAS) vừa có chuyến đi thực tế tại huyện Tuy An và TX Sông Cầu để nghiên cứu tình hình bọ cánh cứng hại dừa. Đây là chương trình trong khuôn khổ hợp tác nghiên cứu giữa Chi cục Bảo vệ thực vật Phú Yên và JIRCAS. Báo Phú Yên phỏng vấn tiến sĩ Nakamura Satoshi xung quanh vấn đề này.
Tiến sĩ Nakamura Satoshi kiểm tra, nghiên cứu bọ cánh cứng hại dừa ở huyện Tuy An. - Ảnh: H.NAM
* Ông đánh giá như thế nào về tình trạng gây hại của bọ dừa hiện nay ở Phú Yên?
- So với lần đầu chúng tôi đến đây và đặt các điểm nghiên cứu ở Phú Yên thì tình trạng bọ dừa gây hại có giảm. Tuy nhiên so với khu vực đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) thì ở Phú Yên vẫn còn bị bọ dừa gây hại nặng.
Khi chúng tôi bắt đầu điều tra ở Phú Yên năm 2008 thì tình hình có khác biệt nhiều so với vùng ĐBSCL. Sau khi được thả ong ký sinh, vùng dừa ở ĐBSCL đã hồi phục, ong ký sinh Asecodes đã thiết lập được quần thể ổn định ở đó và mức độ gây hại ở mức thấp. Trong khi đó, Phú Yên hoàn toàn khác biệt với các vùng khác của Việt Nam vì vẫn bị bọ dừa gây hại nặng. Đó là lý do tại sao JIRCAS đặt các điểm nghiên cứu ở đây. Kết quả số liệu ghi nhận được rằng, do Phú Yên có nhiệt độ quá cao và điều này đã ảnh hưởng đến sự phát triển của ong ký sinh trong các tháng mùa hè. Biện pháp đưa ra là tiếp tục thả bổ sung ong ký sinh trong những tháng này để duy trì quần thể ong ký sinh ngoài đồng. Điều này sẽ giúp khống chế được sự gây hại của bọ dừa, giúp cây dừa hồi phục. Song có bất lợi là chúng ta phải tốn nhiều công để nhân thả ong ký sinh này hàng tháng.
* Được biết JIRCAS đang giúp Chi cục Bảo vệ thực vật Phú Yên du nhập loại ong ký sinh mới. Theo ông, tại sao phải nhập loại ong ký sinh này?
- Khi chúng tôi thu thập mẫu bọ dừa tại Phú Yên để gởi định danh tại Đại học Kyushu (Nhật Bản), kết quả phân tích gen cho thấy loài bọ dừa hiện có ở Phú Yên có cấu trúc bộ gen thuộc nhóm Asian chứ không phải thuộc nhóm Pacific như các thông tin trước đây. Điều này có ý nghĩa vô cùng quan trọng, bởi vì bọ dừa nhóm Asian không phải là ký chủ chính của ong Asecodes, mà là của ong Tetrastichus brontispae (loài mới được nhập). Từ đó chúng ta có thể giải thích tại sao trong thời gian vừa qua ong ký sinh Asecodes không có hiệu quả cao ở Phú Yên. Vì vậy mà JIRCAS muốn du nhập ong ký sinh Tetrastichus brontispae, loài ký sinh chính của bọ dừa nhóm Asian ở Việt Nam. Sau thời gian nỗ lực, Chi cục Bảo vệ thực vật Phú Yên đã được Cục Bảo vệ thực vật (Bộ NN-PTNT) cấp phép du nhập ong ký sinh Tetrastichus brontispae vào Việt Nam để khảo nghiệm trong phòng thí nghiệm tại Chi cục Bảo vệ thực vật Phú Yên và Trường Đại học Nông lâm Huế dưới sự giám sát chặt chẽ của cơ quan Kiểm dịch thực vật Trung ương, vì đây là loài sinh vật mới chưa có ở Việt Nam và lần đầu tiên được du nhập.
* Với loài ong ký sinh mới này, chúng ta có thể khống chế bọ dừa ở Phú Yên trong thời gian tới không, thưa ông?
- Hiện tại JIRCAS đang hỗ trợ kỹ thuật để giúp Chi cục Bảo vệ thực vật Phú Yên và Trường Đại học Nông lâm Huế đánh giá các đặc tính sinh học và phổ ký chủ của ong ký sinh Tetrastichus brontispae theo yêu cầu của Cục Bảo vệ thực vật. Theo quy định thì sau một năm khảo nghiệm trong phòng, loài ong ký sinh này mới được phép nhân thả ngoài đồng. Chúng tôi đang chuẩn bị để có thể nhân thả diện rộng sau khi được phép của cơ quan chức năng. Việc đánh giá hiệu quả của loài Tetrastichus brontispae này thì hiện nay chúng ta không thể biết được chúng có phù hợp và phát huy tác dụng trong điều kiện nắng nóng của Phú Yên hay không? Dù sao thì theo các kết quả nghiên cứu mà JIRCAS có được, đến nay việc nhập loài ong ký sinh Tetrastichus brontispae vào Việt Nam là cách tốt nhất hiện nay chứ không còn cách nào khác. Do vậy chúng ta hy vọng và chờ đợi kết quả trong thời gian tới.
* Xin cảm ơn ông!
MẠNH HOÀI NAM (thực hiện)
