Khảo sát, nghiên cứu tại những cánh rừng của các HTX tham gia Dự án VIE8701 (Hướng tới phục hồi nền lâm nghiệp quy mô nhỏ tại Việt Nam), các chuyên gia đã thống kê được 72 loài, 66 chi, 39 họ của 2 ngành thực vật bậc cao. Những lâm sản này có nhiều công dụng như làm thực phẩm (lá lốt, măng, rau má…), làm thuốc (mật nhân, hà thủ ô, sâm lông…), làm sợi (tre gai…)…

PGS.TS Trần Thị Phượng, Trường đại học Nông lâm Huế, điều phối viên quốc gia Dự án VIE8701 cho biết: Người dân địa phương chưa quan tâm nhiều đến những lâm sản này, một phần vì ít có nhu cầu phục vụ sinh hoạt, một phần vì trữ lượng ít, không đủ đề đầu tư khai thác, chế biến, kinh doanh.

Cộng với việc khai thác gỗ ngắn ngày và đốt thực bì không có kỹ thuật, khiến nhiều giống cây bị giảm số lượng và có thể bị biến mất trong thời gian tới. Cây không còn, đất trống dễ bị xói mòn, sạt lở vào mùa mưa. Giải pháp là trồng rừng lâu năm kết hợp với hạn chế dọn thực bì sau khai thác.

Theo ông Phùng Minh Tuấn, Giám đốc HTX Nông nghiệp kinh doanh dịch vụ Hòa Mỹ Tây (huyện Tây Hòa), trước đây người dân vẫn vô rừng tìm nông sản về làm thực phẩm hay thuốc. Lâu dần mọi thứ đều mua được ở chợ hay các cửa hàng nên thói quen ấy không còn nữa.

Không có nhu cầu nên bà con cũng không có ý thức giữ gìn, trong khi chúng có vai trò lớn trong bảo vệ hệ sinh thái, ổn định môi trường sống tự nhiên. Hiểu được điều này, HTX vận động thành viên tăng thời gian trồng rừng từ 3 năm lên 7 năm. Khi ấy gỗ rừng trồng cho giá trị kinh tế cao và hệ sinh thái được phục hồi.

Ông Lê Thanh Lam, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh cho biết: Rừng có giá trị là rừng có hệ sinh thái đa dạng, phong phú. Gỗ được trồng ở những khu rừng này mới được thị trường quốc tế đón nhận. Quá trình hoàn tất chứng chỉ rừng cho các HTX tham gia Dự án VIE8701 không chỉ là việc tạo thương hiệu cho gỗ rừng trồng mà hơn hết là quá trình thay đổi nhận thức của người trồng rừng, đơn vị quản lý rừng về khai thác rừng bền vững.

BẠCH VÂN