Khi đến thăm mô hình sản xuất của HTX Dịch vụ tổng hợp Tôm hùm Sông Cầu (HTX Tôm hùm Sông Cầu) nhân chuyến công tác tại Phú Yên, Bộ trưởng NN&PTNT Lê Minh Hoan yêu cầu địa phương hỗ trợ HTX xây dựng chuỗi liên kết, hướng tới xây dựng thương hiệu, đa dạng hóa sản phẩm.

Đẩy mạnh liên kết tiêu thụ tôm hùm

HTX Tôm hùm Sông Cầu được thành lập đầu năm 2023, đến nay có 35 thành viên, chủ yếu là người nuôi tôm hùm tại TX Sông Cầu. Mục tiêu của HTX là tổ chức nuôi trồng thủy sản biển theo hướng bền vững và hoàn thiện chuỗi liên kết từ sản xuất đến tiêu thụ sản phẩm.

Ông Dương Ngọc Mỹ ở xã Xuân Thịnh (TX Sông Cầu) cho biết: Nghề nuôi tôm hùm xuất hiện ở Sông Cầu khá lâu. Đến nay, đa số người nuôi đều dày dạn kinh nghiệm, nắm bắt được kỹ thuật nuôi, từ khâu thả giống đến chăm sóc và phòng ngừa, điều trị các loại bệnh thường gặp trên tôm hùm nuôi. Tuy nhiên, thời gian qua, nghề nuôi tôm hùm gặp không ít khó khăn bởi môi trường vùng nuôi bị ô nhiễm, dịch bệnh hoành hành trên tôm nuôi…

Theo ông Mỹ, trước đây khâu tiêu thụ tôm hùm thương phẩm bấp bênh, thậm chí bị thương lái ép giá. Từ khi tham gia HTX Tôm hùm Sông Cầu, HTX đã bao tiêu sản phẩm đầu ra với giá cả ổn định. “Năm nay, gia đình tôi đầu tư 55 lồng, thả nuôi khoảng 8.000 con tôm hùm xanh. Hiện gia đình đã xuất bán cho HTX hơn 1/2 số lượng tôm nuôi với giá 1,05 triệu đồng/kg. Chưa thể hoạch toán thu chi vì số lượng tôm chưa xuất bán hết (tôm chưa đạt kích cỡ), nhưng tính sơ bộ thì lợi nhuận mang lại khoảng một nửa đến 2/3 số vốn đã đầu tư”, ông Dương Ngọc Mỹ cho biết.

Ông Đoàn Văn Quang, Giám đốc HTX Tôm hùm Sông Cầu cho hay, từ đầu năm đến nay, HTX đã thu mua và xuất khẩu được khoảng 120 tấn tôm hùm thương phẩm. Trung Quốc đang là thị trường xuất khẩu tôm hùm chính của HTX. “HTX Tôm hùm Sông Cầu đang được hỗ trợ, hướng dẫn thực hiện chuỗi liên kết với các nhà khoa học của các trường đại học, viện nghiên cứu về nuôi trồng thủy sản, các doanh nghiệp và các hộ nuôi tôm hùm. Khó khăn nhất hiện nay là các thành viên chưa được giao mặt nước ổn định để nuôi trồng thủy sản lồng bè. HTX cũng chưa được cấp mã code để xuất khẩu chính ngạch sản phẩm tôm hùm sang thị trường nước ngoài, đặc biệt là thị trường Trung Quốc, do đó việc xuất khẩu tôm gặp nhiều khó khăn và rủi ro”, ông Đoàn Văn Quang nói.

Theo ông Nguyễn Tri Phương, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT, để giúp đầu ra của sản phẩm tôm hùm tại HTX Tôm hùm Sông Cầu ổn định, Viện Kinh tế và quy hoạch thủy sản (Bộ NN&PTNT) đang triển khai dự án Xây dựng mô hình liên kết trong sản xuất và tiêu thụ tôm hùm. Dự án đang vận động doanh nghiệp cung cấp giống và doanh nghiệp xuất khẩu đã có mã code tham gia để hình thành chuỗi liên kết hoàn chỉnh trong thời gian tới.

Ngư dân TX Sông Cầu thu hoạch tôm hùm, bán cho thương lái. Ảnh: ANH NGỌC

Truy xuất nguồn gốc để rộng đầu ra

PGS.TS Võ Văn Nha, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu nuôi trồng thủy sản III cho biết: Hiện tại, người dân chủ yếu nuôi hai loại tôm hùm bông và tôm hùm xanh, trong đó tôm hùm xanh chiếm hơn 80% sản lượng. Vì tôm hùm xanh có thời gian nuôi ngắn, chỉ khoảng 8-10 tháng là thu hoạch nên ít gặp rủi ro hơn so với tôm hùm bông (khoảng 18 tháng). Riêng tôm hùm xanh, đơn vị đang nghiên cứu về thức ăn công nghiệp từ lúc con giống đến khi trưởng thành, nên có thể nuôi khép kín theo hướng công nghiệp. Dù đã có kết quả nghiên cứu, nhưng để sản xuất thức ăn hàng loạt cung cấp cho người nuôi thì cần có thời gian và sự tham gia của doanh nghiệp.

Đối với chuỗi liên kết từ khâu sản xuất đến tiêu thụ, hiện bà con còn vướng việc chưa có mã số vùng nuôi. Theo PGS.TS Võ Văn Nha, lâu nay, bà con chỉ biết nuôi và bán, chưa quan tâm đến việc xuất khẩu. Muốn xuất khẩu thì phải truy xuất được nguồn vốn, và muốn truy xuất được nguồn gốc thì vùng nuôi phải có mã số. Một khi truy xuất được nguồn gốc sẽ tháo gỡ các khâu từ sản xuất đến tiêu thụ. Với việc thành lập HTX Tôm hùm Sông Cầu, đơn vị hy vọng sẽ giải quyết được vấn đề truy xuất nguồn gốc trong thời gian tới.

Đến thăm mô hình sản xuất của HTX Tôm hùm Sông Cầu Bộ trưởng NN&PTNT Lê Minh Hoan yêu cầu chính quyền địa phương tập trung hỗ trợ HTX xây dựng chuỗi liên kết hoàn chỉnh để sản xuất, kinh doanh đạt hiệu quả cao. Bộ trưởng Lê Minh Hoan cũng yêu cầu TX Sông Cầu, ngoài việc đầu tư phát triển vùng nuôi theo quy hoạch, địa phương cần quan tâm đặc biệt đến môi trường vùng nuôi. “Trong nuôi trồng thủy sản, môi trường rất quan trọng nên phải bảo vệ, không vứt rác xuống biển, phải thu gom xử lý đúng quy định và thực hiện quan trắc cảnh báo môi trường thường xuyên để giúp người dân tránh thiệt hại. TX Sông Cầu cần sớm thực hiện chuyển đổi số trong nuôi trồng thủy sản, bởi việc chuyển đổi số rất thiết thực và liên quan rất lớn đến thị trường…”, Bộ trưởng Lê Minh Hoan nhấn mạnh. 

ANH NGỌC