Hiện nay toàn tỉnh có 115 HTX và 1 liên hiệp HTX đang hoạt động. Tuy nhiên, công tác quản lý tài chính, kế toán tại các HTX vẫn còn nhiều thiếu sót, do chưa nắm bắt kịp các chế độ, chính sách mới áp dụng cho các HTX. Báo Phú Yên có cuộc trao đổi với ông Hồ Quang Đệ, Phó Giám đốc Sở Tài chính, về những vướng mắc liên quan đến vấn đề này.

* Chế độ quản lý tài chính, kế toán của HTX được quy định tại các thông tư 83/2015/TT-BTC, 133/2016/TT-BTC và 24/2017/TT-BTC của Bộ Tài chính. Xin ông cho biết sự khác nhau của các quy định này và từng trường hợp áp dụng cụ thể?

Ông Hồ Quang Đệ

- Thông tư 83/2015/TT-BTC (Thông tư 83) và Thông tư 24/2017/TT-BTC (Thông tư 24) của Bộ Tài chính quy định các nội dung liên quan trực tiếp đến HTX, áp dụng cho tất cả HTX hoạt động theo Luật HTX 2012. Trong đó, Thông tư 83 hướng dẫn chế độ quản lý tài chính đối với HTX, liên hiệp HTX. Cụ thể là đề cập tới việc quản lý và sử dụng vốn, tài sản; quản lý doanh thu và chi phí của HTX như vốn điều lệ, vốn hoạt động, vốn huy động, hoạt động tín dụng nội bộ và phương thức góp vốn, mua cổ phần, thành lập doanh nghiệp, cách phân phối thu nhập, báo cáo tài chính….

Còn Thông tư 24 quy định về chế độ kế toán HTX, liên hiệp HTX như tài khoản kế toán, chứng từ kế toán, sổ kế toán… Đặc biệt, chế độ kế toán thực hiện theo Thông tư 24 không áp dụng cho việc xác định nghĩa vụ thuế của HTX đối với ngân sách mà chỉ hướng dẫn nguyên tắc ghi sổ kế toán, lập và trình bày báo cáo tài chính của các HTX, liên hiệp HTX.

Đối với HTX quy mô lớn, nhiều giao dịch mà Thông tư 24 không quy định thì áp dụng Thông tư 133/2016/TT-BTC (Thông tư 133) của Bộ Tài chính hướng dẫn chế độ kế toán doanh nghiệp nhỏ và vừa và các văn bản sửa đổi, bổ sung, thay thế. Nguyên tắc áp dụng trong trường hợp này là HTX lựa chọn áp dụng Thông tư 133 thì phải tuân thủ toàn bộ quy định tại thông tư này về chứng từ kế toán, sổ kế toán, tài khoản kế toán, báo cáo tài chính và các quy định khác. Nếu HTX có các nghiệp vụ kinh tế phát sinh liên quan đến hoạt động tín dụng nội bộ, các khoản trợ cấp, hỗ trợ của Nhà nước cho HTX và các nội dung khác mà không được quy định tại Thông tư 133 thì phải thực hiện theo Thông tư 24.

* Việc phân phối thu nhập và chia lãi của các HTX, liên hiệp HTX được thực hiện như thế nào, đặc biệt là đối với những HTX không xác định được mức độ sử dụng sản phẩm, dịch vụ của thành viên, thưa ông?

- Việc phân phối thu nhập của HTX được thực hiện theo quy định tại Điều 46 Luật HTX 2012 và theo thứ tự như sau: Bù đắp khoản lỗ các năm trước của HTX; nộp thuế theo quy định của pháp luật về thuế; bù đắp khoản lỗ của các năm trước đã hết thời hạn được trừ vào thu nhập tính thuế; trừ các khoản tiền phạt vi phạm hành chính thuộc trách nhiệm của HTX. Số thu nhập còn lại một phần được trích lập các quỹ bắt buộc, gồm quỹ đầu tư phát triển, quỹ dự phòng tài chính.

Cán bộ HTX Dịch vụ nông nghiệp tổng hợp Hòa Thành Tây (huyện Đông Hòa) đang tính lương cho cán bộ HTX theo thông tư mới - Ảnh: MINH DUYÊN

Tỉ lệ trích lập hai quỹ này hàng năm do đại hội thành viên quyết định nhưng không thấp hơn tỉ lệ quy định tại Điều 46 Luật HTX. Việc trích lập quỹ khen thưởng, phúc lợi và các quỹ khác do đại hội thành viên quyết định tùy thuộc vào điều kiện của hợp tác xã. Thu nhập còn lại được phân phối cho thành viên theo quy định tại điều lệ hoặc quyết định của đại hội thành viên theo mức độ sử dụng sản phẩm, dịch vụ của thành viên; theo công sức lao động đóng góp của thành viên đối với HTX tạo việc làm; phần còn lại được chia theo vốp góp.

Tỉ lệ và phương thức phân phối cụ thể do điều lệ HTX quy định. Riêng đối với các HTX không xác định được mức độ sử dụng sản phẩm, dịch vụ của thành viên như HTX kinh doanh xăng dầu, thì HTX có thể chia lãi theo vốn góp. Tuy nhiên, phương án chia lãi phải được đại hội thành viên thông qua và được quy định tại Điều lệ HTX.

* Ngoài ra, HTX cần phải lưu ý những vấn đề gì trong công tác tài chính, kế toán HTX, thưa ông?

- Cuối kỳ kế toán năm, HTX có trách nhiệm lập và gửi báo cáo tài chính theo quy định của Bộ Tài chính về chế độ kế toán áp dụng cho HTX, gửi cơ quan đăng ký HTX, Phòng Tài chính - Kế hoạch thuộc UBND cấp huyện và chi cục thuế địa phương, Phòng Tài chính doanh nghiệp thuộc Sở Tài chính. Đồng thời, HTX phải công khai tài chính năm trong thời hạn 90 ngày, kể từ ngày 1/1 năm sau. Trong những nội dung công khai tài chính của HTX có tình hình tài sản, nợ phải trả và vốn chủ sở hữu; kết quả hoạt động kinh doanh; trích lập và sử dụng các quỹ; thu nhập của xã viên và người lao động.

Ngoài các báo cáo dùng để công khai tài chính theo quy định của pháp luật về kế toán, chủ tịch hội đồng quản trị HTX có trách nhiệm công khai tình hình tài chính hàng năm cho thành viên và trước đại hội thành viên. Việc công khai tài chính được thực hiện theo các hình thức như phát hành ấn phẩm, thông báo bằng văn bản, niêm yết và các hình thức khác theo quy định của pháp luật.

* Xin cảm ơn ông!

MINH DUYÊN (thực hiện)