Sau 4 năm triển khai nhiều mô hình sản xuất lúa lai, đến nay, toàn huyện Sông Hinh đã có hơn 310ha lúa loại này. Với hiệu quả kinh tế mang lại, cây lúa lai dần khẳng định vị thế của mình trên vùng đất núi Sông Hinh.

Nhân rộng sản xuất lúa lai trên đất núi

Theo UBND huyện Sông Hinh, tổng diện tích lúa nước của địa phương này khoảng 1.600ha. Tuy nhiên, do đồng ruộng nhấp nhô và nằm rải rác; trình độ thâm canh lúa nước của nông dân chưa cao; giống lúa sử dụng không đạt chất lượng nên năng suất chỉ đạt khoảng 50 tạ/ha, thấp hơn mặt bằng chung toàn tỉnh khoảng 10 tạ/ha.

Trước thực trạng này, từ vụ đông xuân 2012-2013, huyện Sông Hinh đã triển khai mô hình cánh đồng mẫu lớn sản xuất lúa lai. Để khuyến khích người dân tham gia mô hình, huyện Sông Hinh đã tổ chức nhiều lớp tập huấn kỹ thuật, đồng thời kết nối với Công ty TNHH Cường Tân (đơn vị cung cấp lúa giống) và Công ty TNHH Hoàng Long Vina (đơn vị cung cấp phân bón) để xây dựng cơ chế hỗ trợ bà con. Theo đó, những hộ dân tham gia mô hình được huyện Sông Hinh hỗ trợ 20.000 đồng/kg lúa giống, Công ty TNHH Cường Tân giảm 30% giá giống (tương đương 18.000 đồng/kg) còn Công ty TNHH Hoàng Long Vina thì giảm 30% giá phân bón. Người dân tham gia sản xuất lúa lai phải thực hiện đúng các biện pháp thâm canh như mật độ gieo sạ khoảng 50kg/ha (khoảng 2,5kg giống/sào 500m²), loại giống được sử dụng là lúa lai 2 dòng TH3-3 và áp dụng quy trình bón phân tổng hợp NPK chuyên dùng cho lúa theo phương pháp nặng đầu nhẹ cuối (tỉ lệ phân đạm là 40% đợt đầu, 30% đợt 2, 20% cho đợt 3 và 10% vào đợt cuối vụ sản xuất).

Theo những người tham gia mô hình này, khi trồng lúa lai, mỗi ký lúa giống, bà con đã được hỗ trợ 38.000 đồng, chỉ phải mua với giá 22.000 đồng (giá thị trường là 60.000 đồng/kg). Đồng thời nhờ lượng giống gieo sạ ít nên mỗi sào ruộng, người trồng chỉ tốn khoảng 55.000 đồng tiền giống. Trong khi đó, nếu trồng lúa thuần như lâu nay, mỗi sào ruộng, nông dân thường gieo sạ từ 10-12kg giống, lúa đem gieo sạ là loại lúa thịt thu hoạch từ vụ trước với giá khoảng 5.000 đồng/kg. Như vậy, mỗi sào ruộng, bà con tốn từ 50.000-60.000 đồng. Nhờ có sự hỗ trợ từ nhiều đơn vị nên chi phí giống khi trồng lúa lai và lúa thuần tương đương nhau giúp người dân mạnh dạn chuyển đổi nhiều diện tích từ trồng lúa thuần sang lúa lai.

Ông Nguyễn Khắc Sự, Trưởng Phòng NN-PTNT huyện Sông Hinh, cho biết: Mặc dù lượng giống gieo sạ ít nhưng cây lúa lai có tỉ lệ đẻ nhánh cao, mỗi gốc thường có từ 14-16 nhánh hữu hiệu (nhánh cho bông), góp phần tạo sản lượng cao. Kết thúc mô hình, năng suất bình quân của lúa lai đạt 74 tạ/ha, trong khi đó, năng suất lúa thuần cùng vụ chỉ đạt 51 tạ/ha. Từ kết quả của mô hình mang lại, huyện Sông Hinh tiếp tục duy trì cơ chế hỗ trợ 55% giá giống lúa lai nhằm đẩy mạnh phát triển loại lúa này để thay thế giống lúa thuần tại địa phương. Đến nay, diện tích lúa lai của huyện Sông Hinh đã mở rộng trên 310ha, tập trung ở các xã Sơn Giang, Đức Bình Tây, Ea Bar, Ea Trol và thị trấn Hai Riêng.

Nâng cao kỹ thuật thâm canh

Ma Min ở buôn Bầu, xã Ea Trol, là một trong những hộ dân sớm tham gia trồng lúa lai. Ma Min cho biết: Năm 2012, được cán bộ Phòng NN-PTNT huyện vận động, gia đình tôi đã tham gia trồng 3 sào lúa lai theo mô hình. Kết thúc vụ sản xuất, gia đình thu hoạch hơn 1 tấn lúa, cao hơn các vụ trước khoảng 300kg. Nhận thấy loại lúa này cho năng suất cao nên những vụ sau, gia đình tôi chuyển thêm 4 sào ruộng trồng lúa thuần sang trồng lúa lai. Vụ hè thu năm nay, gia đình tôi trồng 7 sào lúa lai giống TH3-3 và đang thu hoạch, năng suất có thể đạt khoảng 380kg/sào.

Còn theo ông Đặng Ngọc Thanh ở thôn Lộc Giang, xã Sơn Giang, vụ này gia đình ông trồng 1ha lúa lai, thu hoạch được gần 90 tạ; sau khi trừ chi phí lợi nhuận đạt khoảng 25 triệu đồng. “So với trồng lúa thường, khi trồng lúa lai, tôi tiết kiệm được khá nhiều chi phí như lượng giống gieo sạ, phân thuốc, công chăm sóc, trong khi đó năng suất lại cao hơn, thu nhập tăng”, ông Thanh cho biết thêm.

Ông Nguyễn Khắc Sự cho hay: Hiện bà con đang thu hoạch vụ lúa hè thu 2016, ước năng suất bình quân lúa lai vụ này đạt khoảng 75 tạ/ha, cao hơn lúa thường khoảng 13 tạ/ha. Thực tế, tại những chân ruộng được chăm sóc tốt, năng suất lúa lên đến 10-11 tấn/ha.

THỦY TIÊN