Từ nguồn chuối giống được nhân bằng phương pháp nuôi cấy mô do Trung tâm Ứng dụng và chuyển giao công nghệ Phú Yên (Sở KH-CN) thực hiện, nhiều người dân trong tỉnh trồng và rất thích loại chuối này, tuy nhiên nguồn cung rất hạn chế.
Chưa thâm canh cho cây chuối
Theo Sở NN-PTNT, tại Phú Yên, cây chuối đã được trồng ở nhiều vùng nông thôn của tỉnh. Tuy nhiên, cây chuối chưa được trồng tập trung theo quy hoạch mà trồng tự phát dưới dạng phân tán trong vườn nhà, rẫy hoặc dọc các vùng đồi, triền núi. Những năm gần đây, diện tích trồng chuối đã được mở rộng. Năm 2005, toàn tỉnh có khoảng 2.800ha chuối thì đến nay diện tích trồng chuối đã hơn 3.300ha; tập trung ở các huyện Tuy An, Sơn Hòa, Sông Hinh, Đồng Xuân, Phú Hòa… Hiện nay, cây chuối là một trong những loại cây trồng mang lại thu nhập chính cho người dân một số địa phương vào dịp tết. Cây chuối đã góp phần tăng thu nhập, ổn định đời sống kinh tế cho nhiều hộ dân các vùng miền núi của tỉnh.
Theo Trưởng Phòng NN-PTNT huyện Tuy An Trần Sáu, toàn huyện có khoảng 1.400ha chuối được trồng chủ yếu ở các xã An Lĩnh, An Xuân, An Thọ với giống chuối mốc (hay còn gọi là chuối tây). Lâu nay, người trồng chuối ở Tuy An chưa chú trọng thâm canh cho cây chuối, chủ yếu trồng bằng phương thức quảng canh nên chất lượng và sản lượng chưa cao. Ông Nguyễn Ngọc Thọ ở xã An Lĩnh, cho hay: Gia đình tôi có 2ha chuối được trồng dọc triền đồi. Cây chuối “chịu” đất vùng này nên mau lớn, dễ trồng. Bình quân mỗi năm, tôi thu hoạch hơn 15 tấn, thu nhập khoảng 80 triệu đồng.
Còn bà Lê Thị Ngọc ở xã Sơn Định (huyện Sơn Hòa), cho biết: Gia đình tôi trồng chuối đã hơn chục năm nay. Ban đầu chuối giống được mua tại các vườn chuối ở địa phương. Sau đó, gia đình tôi tự nhân giống bằng cách tách cây con. Cây chuối được nhân giống bằng phương pháp này qua một thời gian dài nên bị thoái hóa, chuối dễ bị sâu bệnh, chất lượng và sản lượng thấp.
Theo Phòng NN-PTNT huyện Sơn Hòa, diện tích trồng chuối của địa phương này khoảng 313ha, tập trung ở hai xã Sơn Long và Sơn Định. Người dân ở đây chưa quan tâm đầu tư giống và thâm canh cho cây chuối nên hiệu quả từ trồng chuối chưa cao, năng suất bình quân chỉ đạt khoảng 6-7 tấn/ha/năm.
Triển vọng của chuối cấy mô
Năm 2014-2015, Trung tâm Ứng dụng và chuyển giao công nghệ Phú Yên đã trồng thử nghiệm giống chuối cấy mô trên diện tích 9ha tại các huyện Tuy An, Tây Hòa và TP Tuy Hòa. Chuối đưa vào trồng thử nghiệm là giống chuối mốc được trung tâm nhân giống bằng phương pháp nuôi cấy mô. Các hộ dân tham gia mô hình được trung tâm hỗ trợ giống và hướng dẫn kỹ thuật thâm canh cho cây chuối. Sau một thời gian trồng, giống chuối nuôi cấy mô cho kết quả rất khả quan, có nhiều ưu điểm trội hơn hẳn giống chuối trồng tại địa phương.
Ông Biện Lý Bửu ở huyện Tuy An, nói: Năm 2015, gia đình tôi trồng thử nghiệm giống chuối nuôi cấy mô của Trung tâm Ứng dụng và chuyển giao công nghệ Phú Yên tại xã Sơn Long, huyện Sơn Hòa. Khi tham gia mô hình, tôi được hỗ trợ 2.000 cây chuối giống. So với chuối giống được tách từ cây chuối mẹ thì cây chuối loại này có kích thước nhỏ hơn nhiều. Nhưng sau khi trồng thì cây phát triển rất nhanh, khoảng 8-9 tháng sau là bắt đầu trổ buồng, đậu trái và khoảng 3 tháng nữa chuối già, cho thu hoạch, sớm hơn từ 3-4 tháng so với chuối giống tách từ chuối mẹ.
Theo ông Lê Văn Ân ở xã An Mỹ (huyện Tuy An), gia đình ông trồng chuối đã hơn chục năm. Lâu nay, ông vẫn nhân giống chuối bằng phương pháp tách chuối con từ thân chuối mẹ. Từ năm 2014, khi được Trung tâm Ứng dụng và chuyển giao công nghệ Phú Yên hỗ trợ 4.000 cây chuối giống, gia đình ông thu được kết quả rất khả quan. Bình quân, mỗi cây chuối trổ được 1 buồng khoảng 8-10 nải, trọng lượng khoảng 15 kg/buồng, tương đương năng suất khoảng 30 tấn/ha, cao gấp 3-4 lần so với các vườn chuối khác. Giá chuối hiện nay là 6.000 đồng/kg, mỗi héc ta chuối ông Ân thu nhập khoảng 180 triệu đồng. Ông Ân định trồng thêm 1ha nữa nhưng nguồn giống chuối nuôi cấy mô còn khan hiếm, người trồng gặp nhiều khó khăn khi muốn mở rộng diện tích.
Giám đốc Trung tâm Ứng dụng và chuyển giao công nghệ Phú Yên Đặng Thị Thủy cho biết: So với chuối nhân giống bằng phương pháp truyền thống thì chuối nuôi cấy mô tế bào thực vật có nhiều ưu điểm hơn. Cụ thể, cây giống sạch bệnh, loại bỏ được tình trạng thoái hóa giống, cho chất lượng và năng suất cao hơn hẳn nên hiệu quả kinh tế mang lại sẽ cao hơn. Hiện nay, trung tâm đang mở rộng quy mô sản xuất các giống chuối mốc, chuối tiêu hồng bằng phương pháp này để cung ứng cho thị trường, nhằm đáp ứng nhu cầu cây giống phục vụ cho việc phát triển sản xuất với quy mô công nghiệp.
THỦY TIÊN
