Núi Một và những dãy núi phía nam đầm Ô Loan ven thôn Phú Hòa đã không còn dấu vết chiến tranh. Thay vào đó là màu xanh của mía, khoai, bạch đàn...…Bàu Súng vẫn nên thơ với những tràn bông súng trắng, hồng. Đó là xã Anh hùng An Mỹ (huyện Tuy An).
Bộ mặt mới của An Mỹ hôm nay – Ảnh: T.QUỚI
32 năm sau ngày đất nước hoàn toàn thống nhất, người dân An Mỹ hôm nay đang chung tay xây dựng nên một bộ mặt nông thôn mới. Vẫn những người nông dân chân chất với truyền thống anh hùng bất khuất trong chiến tranh, đã vượt qua gian khó, biến những vùng đất hoang hoá, phèn mặn thành những cánh đồng lúa trĩu bông. Không dừng ở đó, với vị trí trung tâm cụm xã phía nam huyện Tuy An, An Mỹ trở thành điểm giao dịch thương mại và phát triển những làng nghề truyền thống. Dự án xây dựng thị tứ đầu tiên của huyện đang được người dân và chính quyền An Mỹ từng bước hiện thực hóa.
QUÊ HƯƠNG ĐỔI MỚI
Khi về An Mỹ thực hiện bài viết này, tôi tình cờ gặp bác Trần Cận, một người con xứ “đất đen, bông trắng”. Bác Cận cùng gia đình rời quê đi lập nghiệp ở TP Hồ Chí Minh từ những năm 1980. Gần 30 năm, bác Cận trở lại thăm dòng họ, xóm làng trong niềm vui mừng đến ngỡ ngàng trước sự thay đổi của quê hương. Ông bộc bạch: “Làng xóm giờ đông đúc, nhà cửa thì khang trang, san sát, đường làng thông thoáng bởi được bê tông hóa. Những bạn bè cùng thời mình giờ đã già. Nhưng con cháu họ ai cũng biết ăn nên làm ra hoặc thành đạt bằng con đường học vấn”.
Nhớ lại những ngày mới giải phóng, An Mỹ như đứa con èo uột, thiếu sữa, khó nuôi bởi nhiều tồn tại của lối tư duy cũ… Ông Hồ Minh Sơn, nguyên Bí thư Đảng ủy xã, nay đã về hưu, vẫn chưa quên những kỷ niệm. Đó là chuyện làm ăn công điểm, bán bò béo đổi bò gầy, là chuyện đốc thúc bà con đi “bình dân học vụ”… Ông kể, hồi ấy làm được cái “bình dân học vụ” là căng lắm. Người lớn tuổi đã ngại học, lẽ khác là phải dành thời gian lo làm kinh tế. Vì thế, ban “bình dân học vụ” phải nghĩ ra nhiều cách để vận động, thậm chí có chế tài. Đến nỗi, ở cổng chợ cũng có “bình dân học vụ” để kiểm tra từng bà nội trợ, ai trả được bài cũ thì được vào chợ, bằng không phải đứng học tại chỗ cho đến khi thuộc mới thôi! Nhờ vậy mà An Mỹ sớm diệt được giặc dốt. Lúc ấy nhà nghèo, thiếu đói không tính hết. Cơm ăn phải độn khoai, sắn nhiều hơn gạo.
Rồi đất nước vào thời kỳ đổi mới, An Mỹ là một trong những xã đi đầu và nổi lên như một “hiện tượng” của huyện Tuy An về phát triển kinh tế - xã hội. Năm 1988 và năm 2001 là hai mốc thời gian mà nhân dân An Mỹ không quên. Năm 1988, Trường cấp 3 Lê Thành Phương (Trường THPT Lê Thành Phương bây giờ) được thành lập. Từ đây, một lớp thanh niên mới của xã nhà được học hành bài bản mà không phải đi ra tận thị trấn Chí Thạnh. Chính sự kiện này đã thay đổi nếp nghĩ của một bộ phận nhân dân giữa “học cái chữ hay lên núi chăn bò hái củi?”. Năm 2001 là năm đầu tiên An Mỹ được hòa lưới điện quốc gia. Từ đây, đời sống nhân dân và tình hình kinh tế xã hội của cả xã chuyển sang một bước phát triển mới. Người nông dân tưới nước bằng điện, xay bột làm bánh bằng điện, những máy móc thiết bị hiện đại được thay thế giảm đáng kể sức lao động, mang lại hiệu quả kinh tế cao. Những tấm gương điển hình làm ăn giỏi, như anh Nguyễn Minh Dung (thôn Phú Long) chỉ bằng số diện tích đất nông nghiệp theo tiêu chuẩn của gia đình mà đã giàu lên nhờ thâm canh, luân vụ và áp dụng khoa học kỹ thuật. Hay anh Nguyễn Văn Khoa (thôn Giai Sơn), từ một hộ nghèo, được sự giúp sức của chính quyền, các đoàn thể, vợ chồng không những đã thoát được nghèo mà còn vươn lên làm giàu từ nghề làm bánh tráng, làm bún, nuôi heo…
Chủ tịch xã Mười Thẫm (tên đầy đủ là Nguyễn Đăng Thẫm) có cách nói ngược nhưng hết sức chí lý: “Bây giờ nhà báo hỏi số hộ giàu trong xã thì chịu, không nhiều (khoảng 25%/ tổng số hộ) nhưng tính không hết rồi, chỉ tính được hộ nghèo vì đây là đối tượng luôn được chính quyền quan tâm, tìm cách giúp bà con sớm vươn lên”. An Mỹ đã “dứt điểm” hộ đói từ lâu, hộ nghèo theo tiêu chí mới còn 9,7%. Chỉ tiêu phấn đấu mỗi năm giảm 1% hộ nghèo. Còn khi tôi muốn biết số “trí thức” của xã trong giới hạn tốt nghiệp cao đẳng, đại học, anh Mười lại dí dỏm: “Yêu cầu này của nhà báo cũng chịu. Không nhiều, nhưng đếm không xuể, mình chỉ biết được số học sinh bỏ học và thạc sĩ, tiến sĩ thôi!”. Tưởng ông Chủ tịch xã đùa, nhưng không, Mười Thẫm cùng anh Thường trực Đảng ủy xã Nguyễn Văn Năm sau một lúc hí húi đã xong danh sách “sơ bộ”: 15 vị là con dân An Mỹ có bằng thạc sĩ, tiến sĩ, có tên tuổi, nghề nghiệp, địa chỉ công tác hẳn hoi! Anh khẳng định: Trong rất nhiều những đổi thay, tiến bộ của An Mỹ, điều đáng mừng đó là sự đổi thay về tư duy của bà con. Người nông dân đã biết tiếp thu, ứng dụng khoa học vào đời sống sản xuất, coi trọng việc học hành. Đây chính là chìa khóa để mở cánh cổng vào cuộc sống hiện đại.
THỊ TỨ VEN ĐÔ
Từ ngã tư Hòa Thái (cửa ngõ vào xã An Mỹ) có thể nhìn thấy ánh điện từ khu du lịch Đồi Thơm (An Phú, TP Tuy Hòa) khi đêm xuống. Từ đây, về phía nam đến trung tâm TP Tuy Hòa cũng chỉ 14 km; phía tây là trục đường liên huyện lên Sơn Long, Sơn Định (huyện Sơn Hòa); phía bắc là đường liên kết không chỉ với các xã trong huyện mà là điểm dừng chân của những chuyến đi đường dài. Chúng tôi bắt đầu câu chuyện thị tứ An Mỹ từ 4 chiều không gian như vậy. Chủ tịch Mười Thẫm lại “cụ thể hóa”, lôi từ trong tủ công tác bộ hồ sơ bản đồ quy hoạch thị tứ mà mục tiêu hoàn thành là năm 2015.
- 100% đường liên thôn được bê tông hóa theo phương thức Nhà nước và nhân dân cùng làm. - 5/5 thôn văn hóa, 92,8% số hộ được công nhận gia đình văn hóa - 1 trường mầm non, 1 trường THCS đang xây dựng đạt chuẩn quốc gia. 100% trẻ em đúng độ tuổi ra lớp. - Trạm y tế xã được công nhận đạt chuẩn quốc gia, đang nâng cấp thành phòng khám đa khoa khu vực. - Toàn xã có 12 mẹ VNAH (4 mẹ còn sống). Xã An Mỹ đón nhận danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang vào ngày 2/9/2005.
Tổng diện tích khu thị tứ là 101 ha, bao quanh khu vực từ UBND xã, Trường Lê Thành Phương, làng xóm Mới, Hòa Thái đến chân dốc Đài, quy mô dân số là 1 vạn dân. Anh Mười Thẫm cẩn thận chỉ từng ký hiệu được quy hoạch: khu dân cư, vườn cây, nhà máy, chợ búa, bến xe, làng nghề, nhà vườn, khu vui chơi giải trí… trên bản vẽ thiết kế. Phương án xây dựng, bản vẽ thiết kế kỹ thuật chi tiết thị tứ An Mỹ đã được Bộ Xây dựng phê duyệt. Bí thư Đảng ủy xã Lê Văn Tiến Dũng cho biết: “Từ năm 2006, vấn đề này đã được đưa vào Nghị quyết của Đảng bộ xã. Đồng thời, vạch rõ thời gian, lộ trình và những phần việc cụ thể, phấn đấu hoàn thành vượt mức việc xây dựng cơ sở hạ tầng, chậm nhất là đúng mốc thời gian dự kiến vào năm 2015”.
Đứng ở ngã tư Hòa Thái nhìn về bốn phía, mới thấy vị trí mà UBND huyện Tuy An chọn và đã được Bộ Xây dựng duyệt xây dựng thị tứ đắc địa làm sao. Khu trung tâm chính trị, kinh kế, văn hóa, xã hội phía nam Tuy An này sẽ nối liền với huyện miền tây Vân Hòa (trong tương lai), là điểm dừng chân trên đường thiên lý Bắc – Nam, là bộ mặt mới của làng quê An Mỹ và như là một điểm “nối dài” của TP Tuy Hòa.
Đêm ở ngã tư Hòa Thái - mà mai kia sẽ là thị tứ - thật nhộn nhịp. Điện sáng từ đường dẫn vào nhà máy ôtô JRD, điện từ cây xăng, điện từ Bưu cục Hòa Đa, điện từ quán xá ven đường… Người, xe rộn ràng. Dọc xã lộ xuống làng, nối tiếp những hàng quán sáng choang ánh điện. Thỉnh thoảng những làn gió nồm từ biển thổi vào, mang hơi nước của bàu Súng đậm hương vị làng quê làm dịu cơn nóng nực.
An Mỹ nổi tiếng với rau muống, cá giếc bàu Súng, bánh tráng Hòa Đa, khổ qua xóm Mới… giờ đây vẫn vậy, nhưng đã mang một hơi thở mới của tiến trình đô thị hóa. Một thị tứ đang hiển hiện không phải trên bản vẽ, trong đầu ông Chủ tịch hay Bí thư Đảng ủy xã mà nó đang từng bước được chính quyền và nhân dân góp sức chung tay để sớm trở thành sự thực: Thị tứ An Mỹ!
Bút ký của TRẦN QUỚI
