Sinh con, nuôi con đã khó, dạy con nên người lại càng khó bội phần. Bởi không có cha mẹ nào hoàn hảo và hiểu hết mọi điều về con trẻ.

Cha mẹ có vai trò vô cùng quan trọng trong việc nuôi dạy con cái nên người - Ảnh: NGỌC QUỲNH

Khi yêu chiều con quá mức

Cha mẹ nào cũng muốn yêu thương, che chở cho con mình, nhưng sự yêu thương, chiều chuộng con thái quá lại khiến con hư. Câu chuyện chiều con của vợ chồng chị H, anh T là một ví dụ.

Kết hôn trễ, sau tuổi 40 vợ chồng chị H, anh T mới sinh được con trai quý tử. Không chỉ vợ chồng anh T mà cả nội ngoại hai bên gia đình đều cưng chiều thằng bé hết mực. Hễ thằng bé đòi hỏi điều gì, cả nhà đều đáp ứng. Càng lớn thằng bé càng ít nghe lời người khác, chỉ thích làm những gì mình muốn. Đã hơn 8 tuổi mà tới bữa ăn chị H vẫn xúc từng thìa cơm đút cho con trai. Mỗi bữa cơm của mẹ con chị H thường kéo dài gần cả tiếng đồng hồ, bởi cậu con quý tử vừa ăn vừa chơi. Để con trai ăn, vợ chồng chị H hứa sẽ cho con đi chơi biển, đi siêu thị mua đồ chơi… Dĩ nhiên là không thể hứa suông với thằng bé. Nhiều người thấy chị chiều con quá đà nên đã góp ý, chị H bảo: “Không cho nó chơi trong lúc ăn là nó bỏ cơm luôn. Nó mà không ăn là ảnh hưởng sức khỏe, vợ chồng tôi xót lắm”. Nghe chị H nói vậy, nhiều người chỉ biết thở dài trước cách cưng chiều con quá mức của vợ chồng chị.

Yêu thương con cái đã trở thành bản năng của những người làm cha làm mẹ. Nhưng nếu sự yêu thương biến thành sự cưng chiều, bao bọc con quá mức như gia đình chị H thì hết sức tai hại. Gia đình không đặt ra những giới hạn cho con, khiến con muốn gì được nấy. Nếu cha mẹ không điều chỉnh thì con trẻ sau này sẽ mắc phải hội chứng “con vua” rất nguy hiểm. Bởi lâu ngày trẻ sẽ tự cho rằng mình có những đặc quyền, đặc lợi riêng; trẻ dễ trở thành người ích kỷ, chỉ thích người khác phục vụ mình mà không biết chia sẻ, quan tâm đến những người xung quanh. Sự yêu chiều, cưng nựng quá mức của cha mẹ lại vô tình mang đến những hệ lụy cho con, khiến con trẻ gặp không ít khó khăn, trở ngại khi bước vào đời.

Dạy con đúng cách

Để nuôi dạy con đúng cách, chị Mông Thị Bằng ở thôn Vĩnh Lương (xã Sơn Giang, huyện Sông Hinh) - một trong những bà mẹ có kỹ năng nuôi dạy con tốt ở xã Sơn Giang chia sẻ chị luôn nỗ lực tìm tòi qua sách báo, học tập kinh nghiệm nuôi dạy con từ những người đi trước, đồng thời tích cực tham gia các buổi tuyên truyền về nuôi dạy con tốt của Hội Phụ nữ địa phương. Từ những kinh nghiệm học tập được, chị Bằng bắt đầu dạy con mình kỹ năng sống ngay từ nhỏ, giúp con hình thành thói quen tự chăm sóc, bảo vệ bản thân, phòng tránh các tệ nạn xã hội. Đồng thời, chị dạy con cái biết xin lỗi khi làm sai, biết tha thứ và giúp đỡ người khác. Hai con trai của chị Bằng, cậu con trai lớn 16 tuổi, con trai nhỏ 11 tuổi, đang trong giai đoạn phát triển tâm sinh lý, chị Bằng luôn cùng chồng trò chuyện, trao đổi với hai con để hiểu con nhiều hơn, từ đó kịp thời đưa ra những định hướng đúng giúp các con phát triển một cách tốt nhất.

Cha mẹ nào cũng muốn con cái nên người, nhưng phần lớn cha mẹ chỉ để ý đến việc chăm sóc, lo cho từng bữa ăn, giấc ngủ của con chu đáo mỗi ngày, lo cho con học hành đến nơi đến chốn. Trong khi các nhà giáo dục cho rằng, mục đích cuối cùng của việc dạy dỗ, giáo dục con cái chính là trang bị kỹ năng sống cho con, giúp con đương đầu với những khó khăn, thử thách, thích nghi với mọi hoàn cảnh của cuộc sống, giúp con trẻ phát triển đúng với năng khiếu, tiềm năng, sở trường của bản thân… Nhưng đích đến cuối cùng và quan trọng nhất vẫn là nhân cách của con trẻ. Trẻ cần được rèn luyện tính cách và thói quen tốt ngay từ khi còn nhỏ. Tạo thói quen là một điều rất quan trọng mà cha mẹ cần hướng dẫn, giúp đỡ trẻ xây dựng mỗi ngày để tạo những kỹ năng cơ bản trong việc hình thành tính cách.

Để làm được điều này, các bậc cha mẹ phải không ngừng học hỏi, tìm hiểu những kiến thức dạy dỗ và giáo dục con cái. Bởi không có cha mẹ nào hoàn hảo và hiểu hết mọi điều về con trẻ. Trong khi tâm sinh lý con trẻ liên tục biến đổi và các bậc phụ huynh phải thấu hiểu con để giáo dục chúng đúng cách, hiệu quả. Các bậc phụ huynh nên nhớ rằng, con trẻ luôn học hỏi mọi điều từ chính cuộc sống hàng ngày. Cách hiệu quả nhất để dạy bọn trẻ là cha mẹ phải làm mẫu, nêu gương và đối xử với con cái theo cách mà bạn muốn con mình đối xử với những người xung quanh. Điều quan trọng nhất ở đây chính là sự yêu thương, thấu hiểu của cha mẹ dành cho con cái chứ không phải là sự la mắng hay sử dụng đòn roi hay những biện pháp kỷ luật khác.

NGỌC QUỲNH