Những năm gần đây, an toàn bức xạ và hạt nhân được ứng dụng mạnh mẽ trong các lĩnh vực công nghiệp, y tế. Để đảm bảo an toàn bức xạ trong các lĩnh vực này, các cơ quan chức năng cần tăng cường quản lý chặt chẽ.

Công tác quản lý nhà nước về an toàn bức xạ và hạt nhân (ATBX&HN) được chú trọng không chỉ góp phần bảo vệ sức khỏe con người và môi trường, mà còn phát huy hiệu quả trong ứng dụng vào thực tiễn đời sống cũng như phát triển KT-XH.

Tăng cường kiểm tra, tuyên truyền

Theo BSCKII Nguyễn Minh Hoàng, phụ trách công tác ATBX&HN của Bệnh viện Đa khoa tỉnh, cùng với sự phát triển của y học, để đáp ứng yêu cầu chữa bệnh, bệnh viện đã đầu tư thiết bị y tế hiện đại, nhất là các thiết bị chẩn đoán hình ảnh. Hiện Bệnh viện Đa khoa tỉnh có 15 máy chụp X-Quang, CT-Scanner, C-aram…, có 37 bác sĩ, cử nhân và nhân viên vận hành.

Hằng năm, bệnh viện thực hiện đầy đủ các quy định của pháp luật về ATBX&HN, sử dụng thiết bị X-quang trong y tế và các thiết bị bức xạ, phóng xạ khác; quản lý chặt chẽ số lượng nguồn phóng xạ, bức xạ. Đồng thời, đơn vị luôn cử cán bộ và nhân viên tham gia các lớp đào tạo bức xạ, cũng như chấp hành tốt chỉ dẫn an toàn, nội quy an toàn, kế hoạch ứng phó sự cố, kiểm xạ.

Ở các bệnh viện tuyến huyện và cả các phòng khám đa khoa, chuyên khoa tư nhân, hiện nay cũng được đầu tư nhiều thiết bị như: Máy CT Scanner (chụp cắt lớp), các thiết bị chẩn đoán hình ảnh dùng trong khảo sát sọ não, chẩn đoán cấu trúc xương, khảo sát ngực để chẩn đoán về bệnh phổi, khảo sát vùng bụng và chẩn đoán sớm tình trạng bất thường của mạch máu…

Trong đó, các thiết bị X-quang được ứng dụng rộng rãi trong y tế cũng trở thành mối quan tâm của người điều khiển máy cũng như bệnh nhân về sự nguy hại của thiết bị này đối với sức khỏe con người. Bởi tia X là loại bức xạ có khả năng ion hóa vật chất nên chỉ chụp X-quang khi có chỉ định của bác sĩ, không lạm dụng các kỹ thuật này khi không cần thiết.

Chụp X-quang phải đảm bảo đúng cách với thời gian rút ngắn và được che chắn cẩn thận thì không ảnh hưởng đến sức khỏe. Đối với trường hợp phải chụp lại thì bác sĩ xem xét cẩn thận đến thời gian giữa hai lần chụp, đặc biệt, hạn chế sử dụng X-quang đối với trẻ em là rất quan trọng.

Theo ông Đào Đức Dũng, Phó Trưởng phòng Quản lý KH&CN (Sở KH&CN), ATBX&HN ngày càng được sử dụng rộng rãi trong hoạt động tại các cơ sở y tế, các tổ chức, đơn vị liên quan đến kiểm định, đo lường chất lượng, các nhà máy sản xuất với quy mô công nghiệp hoặc cảng hàng không để soi chiếu…

Tuy nhiên, việc sử dụng bức xạ, các nguồn phóng xạ tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe con người. Chính vì vậy, Sở KH&CN luôn tăng cường công tác quản lý nhà nước về ATBX&HN.

“Sở KH&CN đã tăng cường công tác thông tin, truyền thông qua báo, đài và trang thông tin điện tử của ngành đến các tổ chức, cá nhân có nguồn phóng xạ, bức xạ và các tổ chức cá nhân có liên quan để biết, nhận diện các nguồn có nguy cơ và quy trình ứng phó. Đồng thời nâng cao nhận thức và kỹ năng cho các tổ chức, cá nhân sử dụng thiết bị bức xạ và đơn vị có nguồn phóng xạ trên địa bàn tỉnh, cũng như việc chấp hành các quy định của Nhà nước theo Nghị định 142/2020/NĐ-CP ngày 9/12/2020 của Chính phủ về việc tiến hành công việc bức xạ và các hoạt động liên quan đến dịch vụ hỗ trợ ứng dụng năng lượng nguyên tử.

Hằng năm, Sở KH&CN tiến hành kiểm kê để xác nhận hiện trạng các nguồn phóng xạ, kiểm tra một số nội dung có liên quan đến công tác quản lý ATBX và đánh giá nguy cơ, sự cố bức xạ và hạt nhân đối với nguồn phóng xạ; đảm bảo an ninh trong việc sử dụng, lưu giữ nguồn phóng xạ theo quy định hiện hành”, ông Dũng cho biết.

Theo thống kê của Sở KH&CN, toàn tỉnh hiện có 76 thiết bị X-quang trong y tế, 19 thiết bị bức xạ và nguồn phóng xạ, với 102 nhân viên bức xạ. Qua kiểm tra định kỳ hằng năm, các đơn vị chấp hành nghiêm túc, đầy đủ các quy định của pháp luật hiện hành trong hoạt động quản lý sử dụng nguồn phóng xạ, thiết bị bức xạ. Trong năm 2024, Sở KH&CN đã cấp mới và cấp gia hạn giấy phép tiến hành công việc bức xạ và sử dụng thiết bị X-quang chẩn đoán trong y tế cho 12 cơ sở.

Đoàn kiểm tra kiểm tra an toàn bức xạ và thiết bị phóng xạ ở sân bay Tuy Hòa. Ảnh: LỆ VĂN

Đẩy mạnh công tác quản lý nhà nước

Mới đây, Sở KH&CN phối hợp Sở Y tế, phòng kinh tế và hạ tầng các huyện, thị xã, thành phố trong tỉnh tiến hành kiểm tra ATBX&HN đối với các cơ sở sử dụng thiết bị X-quang y tế, cơ sở sử dụng thiết bị bức xạ, nguồn phóng xạ trong công nghiệp và phương tiện đo nhóm 2 trong y tế ở 23 đơn vị trong toàn tỉnh.

Đoàn đã tiến hành kiểm tra việc chấp hành các quy định của pháp luật về ATBX&HN đối với một số tổ chức, cá nhân đang quản lý, sử dụng thiết bị X-quang y tế và các thiết bị bức xạ, nguồn phóng xạ trong công nghiệp và phương tiện đo nhóm 2 trong y tế.

Theo bà Lâm Vũ Mỹ Hạnh, Phó Giám đốc Sở KH&CN, Trưởng đoàn kiểm tra ATBX&HN, đợt kiểm tra này nhằm tuyên truyền, phổ biến các quy định về công tác bảo đảm an toàn an ninh bức xạ trong y tế, công nghiệp nhằm bảo vệ quyền, lợi ích, sức khỏe của người dân, nâng cao nhận thức và vai trò trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân có sử dụng thiết bị X-quang trong y tế và thiết bị bức xạ, nguồn phóng xạ công nghiệp trên địa bàn tỉnh trong việc thực hiện các quy định pháp luật về năng lượng nguyên tử; tăng cường hiệu lực quản lý nhà nước về ATBX&HN, đôn đốc, hướng dẫn các tổ chức, cá nhân thực hiện đầy đủ quy định của pháp luật về đo lường trên địa bàn tỉnh; kịp thời phát hiện, ngăn chặn, phòng ngừa và xử lý kịp thời các hành vi vi phạm pháp luật về ATBX (nếu có).

“Thực hiện chức năng quản lý nhà nước về ATBX&HN trên địa bàn tỉnh, Sở KH&CN thường xuyên tăng cường công tác quản lý, tổ chức tuyên truyền, hướng dẫn đăng ký, khai báo cơ sở lập hồ sơ; tổ chức thẩm định hồ sơ xin cấp giấy phép hoạt động của các cơ sở bức xạ và thanh, kiểm tra định kỳ các cơ sở có sử dụng thiết bị bức xạ và nguồn phóng xạ, nhằm nâng cao nhận thức đối với các tổ chức, cá nhân thực hiện công việc bức xạ về chấp hành quy định của Luật Năng lượng nguyên tử, cũng như nâng cao nhận thức cho cộng đồng, tăng cường công tác đảm bảo an toàn bức xạ, hạt nhân trên địa bàn tỉnh”, bà Lâm Vũ Mỹ Hạnh nhấn mạnh. 

VĂN TÀI