Trong 10 năm qua, nông dân Phú Yên đã biết áp dụng nhiều tiến bộ khoa học kỹ thuật mới vào thâm canh cây lúa. Một trong những bước đột phá là áp dụng thành công phương pháp sạ lúa theo hàng.
 |
|
Cán bộ kỹ thuật nông nghiệp hướng dẫn nông dân huyện Phú Hòa phương pháp sạ hàng – Ảnh: K.THY |
TỪ CHIẾC MÁY ĐƯỢC TẶNG...
10 năm trước, tại một hội nghị tổng kết sản xuất nông nghiệp các tỉnh duyên hải miền Trung- Tây Nguyên diễn ra tại Bình Định, Viện trưởng Viện lúa Ô Môn lúc bấy giờ là ông Bùi Bá Bổng đã trao tặng cho Phú Yên một công cụ sạ hàng bằng sắt nguyên chiếc của IRRI (được Viện mang ra giới thiệu tại hội nghị). Từ đó, chiếc máy sạ hàng được đưa vào ứng dụng trên đồng ruộng Phú Yên.
Để triển khai chương trình này, trong vụ sản xuất đông xuân 1997-1998, Trung tâm Khuyến nông Phú Yên đã tiến hành khảo nghiệm cơ bản về mật độ sạ lan, sạ hàng tại 2 trại lúa giống Hòa An và Hòa Đồng để rút kinh nghiệm trước khi triển khai trên đồng ruộng của nông dân. Đến vụ hè thu năm 1999, Trung tâm Khuyến nông Phú Yên đã triển khai mô hình 11 ha sạ thưa hợp lý với mật độ sạ 180 kg giống/ha (giảm khoảng 100kg/ha so với sạ dày) và 0,1 ha sạ theo hàng với mật độ 120kg/ha. Phương pháp này đã bước đầu khẳng định hiệu quả trong thực tế sản xuất. Năng suất lúa bình quân tại các ruộng mô hình đạt từ 63 đến 70tạ/ha, cao hơn năng suất đại trà từ 15-30tạ/ha, tiết kiệm được từ 100 - 180 kg giống/ha và giảm được chi phí về phòng trừ sâu bệnh. Từ kết quả này, đến năm 2001, nhờ có nguồn vốn đầu tư của Sở Khoa học - Công nghệ cho đề tài “Nghiên cứu ứng dụng đồng bộ công cụ sạ hàng và máy gặt xếp dãy”, mô hình sạ lúa theo hàng và sạ thưa hợp lý có điều kiện được áp dụng hầu khắp ở các hợp tác xã trong tỉnh, tạo ra những chuyển biến mạnh mẽ trên đồng ruộng Phú Yên.
Tuy nhiên, trong thời gian đầu, trong khi mô hình sạ thưa hợp lý được nông dân chấp nhận, thì rất ít người mạnh dạn sạ hàng theo kiểu 6kg/sào. Do vậy việc sạ lúa theo hàng trong thời kỳ này cũng chỉ triển khai ở dạng mô hình dưới sự hướng dẫn của khuyến nông viên. Ông Nguyễn Đình Nhơn, Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Phú Yên, chủ nhiệm đề tài “Nghiên cứu ứng dụng đồng bộ công cụ sạ hàng và máy gặt xếp dãy” cho biết: Nguyên nhân bà con chưa chấp nhận là chiếc máy sạ hàng nguyên bản vẫn còn nhiều hạn chế như nặng, khó kéo, chống lún kém nên không áp dụng được trên những chân ruộng sình và đặc biệt là rớt giống không đều. Vậy nên nơi nào Trung tâm Khuyến nông hỗ trợ thì triển khai, nơi nào kết thúc mô hình rồi bà con lại thôi.”
Tuy nhiên đến năm 2002, chiếc máy sạ hàng bằng nhựa của Công ty nhựa Hoàng Thắng ra đời đã khắc phục những hạn chế của chiếc máy sạ hàng nguyên bản. Nhờ vậy, chương trình sạ hàng đã phát triển ở Phú Yên. Đi đầu trong chương trình này những năm 2002-2003 là các hợp tác xã Nam An Nghiệp, An Ninh Tây (huyện Tuy An), Hòa Quang Bắc, Hòa Quang Nam (huyện Phú Hòa), Hòa Mỹ Tây (huyện Tây Hòa) và cả một số xã miền núi, vùng sâu vùng xa cũng áp dụng như Xuân Quang 2, Phú Mỡ (huyện Đồng Xuân).
NHÂN RỘNG MÔ HÌNH
Ông Trần Tấn Khoa, Chủ nhiệm HTX Nam An Nghiệp (huyện Tuy An), một trong những HTX đi đầu trong áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất, cho biết: “Nam An Nghiệp chính thức áp dụng mô hình sạ thưa sạ hàng từ năm 2000. Đến nay gần 100% diện tích sản xuất lúa được nông dân An Nghiệp áp dụng chương trình này, trong đó có 90% diện tích đã sạ theo hàng. Hiện nay, nông dân chỉ còn sạ 6kg giống/sào, giảm được 2/3 lượng giống gieo sạ, giảm 20% phân bón, nhưng năng suất vẫn duy trì từ 65- 70 tạ/ha, tăng từ 15-20% so với trước đây. Điều đặc biệt là chi phí thuốc trừ sâu giảm đến mức thấp nhất và hiện nay ngoài sử dụng thuốc trừ cỏ, rất ít nông dân Nam An Nghiệp sử dụng thuốc trừ sâu, nhờ vậy môi trường sinh thái được cải thiện”.
Ông Nguyễn Văn Lành, Chủ nhiệm HTX Hòa Quang
Không chỉ làm chuyển biến nhận thức và thay đổi tập quán sản xuất trong nông dân, chương trình sạ lúa theo hàng kết hợp với dự án sản xuất giống nông hộ đã giúp các HTX nông nghiệp ở Phú Yên làm dịch vụ sản xuất lúa giống, làm vệ tinh cung cấp lúa giống xác nhận cho các đơn vị sản xuất giống trong và ngoài tỉnh từ 50-100 tấn giống/vụ. Đó là các HTX như An Ninh
Ông Nguyễn Trí Ngọc, Cục trưởng Cục trồng trọt (Bộ NN - PTNT): “Phú Yên là một trong những tỉnh có diện tích lúa khá lớn ở khu vực duyên hải Nam Trung Bộ và nông dân Phú Yên cũng đã đạt đến trình độ thâm canh khá cao. Chính nhờ việc áp dụng đồng bộ kỹ thuật sạ hàng, sạ thưa trên đồng ruộng đã giải quyết được hàng loạt vấn đề về chi phí cho sản xuất và môi trường sinh thái trên đồng ruộng. Đây cũng chính là tiền đề quan trọng để ngành nông nghiệp Phú Yên triển khai các biện pháp thâm canh khác trên đồng ruộng. Điều quan trọng nhất là giúp thay đổi tập quán sản xuất vốn tồn tại hàng ngàn năm trong nông dân- điều mà trước đây chúng ta không dễ gì làm được”.
LÊ BIẾT
