Lớn lên trong một mái ấm đổ vỡ, mẹ phải chạy vạy đủ nghề để có tiền lo cho hai anh em ăn học, nhưng không vì thế mà Lê Ngọc Trẫm (quê ở xã Hòa Trị, huyện Phú Hòa) bị khuất phục bởi số phận. Vượt qua cái nghèo, bằng ý chí và nghị lực, chàng trai 26 tuổi đã vươn lên khẳng định năng lực của bản thân. Say mê theo đuổi lĩnh vực vật lý thiên văn, Trẫm hiện là nghiên cứu sinh tại Trường đại học Paris 7 (Pháp).
Trưởng thành trong gian khó
Ba mẹ Trẫm quyết định đường ai nấy đi khi em vừa 5 tuổi, còn em gái được hai tháng tuổi. Trẫm theo ba về ở với gia đình nội, còn mẹ mang em gái về tá túc bên nhà ngoại ở xã Hòa Trị (huyện Phú Hòa). Năm lớp 2, Trẫm về ở chung với mẹ và em gái trong sự cưu mang của ông bà ngoại. Nhà nghèo, để có tiền nuôi hai anh em Trẫm ăn học, mẹ em phải tảo tần đủ việc. Thương mẹ và mong muốn có tương lai tốt đẹp hơn nên Trẫm luôn nỗ lực học tập. Năm lớp 10, em thi đậu vào lớp chất lượng cao của Trường phổ thông Duy Tân và hoàn thành chương trình phổ thông trong sự cưu mang của người dì.
Vì muốn giảm gánh nặng chi phí học tập cho gia đình nên em không chọn thi vào các trường tại những thành phố lớn mà chọn ngành Vật lý, Trường đại học Quy Nhơn. Những năm học tại trường, Trẫm luôn là sinh viên giỏi của khoa. Em từng hai lần được nhà trường chọn tham gia cuộc thi Olympic Vật lý sinh viên toàn quốc và xuất sắc giành được 1 HCB, 1 giải khuyến khích. Bên cạnh việc học, Trẫm còn tích cực tham gia các hoạt động xã hội và phong trào Đoàn - Hội. Trẫm từng đảm nhiệm nhiều vị trí như: lớp trưởng, Phó Chủ tịch Hội Sinh viên Khoa Vật lý, Chủ nhiệm CLB Vật lý, Ủy viên Hội Sinh viên Trường đại học Quy Nhơn.
Năm 2012, tốt nghiệp đại học với tấm bằng loại ưu cùng nhiều thành tích nổi bật, Trẫm về quê, trở thành giáo viên của ngôi trường tư thục mình từng theo học. Chưa đầy một tháng sau, theo lời giới thiệu của cô giáo Nguyễn Thị Minh Phương, Trẫm khăn gói ra Bắc, học tiếp lên cao học ngành Vật lý thiên văn, Khoa Không gian và ứng dụng, Trường đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội. Học bổng Odon Valet dành cho sinh viên có hoàn cảnh khó khăn và một số học bổng khác cho sinh viên có kết quả học tập cao đã giúp Trẫm vượt qua khó khăn, có điều kiện theo đuổi đam mê. Trẫm bộc bạch: “Khi học cao học, tôi rất tâm đắc lời khuyên của cô giáo rằng: “Các em nên thoát ra khỏi lũy tre làng”. Tôi luôn xem đó như một lời tự nhủ để bản thân không ngừng phấn đấu”.
Vươn ra biển lớn
Con đường du học đến với Trẫm khá tình cờ. Khi học cao học tại Trường đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội, Trẫm được học với nhiều giáo sư hàng đầu về vũ trụ - thiên văn học tại nước Pháp sang giảng dạy. Một lần tình cờ, Trẫm được nói chuyện với một thầy giáo người Pháp, thầy hỏi Trẫm có chỗ thực tập để làm luận văn tốt nghiệp chưa, Trẫm trả lời “chưa có” và hỏi phòng nghiên cứu của thầy có đề tài nào để làm luận văn thạc sĩ hay không. Một thời gian sau, thầy giáo gửi email nói rằng có một đề tài dành cho Trẫm và hỏi em có muốn làm hay không. Không bỏ lỡ cơ hội, Trẫm nhận lời ngay trong niềm vui sướng vỡ òa. Sau hơn 2 năm sống và học tập tại Pháp, cựu học sinh Trường phổ thông Duy Tân đã lấy được tấm bằng thạc sĩ với đề tài về vũ trụ học và đang tiếp tục nghiên cứu sinh về vật lý thiên văn tại Paris. Chia sẻ về kinh nghiệm “săn” học bổng du học nước ngoài, Trẫm nói: “Các bạn nên xin học bổng của Chính phủ Việt Nam. Bên cạnh đó, cần liên hệ với các giáo sư nước ngoài mà mình biết thông qua thầy cô giáo. Tuy nhiên, phải chứng tỏ được năng lực và ham muốn thì sẽ được tạo điều kiện cho học bổng. Riêng ở Pháp, có một trường Ecole Doctorale (gọi là trường tiến sĩ), trường này hàng năm sẽ có những đề tài và sẽ nhận người học tiến sĩ (số lượng cụ thể). Nếu muốn lĩnh vực nào thì tra cứu thường xuyên lĩnh vực, đề tài yêu thích; sau đó, liên hệ với các thầy cô giáo chịu trách nhiệm về đề tài đó. Họ sẽ có cuộc phỏng vấn, nếu được thì Chính phủ Pháp sẽ cấp tiền cho làm nghiên cứu sinh”.
Dự định về tương lai, Trẫm cho biết sẽ cố gắng hoàn thành luận văn tiến sĩ vào tháng 3/2018, sau đó ở lại Pháp làm việc một thời gian để học hỏi kinh nghiệm rồi trở về Việt Nam cống hiến cho đất nước. Trẫm tâm sự: “Tôi luôn ý thức rằng những điều tôi đạt được hôm nay chưa là gì so với bể rộng tri thức. Tôi luôn thầm biết ơn mẹ, người đã âm thầm hy sinh cả cuộc đời cho anh em tôi và đến bây giờ vẫn đang phải chống chọi với căn bệnh hiểm nghèo mà không hề than vãn. Tình thương của mẹ, sự dìu dắt của các thầy cô giáo sẽ là động lực để tôi nỗ lực nhiều hơn nữa”.
Thầy Phạm Văn Tín, Phó Hiệu trưởng Trường phổ thông Duy Tân, nhận xét: “Trẫm là một tấm gương sáng về tinh thần hiếu học, biết vượt lên số phận để khẳng định năng lực của bản thân. Hơn hết, em đã phá bỏ được nhiều định kiến và cho mọi người thấy rằng dù không có bệ phóng tài chính mạnh, giấc mơ du học vẫn có thể. Mong rằng dù ở môi trường nào, Trẫm cũng sẽ tỏa sáng và mang lại niềm tự hào cho Phú Yên”.
HÀ MY
