Năm 2014 được xem là “mùa vàng” của Võ Thanh Huy, giảng viên Khoa Kỹ thuật hạ tầng đô thị (Trường đại học Xây dựng Miền Trung), khi cùng lúc anh lấy bằng tiến sĩ tại Nhật Bản và là một trong 10 tài năng trẻ tiêu biểu nhất cả nước được nhận Giải thưởng Khoa học Kỹ thuật Thanh niên Quả cầu vàng. Tiến sĩ 33 tuổi này luôn khát khao được cống hiến tri thức và sức trẻ xây dựng quê hương.

VỀ QUÊ ĐỂ… “TRẢ NỢ” TÌNH

Sinh ra trong gia đình nông dân nghèo có 11 người con ở thị trấn Phú Hòa, từ nhỏ, Thanh Huy đã nỗ lực, chịu khó. Không có điều kiện đi học thêm nên suốt những năm phổ thông, anh tự học. Năm học lớp 12 Trường THPT Trần Quốc Tuấn, Huy đạt giải nhất môn Vật lý kỳ thi học sinh giỏi cấp tỉnh. Thấy anh có khả năng, lại ham học nên thầy giáo kêu xuống nhà kèm cặp thêm. Bà Nguyễn Thị Kiều Nhự, mẹ Huy, năm nay đã ngấp nghé 80 tuổi, nhớ lại: “Vợ chồng tôi chữ nghĩa chưa qua hết lớp 5 trường làng, cuộc sống bấp bênh nên lúc nào cũng mong các con cố gắng học để thoát nghèo. Huy là con út, rất ngoan và sáng dạ. Năm học nào, cháu cũng mang phần thưởng về nhà”.

Nhờ nỗ lực học tập, năm 2000, Huy cùng lúc thi đậu hai trường đại học danh tiếng là Bách khoa và Kinh tế TP Hồ Chí Minh. Ngày anh nhập học ngành Kỹ thuật môi trường, Trường đại học Bách khoa TP Hồ Chí Minh, đưa bàn tay gầy, chai sạn vì sương gió, ông Võ Thành Mai, xoa đầu con trai út, dặn “ráng học nghen con”.

Những năm sinh viên xa nhà, để có tiền trang trải sinh hoạt, Huy vừa làm gia sư, vừa nỗ lực “săn” học bổng. Mong muốn góp sức đào tạo cho thế hệ trẻ quê nhà và có điều kiện phát triển sâu về chuyên môn, năm 2005, sau khi tốt nghiệp đại học, anh về giảng dạy tại Trường đại học Xây dựng Miền Trung. Ba năm sau, Thanh Huy lấy bằng thạc sĩ ngành Công nghệ môi trường của Trường đại học Bách khoa TP Hồ Chí Minh. Tự bồi dưỡng tiếng Anh, năm 2010, thầy Huy được tuyển chọn theo học chương trình đào tạo tiến sĩ ở nước ngoài theo Chương trình 322 của Chính phủ. Năm 2014, anh bảo vệ thành công luận án “Phương pháp khử trùng nước thải dùng vi bong bóng áp lực khí C02”, lấy bằng tiến sĩ ngành Kỹ thuật môi trường tại Trường đại học Yamaguchi (Nhật Bản). Chia sẻ về hành trình vươn lên từ nghèo khó, thầy Huy bộc bạch: “Tuổi thơ khó nhọc luôn thôi thúc tôi phải nỗ lực không ngừng để khẳng định bản thân. Những năm xa Phú Yên đi học, tôi luôn thấy mình mang nợ với quê hương. Vì vậy, sau khi trau dồi kiến thức và tích lũy kinh nghiệm, tôi muốn trở về, góp sức đào tạo nguồn nhân lực có chất lượng cho tỉnh nhà và khu vực”.

TS Võ Thanh Huy cùng Phó thủ tướng Vũ Đức Đam và PGS.TS Vũ Ngọc Anh trong dịp nhận Giải thưởng Khoa học Kỹ thuật Thanh niên Quả cầu vàng 2014 - Ảnh do nhân vật cung cấp

TRUYỀN “LỬA” ĐAM MÊ NGHIÊN CỨU

Ngoài đi dạy, thầy Huy còn dành nhiều thời gian, tâm huyết cho hoạt động nghiên cứu khoa học. Với mong muốn góp các giải pháp để cải thiện cuộc sống xung quanh. Trong ba năm du học tại Nhật Bản, thầy Huy đã tham dự 10 hội thảo khoa học quốc tế, có nhiều bài viết được đăng trên các tạp chí khoa học quốc tế uy tín. Năm 2013, thầy được Tổ chức Xã hội môi trường nước của Nhật Bản (Japan Scociety of Water Environment, JSWE) tặng giải thưởng nghiên cứu xuất sắc tại hội thảo Công nghệ môi trường nước WET ở Tokyo. Mới đây, tiến sĩ trẻ Thanh Huy là một trong 10 tài năng trẻ tiêu biểu nhất của cả nước được vinh danh tại lễ trao giải thưởng Khoa học Kỹ thuật Thanh niên Quả cầu vàng năm 2014 do Trung ương Đoàn phối hợp với Bộ Khoa học - Công nghệ tổ chức.

Điều thầy Huy trăn trở nhất hiện nay là cơ sở vật chất và thiết bị phục vụ nghiên cứu khoa học tại Phú Yên còn hạn chế nên rất khó để thầy “nâng tầm” các dự án của mình. Thầy Huy đang phối hợp với giáo sư Tsuyoshi Imai viết một cuốn sách về khử trùng nước. Tiến sĩ trẻ này đang ấp ủ dự định nghiên cứu về môi trường ở Phú Yên, ô nhiễm biển, cải thiện nước hồ nuôi tôm… Thầy Huy bộc bạch: “Thời gian học ở Nhật Bản, tiếp xúc với nền giáo dục hiện đại nơi đây, tôi tích lũy được nhiều bài học quý giá, trong đó có bài học về sự sáng tạo không ngừng. Tôi muốn thắp lên niềm đam mê sáng tạo và nghiên cứu khoa học ở lĩnh vực môi trường trong sinh viên để cùng tìm ra các giải pháp hữu ích, phục vụ cho đất nước”.

Theo PGS.TS Vũ Ngọc Anh, Hiệu trưởng Trường đại học Xây dựng Miền Trung, mặc dù tuổi đời còn trẻ nhưng thầy Huy là một giảng viên giàu nhiệt huyết, năng lực và có triển vọng. Trước khi du học Nhật Bản, thầy Huy là Trưởng bộ môn Cấp thoát nước. Hiện tại, TS Thanh Huy đang chủ trì đề án Đăng ký mở ngành đào tạo công nghệ kỹ thuật môi trường, trình độ đại học của nhà trường. Hy vọng đề án này sớm được hội đồng khoa học - đào tạo thông qua để tuyển sinh trong năm học tới.

KHÁNH HÀ