Kỹ sư Đặng Văn Mạnh -Trưởng Phòng Kỹ thuật Chi cục Bảo vệ thực vật Phú Yên là người say mê nghiên cứu khoa học những đề tài anh thực hiện đã góp phần giúp nông dân mang lại hiệu quả trong sản xuất.
Kỹ sư Đặng Văn Mạnh đang tìm kiếm thông tin từ mạng Internet để phục vụ cho công tác nghiên cứu khoa học – Ảnh: MINH TRIẾT
Sinh ra và lớn lên ở miền quê An Nghiệp (huyện Tuy An), anh Mạnh đã quen với việc trồng trọt từ thuở nhỏ. Tốt nghiệp Trường ĐH Nông lâm TP HCM về công tác ở Chi cục Bảo vệ thực vật Phú Yên, anh đã sớm có nhiều nghiên cứu để giúp nhà nông. Việc nông dân luôn khổ sở khi cây mía, bắp bị sâu đục thân gây hại đã thôi thúc anh thực hiện đề tài “Sản xuất và áp dụng ong mắt đỏ trong phòng trừ sâu đục thân hại mía, bắp” vào năm 2003.
Thông thường khi ruộng mía, bắp bị sâu đục thân gây hại, nông dân mang thuốc đi phun nhưng hiệu quả không cao vì sâu đục thân nằm bên trong thân cây. Nghiên cứu thực tế, kỹ sư Mạnh thấy rằng có nhiều ổ trứng sâu đục thân mía, bắp bị ong mắt đỏ ký sinh với tỷ lệ cao, từ đó, anh nghĩ đến phương pháp mới, không dùng chất hóa học để phòng trừ loại sâu gây hại này. Biện pháp sinh học đó giúp nông dân nâng cao hiệu quả kinh tế trong sản xuất, tránh gây độc hại cho người và giảm gây ô nhiễm môi trường. Quy trình sản xuất ong mắt đỏ gồm: Bên cạnh thu thâïp ong mắt đỏ tự nhiên từ ổ trứng sâu đục thân mía, bắp ngoài đồng về, người thực hiện còn thu thập mọt gạo từ kho thóc để lấy ngài đẻ trứng dùng để nhân nuôi ong mắt đỏ. Cho ong mắt đỏ thu thập được vào trứng của ngài gạo thì thu được trứng ngài gạo bị ký sinh. Đây là nguồn ong được đem thả ngoài đồng hoặc bảo quản lạnh để tích lũy nguồn. Đề tài thành công, được chuyển giao cho bà con nông dân và đã được Cục Sở hữu trí tuệ cấp giấy chứng nhận đăng ký kết quả vào tháng 6/2006.
Phó Phòng Quản lý khoa học (Sở Khoa học – Công nghệ Phú Yên)Lê Xuân Đồng: “Ông Đặng Văn Mạnh là người làm công tác nghiên cứu khoa học nhiệt tình, nghiêm túc và đã có những đề tài tốt được ứng dụng trong thực tiễn. Hai công trình về ong mắt đỏ và bọ dừa rất thành công, góp phần bảo vệ môi trường, mang lại hiệu quả kinh tế cho người dân”.
Từ thành công trên, kỹ sư Đặng Văn Mạnh cũng đã áp dụng ong mắt đỏ để diệt trừ bọ dừa hoành hành ở các vùng dừa thuộc hai huyện Tuy An và Sông Cầu. Đề tài Sử dụng ong ký sinh chuyên tính trừ bọ dừa được anh thực hiện năm 2003, tiến hành nhân thả ong ký sinh ở tất cả các huyện. Sự hình thành quần thể của ong ký sinh là một thành công quan trọng vì chứng tỏ sự thích nghi của ong đối với môi trường ở địa phương. Ong ký sinh đã diệt bọ dừa hiệu quả, các vườn dừa đã hồi phục.
Kỹ sư Mạnh cho biết: Để nhân thả ong ký sinh, đầu tiên người thực hiện phải leo lên cây dừa thu gom từng con bọ dừa lại. Sau đó, bọ dừa được phân loại từ tuổi 1 – 4, trưởng thành và nhộng, nuôi riêng trong hộp nhựa, mỗi hộp khoảng 200 con. Đối với con trưởng thành thì sau 2 ngày phải thu trứng để ấp, sau 3 – 5 ngày trứng sẽ nở ra sâu non tuổi 1… Thay thức ăn bằng cách dùng cọ để chuyển bọ dừa sang hộp khác đã có sẵn lá chét non. Cứ 2 ngày phải thay lá một lần cho cả sâu non và trưởng thành. Sau khi nuôi đủ lượng bọ dừa cần thiết thì tiến hành nhân nuôi ong ký sinh bằng cách cho vào hộp nhựa các đoạn lá chét và khoảng 20 sâu non bọ tuổi 4. Dùng giấy tissue thấm vào dung dịch mật ong 10% rồi dán vào thành phía bên trong hôïp để cung cấp thức ăn cho ong, sau đó thả khoảng 60 ong ký sinh vào hộp và đậy nắp lại. Bọ dừa tuổi 4 sau khi bị nhiễm ký sinh 5 – 6 ngày thì ngừng ăn và chuyển sang màu nâu đen. Sau 17 – 18 ngày thì ong ký sinh vũ hóa, ta đem đi phóng thích hoặc lây nhiễm lứa tiếp theo… Những công việc này yêu cầu điều kiện phòng nhân nuôi phải có ẩm độ 70 – 80% và nhiệt độ phòng 25 – 30 độ C để bọ dừa không nhiễm nấm và vi khuẩn ký sinh. Tuy nhiên, thời gian đầu trang thiết bị phòng thí nghiệm còn thiếu thốn nên việc thực hiện các công đoạn trên gặp nhiều khó khăn, ong ký sinh chết liên tục. Anh Mạnh cho biết: “Do thiếu hiểu biết về ong ký sinh nên chúng tôi phải thường xuyên nghiên cứu, tìm hiểu vòng đời và quá trình sinh trưởng của chúng. Cuối cùng, tôi cũng tìm ra được kết quả”.
Đề tài thành công và được chuyển giao cho nông dân. Tuy nhiên, việc nhân nuôi vẫn còn nhiều vướng mắc. Anh Mạnh trăn trở: “Chúng tôi rất muốn sản xuất cung ứng cho dân nhưng cái khó là trang thiết bị, kinh phí và quy mô hiện chưa thể đáp ứng được nên còn đang sản xuất cầm chừng”.
Những người cùng công tác với kỹ sư Đặng Văn Mạnh cho biết anh đang ấp ủ một số đề tài nghiên cứu khác để phục vụ nông dân. Còn anh kỹ sư 43 tuổi này lại không thích nói nhiều về mình…
MINH TRIẾT
