Thực hiện hai nhiệm vụ chiến lược xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, 75 năm qua Dân quân tự vệ (DQTV) luôn giữ vị trí quan trọng trong lực lượng vũ trang. Dưới sự lãnh đạo của các cấp ủy đảng, sự điều hành của chính quyền địa phương, lực lượng DQTV đã từng bước kiện toàn, củng cố, nâng cao chất lượng chính trị và các hoạt động thường xuyên.

Lực lượng dân quân tự vệ nữ, huấn luyện, sử dụng thành thạo súng cối leo. - Ảnh: Đ.V

Với phương châm “vững mạnh, rộng khắp”, coi trọng chất lượng, trong tổ chức xây dựng lực lượng DQTV đáp ứng yêu cầu xây dựng nền quốc phòng toàn dân trong tình hình mới, Đảng ủy, Bộ Chỉ huy Quân sự (CHQS) tỉnh Phú Yên thường xuyên quan tâm củng cố kiện toàn đội ngũ cán bộ làm công tác DQTV, từ ban DQTV cấp tỉnh đến trợ lý DQTV cấp huyện, đặc biệt là ban CHQS xã, phường, thị trấn đủ về số lượng, có năng lực chuyên môn và hội đủ các tiêu chuẩn theo quy định. Đến nay, 100% chỉ huy trưởng quân sự xã, phường, thị trấn là đảng viên, trong đó cấp ủy viên chiếm 78%. Hàng năm lực lượng này đều được tập huấn, huấn luyện về công tác quân sự - chính trị đảm bảo hoàn thành tốt nhiệm vụ. Các địa phương đã làm tốt quy trình tuyển chọn từ nơi cư trú “dân bàn, dân cử, dân chăm lo” đặt dưới sự lãnh đạo của cấp ủy, điều hành của chính quyền và xét duyệt của các ban ngành đoàn thể ở cơ sở.  Được tuyển chọn vào lực lượng DQTV là những công dân có lý lịch rõ ràng, có đạo đức, sức khỏe, gương mẫu chấp hành đường lối chủ trương chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước. Do định hướng đúng và liên tục được củng cố, rà soát, luân phiên, nên chất lượng của lực lượng DQTV luôn được nâng lên. Về số lượng, DQTV có đủ các thành phần binh chủng, quy mô tổ chức biên chế, tỉ lệ phù hợp với đặc điểm của từng vùng, từng địa bàn cụ thể theo đúng quan điểm, nguyên tắc Pháp lệnh DQTV. Hiện nay lực lượng DQTV của Phú Yên chiếm 1,3% dân số. Trong đó, tỉ lệ đảng viên chiếm 19,82% (dân quân 12,89%, tự vệ 37.82%); đoàn viên chiếm 61,80%, đều tăng so với trước. 

Tuy nhiên, hiện vẫn còn một bộ phận cán bộ, nhân dân nhận thức còn hạn chế, có biểu hiện xem nhẹ vị trí, vai trò của lực lượng DQTV trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; có nơi chưa thực sự quan tâm bảo đảm chế độ, chính sách cho DQTV huấn luyện, hoạt động theo quy định. Kinh tế thị trường phát triển, các khu vực trọng điểm về kinh tế thu hút một lực lượng lớn lao động trẻ, có sức khỏe, trình độ. Việc quản lí lực lượng này gặp nhiều khó khăn, xây dựng lực lượng DQTV trong doanh nghiệp còn nhiều bất cập. Bên cạnh đó, ở nhiều vùng nông thôn lực lượng lao động trẻ, khỏe thường đi làm ăn xa, nguồn lực tại chỗ hạn chế gây khó khăn cho việc bảo đảm nguồn tuyển chọn đầu vào của DQTV. Các địa phương kinh tế chậm phát triển, tỉ lệ hộ nghèo cao, việc bảo đảm chế độ, chính sách cho DQTV huấn luyện, hoạt động còn hạn chế.