Trong xu thế chuyển đổi số và sự phát triển không ngừng của trí tuệ nhân tạo (AI) hiện nay, việc ứng dụng AI trong hoạt động báo chí là một vấn đề mà các cơ quan báo chí, người làm báo đang trăn trở.

Tiềm năng từ trí tuệ nhân tạo

AI có tiềm năng lớn để trở thành trợ thủ đắc lực cho báo chí trong tương lai. AI có khả năng tạo ra nội dung tự động dựa trên dữ liệu đầu vào. Điều này có thể giúp tự động hóa quá trình viết bài, tạo tiêu đề, tăng năng suất và giảm thời gian cần thiết để tạo ra nội dung cơ bản. Tuy nhiên, việc tạo nội dung tự động hiện nay vẫn chưa thể thay thế hoàn toàn công việc của nhà báo. AI còn có thể giúp phân tích và hiểu dữ liệu lớn nhanh chóng, tổng hợp thông tin từ các nguồn khác nhau, xử lý dữ liệu số và phân tích xu hướng để đưa ra những thông tin quan trọng, thú vị. Việc này có thể giúp nhà báo tìm hiểu sâu về một chủ đề, phát hiện những câu chuyện tiềm năng và tạo ra sản phẩm có chất lượng cao hơn.

AI có thể được sử dụng để tối ưu hóa quy trình xuất bản báo chí. Nó có thể tự động hóa các tác vụ như kiểm tra chính tả và ngữ pháp, xác định, sửa lỗi, tạo các biểu đồ và đồ thị thống kê, tự động xếp hạng và phân loại nội dung. AI còn có thể được sử dụng để xây dựng các công cụ tìm kiếm thông minh, giúp người dùng tìm kiếm thông tin nhanh chóng, chính xác. Công nghệ xử lý ngôn ngữ tự nhiên và học máy có thể được áp dụng để phân tích, hiểu nội dung, đưa ra các kết quả tìm kiếm phù hợp và gợi ý nguồn thông tin liên quan.

Hiện nay, nhiều tòa soạn ứng dụng AI để tạo ra sản phẩm báo chí dữ liệu thu hút người đọc. Trong ảnh: Cục Báo chí (Bộ TT&TT) tổ chức lớp tập huấn Báo chí dữ liệu tại tỉnh Bình Định để trang bị cho các nhà báo tư duy và kỹ năng làm báo trong thời đại số. Ảnh: LÊ HẢO

Trợ thủ cho người làm báo

AI có thể trở thành trợ thủ đắc lực cho báo chí, nhưng vai trò của con người vẫn không thể thay thế. Sáng tạo và cảm nhận là những khía cạnh mà con người vượt trội hơn AI. Khả năng tư duy sáng tạo, khám phá và cảm nhận sâu sắc vẫn là những yếu tố quan trọng trong việc tạo ra các câu chuyện thú vị và gợi cảm xúc cho người đọc. Bên cạnh đó, nghề báo đòi hỏi đạo đức và trách nhiệm cao. Người làm báo cần có khả năng phân tích thông tin, kiểm chứng nguồn tin và đảm bảo tính chính xác, độ tin cậy của bài viết. Con người có khả năng đánh giá và đưa ra quyết định đạo đức hơn AI.

Đặc biệt, mối quan hệ giữa nhà báo và người được phỏng vấn, cung cấp thông tin là rất quan trọng. Khả năng giao tiếp, hiểu biết và xây dựng mối quan hệ tốt với con người là điều mà con người có thể thực hiện tốt hơn AI. Trong việc đưa ra những phán đoán, đánh giá và phân tích sâu sắc, con người vẫn lợi thế hơn. Khả năng suy luận, tư duy logic và hiểu biết sâu rộng của con người giúp đưa ra những nhận định phức tạp và đầy thẩm mỹ. Mặc dù AI có thể cung cấp, hỗ trợ và tăng cường hiệu quả trong công việc, nhưng vai trò của con người vẫn không thể thay thế trong việc tạo ra nội dung chất lượng, đảm bảo tính chính xác và xây dựng mối quan hệ với độc giả và nguồn tin.

Bên cạnh đó, AI có thể cung cấp nhiều lợi ích khác để hỗ trợ ngành Báo chí. Cụ thể, AI có thể giúp người làm báo tìm kiếm thông tin từ các nguồn dữ liệu lớn và đa dạng một cách nhanh chóng, hiệu quả. Nó có khả năng quét, phân loại và tổ chức thông tin một cách tự động, giúp tiết kiệm thời gian và công sức cho nhà báo. AI còn có thể theo dõi, phân tích xu hướng như dùng các thuật toán máy học để phân tích xu hướng trên mạng xã hội, các trang web tin tức và các nguồn thông tin khác. Điều này giúp nhà báo nắm bắt được những vấn đề đang nổi lên, những câu chuyện quan trọng và sự phản ứng của công chúng. AI có thể sử dụng công nghệ xử lý ngôn ngữ tự nhiên để phân tích và hiểu nội dung văn bản. Nó có thể giúp nhà báo tổ chức thông tin, tìm kiếm thông tin liên quan và trích xuất các chi tiết quan trọng từ văn bản một cách tự động. AI còn có thể được sử dụng để tự động hóa những tác vụ lặp lại như kiểm tra chính tả, xác định sự trùng lặp thông tin và xử lý định dạng. Điều này giúp giảm công việc cho nhà báo để có thể tập trung vào việc sáng tạo và phân tích.

Báo Nghệ An là một trong những đơn vị sớm ứng dụng AI trong quá trình xuất bản nội dung báo chí. Ảnh: LÊ HẢO

Cân nhắc sử dụng AI

Tuy nhiên, chúng ta cần cân nhắc kỹ lưỡng để đảm bảo tính chính xác, độ tin cậy và đạo đức trong việc sử dụng AI; cần đảm bảo rằng nguồn thông tin được đánh giá kỹ càng và AI được huấn luyện, điều chỉnh đúng mục đích để đảm bảo tác động tích cực đến báo chí.

AI có thể tự động tạo ra nội dung, nhưng việc kiểm soát và đảm bảo tính chính xác của thông tin vẫn là một thách thức. Vì vậy cần phải xác minh các nguồn dữ liệu và thuật toán được sử dụng để đảm bảo rằng thông tin được cung cấp là chính xác và đáng tin cậy.

Áp dụng AI có thể dẫn đến tự động hóa một số công việc, vậy nên cần xem xét tác động của AI đến việc làm và đảm bảo rằng sự phát triển công nghệ không gây thiệt hại cho nguồn nhân lực trong ngành. Ngoài ra, việc sử dụng dữ liệu lớn để phân tích và tạo ra thông tin sẽ đặt ra câu hỏi về quyền riêng tư và làm thế nào để sử dụng dữ liệu cá nhân một cách hợp pháp, phù hợp với đạo đức xã hội. Câu trả lời là cần có sự quan tâm đến việc bảo vệ quyền riêng tư và xây dựng các chính sách rõ ràng về việc sử dụng dữ liệu.

AI có thể tự động tạo ra nội dung, nhưng vẫn thiếu khả năng sáng tạo và nhạy bén của con người. Việc tạo ra những bài viết độc đáo và nắm bắt được các yếu tố văn hóa, xã hội và tâm lý của người đọc vẫn là nhiệm vụ chính của nhà báo.

Tóm lại, việc áp dụng AI trong báo chí đem lại nhiều lợi ích, nhưng cần thực hiện cẩn thận và cân nhắc. Sự kết hợp giữa AI và vai trò của con người có thể mang lại kết quả tốt nhất cho báo chí trong tương lai.

PHẠM SÔNG THU