Từng nghe lời Bác: “Ai có súng dùng súng, ai có gươm dùng gươm, không có súng, gươm thì dùng cuốc, thuổng, gậy gộc” để đánh đuổi giặc, ông Đặng Xi đã dùng... quả bí ngô để giết chết 5 lính Mỹ, làm bị thương nhiều tên khác, trở thành “Dũng sĩ diệt Mỹ” ở tuổi 24.
DIỆT MỸ BẰNG... BÍ NGÔ
Ông Đặng Xi
Ông Đặng Xi, 65 tuổi, hiện ở thôn Đồng Hội, xã Xuân Quang 1 (huyện Đồng Xuân). Đã 33 năm sau ngày giải phóng đất nước, nhưng nhắc đến chuyện diệt Mỹ, những hình ảnh oai hùng ngày ấy hiện về trong ông rõ mồn một như mới đây thôi. Ông Xi kể: Thời đó, nơi ông đang sinh sống là vùng quê hẻo lánh. Thôn Đồng Hội nằm tách biệt bên kia sông Bà Lài - một con sông bắt nguồn từ Gia Lai, chảy xuống Phú Mỡ, xuyên qua ngôi làng ông. Ông cũng như bao người xung quanh, muốn ra khỏi nhà là phải lội sông. Khúc sông ấy phía trên là Vực Ông chưa ai lặn tới đáy, phía dưới là thác Rọ Heo đã từng nhận chìm biết bao nhiêu sõng, bè. Vậy mà ngày đó, hằng ngày, ông đều lội qua sông tham gia lực lượng bán vũ trang của xã Xuân Quang 1, vừa chiến đấu vừa sản xuất.
Ông kể, từ nhỏ ông thích nghe rađiô. Lúc trưởng thành, đi đâu ông cũng mang theo chiếc đài bên cạnh. Trong những ngày kỷ niệm của đất nước, ông có dịp nghe Đài Tiếng nói Việt Nam phát lại “Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến” của Chủ tịch Hồ Chí Minh, kêu gọi toàn dân đứng lên chống lại dã tâm cướp nước ta lần thứ hai của giặc Pháp năm 1946. Lời kêu gọi ấy đã thôi thúc trái tim ông, từ đó ông luôn suy nghĩ, mình phải góp sức giành lại hòa bình cho quê hương, đất nước.
Tháng 12/1966, Mỹ mở cuộc càn quét lên Kỳ Lộ. Không chỉ thực hiện mục đích “tiêu diệt cộng sản”, chúng còn phá hết hoa màu nông dân để bà con không còn lương thực tiếp tế cho cách mạng. Tháng trước, chúng tàn phá nhiều ruộng vườn, nhân dân đói khổ, không có gạo, bắp ăn. Tháng này, ông Xi biết chúng càn một lần nữa. Thời điểm đó, vườn bí ngô nhà ông đang ra quả, trái to. Nghĩ tụi Mỹ lại phá hoại hoa màu trong trận càn này và chắc chắn chúng không bỏ sót khu vườn nhà mình, ông Xi liền đào lỗ nhỏ, đặt quả bom bi nằm dưới, bên trên đặt tiếp một quả lựu đạn đã rút chốt và sau đó đè quả bí ngô lên mỏ vịt của quả lựu đạn. Một trung đội Mỹ ập đến, có 5 tên túm tụm lại, nghiêng ngó nhìn rồi xách trái bí ngô lên. Quả lựu đạn phát nổ, kích tiếp quả bom bi nổ theo, 5 tên Mỹ chết tại chỗ, 10 tên bị thương. Hôm đó, chúng phải huy động trực thăng đến cứu thương và chở xác lính Mỹ.
Năm 1967, Đặng Xi nhập ngũ, vào đơn vị ĐK9 của huyện Đồng Xuân. Giữa năm 1967, ông bắn rơi chiếc trực thăng của Mỹ tại Hóc Chanh, thôn Thạnh Đức, xã Xuân Quang 3. Ông nhớ lại: “Lúc tôi vác súng cối 81 ly phục kích tại Gò Me thì nghe tiếng máy bay gầm rú trên bầu trời. Nấp vào lùm cây, tôi nhằm chiếc máy bay, bắn 3 quả cối. Chiếc máy bay bốc cháy, mấy anh em đi cùng vỗ tay hoan hô”. Sau lần ấy, ông được cấp trên tặng danh hiệu Dũng sĩ diệt Mỹ, khi mới 24 tuổi.
“LUÔN LẮNG NGHE TỪNG TIẾNG NÓI CỦA NGƯỜI”
“Hồi nhỏ, lớp tụi tôi học bình dân thôi. Khi thầy ra bài tập làm văn viết theo “Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến” của Bác Hồ, tôi đạt điểm 10" – ông Xi nhớ lại. Từ nhỏ đến lúc trưởng thành, ông nhiều lần nghe Bác Hồ nói qua làn sóng rađiô. “Tết nào Bác cũng làm thơ, kêu gọi quân dân cả nước đứng lên chống Mỹ – ngụy, để
Đầu năm 1973, ông bị thương trong một trận đánh với tỉ lệ thương tích 31%. Cuối năm 1973, tổ chức đưa ông ra Bắc để an dưỡng, điều trị, song do sức khỏe không đảm bảo, ông Đặng Xi đã ở lại quê nhà. Sau chiến tranh, giải ngũ vì sức khỏe yếu, ông cùng người vợ – một thương binh 21% - về sống nơi quê cũ. Đời sống của vợ chồng ông và người dân ở làng Đồng Hội ngày càng khấm khá hơn. Ông Đặng Xi hiện là ông chủ của 25ha rừng; 1,5 ha mía và 1,5 ha sắn. Ngoài ra ông còn chăn nuôi bò, dê và đào ao nuôi cá; thu nhập 50 triệu đồng/năm. Cuộc sống thanh bình trôi đi êm ả theo dòng sông, con cái trong gia đình thành đạt nhưng có một điều ông Xi day dứt khôn nguôi. Đó là chưa tìm thấy hài cốt của 5 người đồng đội ở đơn vị ĐK9, hy sinh ở khu vực Suối Thùng...
MẠNH HOÀI- CẢNH MAI
