Lá cờ đỏ có ngôi sao vàng năm cánh xuất hiện lần đầu trong cuộc khởi nghĩa Nam kỳ trong hai ngày 22 và 23/11/1940. Những ngày này, ở hầu khắp các tỉnh miền Nam đều có các cuộc nổi dậy của quần chúng. Sôi nổi nhất là ở Mỹ Tho. Chính quyền xã, quận ở một số nơi hoang mang, tan rã. Ở những nơi đó, chính quyền cách mạng được thành lập, bước đầu thực hiện các cải cách dân chủ, xét xử bọn phản cách mạng... Cờ đỏ sao vàng tung bay trước trụ sở các cơ quan cách mạng tại một số vùng của tỉnh Mỹ Tho và ở Vũng Liêm (Vĩnh Long).

Thực dân Pháp đàn áp cuộc khởi nghĩa hết sức dã man. Gần 6.000 người bị bắt, bị giết. Nhiều làng mạc bị ném bom, đốt phá.

Những tiếng vang của cuộc khởi nghĩa đã lan rộng trong cả nước. Đặc biệt, hình ảnh lá cờ đỏ sao vàng đã để lại một ấn tượng sâu đậm, như biểu tượng của ý chí độc lập tự do và tâm hồn dân tộc. Đầu năm 1941, một số chị trong Hội Phụ nữ Cứu quốc thành Hoàng Diệu (tức Hà Nội) dù chưa được nhìn thấy lá cờ đỏ sao vàng, nhưng bằng tình cảm của mình đã lấy vải đỏ, thêu ngôi sao vàng 5 cánh ở giữa, gửi lên Khu giải phóng tặng Mặt trận Việt Minh và các chiến sĩ.

Điều kỳ diệu hơn nữa là gần một năm sau, ngày 10/11/1941 trên Báo Việt Nam Độc Lập - tờ báo do Bác Hồ sáng lập, chỉ đạo và là người viết bài nhiều nhất, đặc biệt là các bài thơ, ca dao, đã trang trọng đăng bài thơ “Cờ đỏ ngôi sao”. Bài thơ gồm 24 câu, mỗi câu tám chữ, như sau:

CỜ ĐỎ NGÔI SAO

“Lúc Tổ quốc đang gặp cơn gió bụi

Vẻ vang thay lá cờ đỏ ngôi sao.

Đỏ là màu nhiệt huyết của đồng bào

Dồn dật lại nên phong trào giải phóng

Nó tràn ra khắp ba kỳ rất chóng

Nó cuốn theo cả toàn quốc nhân dân

Nó không chia quí, tiện và phú, bần

Nó không chia gái, trai và lão, ấu

Hễ người Việt là phải ra chiến đấu

Để cứu mình và cứu nước, cứu nhà

Đó là gương anh dũng của dân ta

Nó là cờ của Việt Nam độc lập.

Sao năm cánh đã tưng bừng rọi khắp

Không chỗ nào là không chiếu tới nơi

Nó oai nghiêm đóng chính giữa lưng trời

Nó sáng suốt soi đường cho dân Việt.

Năm cánh lại là hình dung đoàn kết

Cả sĩ, nông cho đến công, thương, binh

Toàn dân ta đều nhất trí, đồng tình

Đoàn kết chặt như ngôi sao năm cánh

Đoàn kết chặt thì sức mình chắc mạnh

Chắc đánh tan lũ đế quốc Nhật, Tây

Chắc làm cho non nước Việt Nam này

Sớm phấp phới cờ Việt Nam độc lập”

Các bài đăng trên Báo Việt Nam Độc Lập đều không ghi tên tác giả. Nhiều nhà nghiên cứu cho rằng có thể bài thơ này là của Bác Hồ. Sau này, trong những bài thơ viết trong nhà tù của chính quyền Tưởng Giới Thạch (từ tháng 8/1942 đến tháng 9/1943) Bác Hồ có bài thơ nói đến cờ sao rất xúc động. Đó là bài “Không ngủ được”:

Một canh... hai canh... lại ba canh

Trằn trọc băn khoăn giấc chẳng thành

Canh bốn, canh năm vừa chợp mắt

Sao vàng năm cánh mộng hồn quanh.

Đại hội quốc dân họp ngày 16/8/1945 mới có quyết định “lấy lá cờ nền đỏ, giữa có ngôi sao vàng năm cánh làm Quốc kỳ”, nhưng thực ra lá cờ đỏ sao vàng, từ sau cuộc khởi nghĩa Nam kỳ, đã in sâu vào tâm khảm của nhiều người Việt Nam yêu nước, lá cờ là biểu tượng của ý chí độc lập, tự do, đoàn kết thống nhất của mọi người dân Việt, của mọi miền đất nước, như tấm lòng Bà mẹ miền Nam khi tiễn con ra Bắc đã dặn:

“...Con ra thưa với Bác Hồ:

Đất này chỉ một màu cờ, vàng sao...”

BẰNG TÍN