LTS: Ngày 23/6/2015, Hội Cựu thanh niên xung phong huyện Đông Hòa tổ chức kỷ niệm 65 năm Ngày truyền thống lực lượng thanh niên xung phong Việt Nam (15/7/1950-15/7/2015) và 10 năm Ngày thành lập huyện Đông Hòa (1/7/2005-1/7/2015).

Nhân dịp này, Hội Cựu thanh niên xung phong huyện Đông Hòa tổ chức hội thảo khoa học “Truyền thống lực lượng thanh niên xung phong huyện Đông Hòa trong kháng chiến” với sự tham gia của nhiều chứng nhân lịch sử một thời lửa đạn của hai cuộc chiến tranh.

Báo Phú Yên trân trọng giới thiệu bài viết của đồng chí Cao Thị Hòa An, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Bí thư Huyện ủy Đông Hòa, phát biểu tại buổi lễ trang trọng và thắm tình đồng đội các thế hệ thanh niên xung phong.

Thực hiện chỉ đạo của Trung ương Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, ngày 15/7/1950 Đảng Đoàn Thanh Vận Trung ương quyết định thành lập đội Thanh niên xung phong (TNXP) công tác Trung ương đầu tiên phục vụ chiến dịch Biên Giới.

Thể theo nguyện vọng của đông đảo cán bộ, đội viên TNXP các thế hệ, theo đề nghị của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, ngày 30/6/1995, Thủ tướng Chính phủ đã ra Quyết định 382-TTg, lấy ngày 15/7 làm Ngày truyền thống của lực lượng TNXP Việt Nam. Nhân dịp này, BCH Trung ương Đảng đã tặng lực lượng TNXP bức trướng “Thanh niên xung phong - Chiến đấu dũng cảm - Lao động sáng tạo - Lập công xuất sắc”.

65 năm trước, Đảng ta và Bác Hồ thành lập đội TNXP với mục đích phát huy sức mạnh dời non lấp biển của tuổi trẻ, xung phong phục vụ kháng chiến chống thực dân Pháp đến ngày toàn thắng và đó chính là trường học lớn đào tạo, rèn luyện đội ngũ cán bộ của Đảng, Nhà nước phục vụ công cuộc kiến quốc, xây dựng chủ nghĩa xã hội sau chiến tranh.

Thế hệ TNXP thời chống Pháp đã góp phần quan trọng bảo vệ an toàn các cơ quan Trung ương tham gia xây dựng các tuyến đường huyết mạch phục vụ chiến đấu. Bác Hồ đã tặng lực lượng TNXP Việt Nam 4 câu thơ:

“Không có việc gì khó

Chỉ sợ lòng không bền

Đào núi và lấp biển

Quyết chí ắt làm nên”.

Năm 1965, đế quốc Mỹ ồ ạt đưa quân xâm lược nước ta. Cùng với bộ đội mang quyết tâm “xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước”, trên 200.000 TNXP đã lên đường tham gia kháng chiến chống Mỹ, bảo đảm huyết mạch giao thông với khẩu hiệu “Tim có thể ngừng đập, nhưng mạch máu giao thông không thể tắc”. Những địa danh ghi đậm chiến công của TNXP thời kỳ này như Ngã ba Đồng Lộc, Truông Bồn, Hàm Rồng, Đường 20 Quyết Thắng, Núi Nhồi, Hang Tám Cô... mãi mãi đi vào lịch sử dân tộc với niềm tự hào bi tráng nhất. Cùng thời điểm ấy ở miền Nam, dưới sự chỉ đạo của Trung ương Cục và Ủy ban Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam chỉ đạo thành lập Tổng đội TNXP giải phóng miền Nam ngày 20/4/1965 tại căn cứ tỉnh Tây Ninh. Tổng đội TNXP giải phóng miền Nam được thành lập với quân số ban đầu là 108 người. Chỉ một thời gian ngắn, Tổng đội TNXP giải phóng miền Nam Việt Nam tăng lên 5.000 người từ đất mũi Cà Mau đến các tỉnh Nam Trung Bộ, Đông Nam Bộ và cả bà con Việt kiều ở Campuchia cũng đầu quân vào TNXP giải phóng.

Trong 10 năm hoạt động (1965-1975), Tổng đội TNXP Giải phóng miền Nam đã tham gia đầy đủ phục vụ chiến đấu các chiến dịch quan trọng ở miền Nam như chống cuộc càn Junction-City, cuộc tổng tấn công Tết Mậu Thân, chiến dịch Hồ Chí Minh, tham gia phục vụ 614 trận đánh lớn, xứng đáng với danh hiệu được bộ đội trao tặng: “chân đồng, vai sắt, bụng thần tiên”.

Sau đại thắng mùa xuân 1975, thế hệ thứ tư của TNXP lại tiếp tục lên đường. 300.000 TNXP TP Hồ Chí Minh đã cống hiến sức trẻ và cả xương máu cho việc khai hoang phục hóa, xây dựng vùng kinh tế mới và bảo vệ biên giới Tây Nam của Tổ quốc.

Trong 65 năm qua, TNXP cũng như bộ đội đã có những hy sinh, mất mát to lớn. Theo thống kê chưa đầy đủ của Trung ương Hội Cựu TNXP Việt Nam, cả nước có hơn 5.000 liệt sĩ và hàng vạn TNXP là thương bệnh binh trên khắp mọi miền đất nước.

Sự hy sinh lớn lao của các thế hệ TNXP trong các cuộc chiến tranh vệ quốc đã làm cho Đại tướng Võ Nguyên Giáp xúc động mạnh mẽ và đúc kết rằng: “Tôi luôn coi Thanh niên xung phong như Bộ đội vì trong phẩm chất của thanh niên xung phong có phẩm chất của Bộ đội Cụ Hồ”.

Cùng với lực lượng TNXP cả nước, lực lượng TNXP tỉnh Phú Yên, trong đó có lực lượng TNXP vùng đất Đông Hòa của chúng ta đã có những cống hiến xuất sắc trong hai cuộc chiến tranh và trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc sau ngày giải phóng. Trong Cách mạng Tháng Tám, lực lượng thanh niên xung kích là đội quân chủ công trong các cuộc biểu tình thị uy giành chính quyền, là lực lượng nòng cốt xây dựng chính quyền cách mạng non trẻ, đi đầu hưởng ứng các chủ trương lớn như Tuần lễ vàng, Tuần lễ đồng, là đội quân chủ lực tiên phong chống giặc đói, giặc dốt, giặc ngoại xâm.

Trong kháng chiến chống Pháp, lực lượng TNXP Phú Yên, Đông Hòa dưới những tên gọi khác nhau như thanh niên xung kích, thanh niên tiên tiến, dân công hỏa tuyến đã đóng góp nhiều công sức trong cuộc tiêu thổ kháng chiến đầu năm 1947 để ngăn chặn giặc Pháp tiến quân ra vùng tự do Phú Yên.

TNXP là lực lượng chủ công làm dân công hỏa tuyến chi viện cho chiến trường Tây Nguyên và Bắc Khánh Hòa, để lại câu ca nổi tiếng “Hạt trắng, hạt trong vượt qua dốc Mõ; hạt đen, hạt đỏ để lại nuôi con”.

Bằng sức người gùi, cõng, thồ kết hợp với các đội mã tải, thuyền tải, lực lượng TNXP đã vận chuyển hàng vạn tấn lương thực cho các chiến trường Tây Nguyên, Bắc Khánh Hòa.

Riêng TNXP vùng đất Đông Hòa đi đầu trong việc bao vây đồn Hiềm của giặc Pháp ở Hòa Xuân trong những năm 1947-1950, cuối cùng buộc giặc Pháp tháo chạy khỏi đồn Hiềm ngày 5/12/1950, cả tỉnh Phú Yên trở thành vùng tự do. Khi giặc Pháp tổ chức chiến dịch Át-lăng đánh phá vùng tự do Phú Yên đầu năm 1954, TNXP vùng đất Đông Hòa (Hòa Xuân, Hòa Hiệp, Hòa Vinh, Hòa Thành...) đi đầu trong phong trào dựng chướng ngại vật cản bước tiến của giặc Pháp. Phong trào xếp bút nghiên lên đường tranh đấu, gia nhập lực lượng vũ trang là một nét đẹp mang tính xung phong của thanh niên Đông Hòa trong thời điểm lịch sử này.

Bước vào cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, tổ chức Đảng đã xây dựng cơ sở cách mạng chủ yếu trong đối tượng thanh niên. Các tổ chức thanh niên xung kích do Đảng xây dựng là lực lượng bổ sung nguồn nhân lực cho cách mạng để mở rộng phong trào.

Sau Nghị quyết 15, lực lượng thanh niên xung kích ở Đông Hòa như Hòa Tân, Hòa Xuân đã tổ chức thả bè chuối trôi sông có gắn truyền đơn biểu ngữ và tổ chức treo cờ ở cầu Bàn Thạch để hưởng ứng Đồng Khởi Hòa Thịnh và chào mừng Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam.

TNXP Đông Hòa là lực lượng chủ công mở bến Vũng Rô đón những chuyến tàu Không số chi viện trực tiếp cho chiến trường Tuy Hòa, Phú Yên và Nam Trung Bộ bằng đường biển.

TNXP các xã Hòa Xuân, Hòa Hiệp, Hòa Vinh đã phục vụ, đón 4 chuyến tàu Không số, vận chuyển vũ khí từ bến đến căn cứ Miền Đông quanh núi Đá Bia và vận chuyển về tuyến sau đến Hòa Thịnh bằng đường bộ vượt quốc lộ 1 và đường sông ngược dòng Bàn Thạch.

TNXP là lực lượng chủ lực vận chuyển lương thực, thực phẩm từ các cửa khẩu vùng giáp ranh chi viện cho căn cứ.

TNXP Đông Hòa đã nô nức thoát ly lên căn cứ gia nhập Quân giải phóng. Khi Mỹ đổ quân vào miền Nam, vào Phú Yên, tháng 1/1966, Thường vụ Tỉnh ủy Phú Yên thành lập liên đội TNXP gần 600 người, biên chế thành 3 đại đội, trong đó có Đại đội 3 đứng chân ở vùng đất Đông Hòa làm nhiệm vụ vận chuyển lương thực, thuốc men, vũ khí, tải thương, làm đường... phục vụ chiến trường trên địa bàn huyện và các chiến dịch lớn trong và ngoài tỉnh.

Tổ chức TNXP tập trung đứng chân trên địa bàn huyện và lực lượng thanh niên xung kích các xã đã có nhiều cống hiến phục vụ chiến đấu trong tổng tấn công Tết Mậu Thân 1968, các cuộc đấu tranh chính trị trực diện với địch, xây dựng địa bàn đứng chân cho các mũi công tác và các lực lượng quân đội trụ bám hoạt động dài ngày, đánh giao thông ở đèo Cả, tiến công căn cứ quân sự Vũng Rô - Đông Tác của Mỹ ngụy. Trong tổng tấn công và nổi dậy mùa xuân 1975, lực lượng TNXP đứng chân trên địa bàn Đông Hòa và thanh niên xung kích các xã phục vụ bộ đội khóa chặt đèo Cả, truy quét tàn quân, làm cho địch tan rã tại chỗ, góp phần làm nên chiến thắng giải phóng Phú Yên ngày 1/4/1975.

Sau ngày giải phóng, dưới sự lãnh đạo của Huyện ủy, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh huyện Tuy Hòa (nay là Đông Hòa và Tây Hòa) đã kêu gọi và huy động hàng ngàn thanh niên trồng cây gây rừng phòng hộ ở vùng cát Hòa Hiệp, tham gia công trường TNXP 26/3 ở Sông Hinh, khai hoang phục hóa, xây dựng các vùng kinh tế mới Lỗ Rong, Nhiễu Giang, Sơn Nguyên...

Khi xảy ra chiến tranh biên giới, TNXP Đông Hòa tích cực tham gia Tiểu đoàn TNXP Lê Đình Chinh và Đại đội TNXP Quyết Thắng sang chiến trường Campuchia phục vụ chiến đấu.

Tại địa bàn Đông Hòa, thanh niên xung kích đi đầu trong việc tu sửa hệ thống kênh mương Đồng Cam, xây hồ chứa nước Đồng Khôn (Hòa Xuân), xóa nạn mù chữ, đi đầu trong các phong trào văn hóa văn nghệ quần chúng, thể dục thể thao, dân quân tự vệ.

65 năm qua, lực lượng TNXP Việt Nam, trong đó có TNXP huyện Đông Hòa đã có những cống hiến xuất sắc, tạo những dấu son trong bản hùng ca giữ nước của dân tộc.

Ngày nay, Hội Cựu TNXP từ Trung ương đến cơ sở, trong đó có Hội Cựu TNXP Đông Hòa kế tục và phát huy truyền thống TNXP trong sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, biến chủ nghĩa anh hùng cách mạng trong chiến tranh thành chủ nghĩa anh hùng cách mạng thời đổi mới và hội nhập, xây dựng huyện Đông Hòa, tỉnh Phú Yên trở nên giàu có và yên bình như nguyện ước của cha ông khi đặt tên cho mảnh đất này.

Kỷ niệm 65 năm Ngày truyền thống lực lượng TNXP là dịp để củng cố công tác xây dựng, phát triển tổ chức hội từ huyện đến cơ sở, giải quyết các chế độ chính sách đối với cựu TNXP theo đúng chính sách quy định hiện hành, hội viên đoàn kết giúp đỡ nhau vươn lên trong cuộc sống.

Trên tinh thần “Uống nước nhớ nguồn” xin gửi đến các đồng chí cách mạng tiền bối, các thế hệ TNXP một thời lửa đạn và trong lao động xây dựng hòa bình lòng biết ơn của thế hệ hôm nay.

Với tình cảm và trách nhiệm, lãnh đạo huyện luôn quan tâm và theo dõi các hoạt động của Hội Cựu TNXP huyện Đông Hòa và có sự hỗ trợ cần thiết trong khả năng có thể để tạo điều kiện cho hội hoạt động có hiệu quả theo đúng tôn chỉ, mục đích của Trung ương Hội.

CAO THỊ HÒA AN

Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Bí thư Huyện ủy Đông Hòa