KỲ 2: Nâng tầm và mở rộng hệ thống đô thị

Dự kiến đến năm 2025, hệ thống đô thị của tỉnh có thêm 4 đô thị mới là Ea Ly (huyện Sông Hinh), Xuân Phước (huyện Đồng Xuân), Sơn Long (huyện Sơn Hòa), Sơn Thành Tây (huyện Tây Hòa). Đồng thời, 3 đô thị hiện hữu sẽ được nâng tầm là TP Tuy Hòa, TX Sông Cầu và huyện Tuy An.

Đồ họa: VIỆT AN

Bứt tốc về đích

Lộ trình đưa TX Sông Cầu trở thành thành phố đang đảm bảo đúng kế hoạch đề ra. Dự kiến trong quý III/2024, địa phương này sẽ tham mưu tỉnh trình Bộ Nội vụ về hồ sơ Đề án thành lập các phường thuộc TX Sông Cầu và thành lập TP Sông Cầu.

Bí thư Thị ủy Sông Cầu Hồ Quang Đệ cho biết: Thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Phú Yên lần thứ XVII, nhiệm kỳ 2020-2025, Ban Thường vụ Tỉnh ủy ban hành Nghị quyết 10-NQ/TU về lãnh đạo xây dựng và phát triển TX Sông Cầu trở thành thành phố trực thuộc tỉnh vào năm 2025.

Thị ủy Sông Cầu cụ thể hóa bằng Chương trình hành động 15-CTr/TU, ngày 7/3/2022 để lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện trong toàn Đảng bộ. Để đảm bảo xây dựng, phát triển TX Sông Cầu lên thành phố theo đúng lộ trình, ngày 26/2/2022, Ban Thường vụ Thị ủy thành lập Ban Chỉ đạo 394 do Bí thư Thị ủy làm trưởng ban. Đến nay, đối chiếu với 5 tiêu chuẩn đơn vị hành chính thành phố trực thuộc tỉnh theo Nghị quyết 1211/2016 và Nghị quyết 27/2022 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội thì TX Sông Cầu đạt 4/5 tiêu chuẩn.

Trong đó chưa đạt tiêu chuẩn về đơn vị hành chính trực thuộc với số phường trên tổng số đơn vị hành chính cấp xã từ 65% trở lên. Ban Thường vụ Thị ủy, Ban Chỉ đạo 394 tiếp tục tập trung lãnh đạo, chỉ đạo đầu tư xây dựng 5 xã gồm Xuân Lộc, Xuân Hải, Xuân Cảnh, Xuân Thịnh, Xuân Phương trở thành phường vào cuối năm 2024, nâng tiêu chuẩn đơn vị hành chính trực thuộc lên 69%, từ đây đảm bảo đủ điều kiện công nhận TX Sông Cầu lên thành phố vào năm 2025. Qua rà soát, đối chiếu 4 tiêu chuẩn xã lên phường, kết quả đánh giá sơ bộ các xã nêu trên đủ điều kiện lên phường.

Thực hiện Nghị quyết 12 năm 2021 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về lãnh đạo xây dựng và phát triển huyện Tuy An thành thị xã vào năm 2025, đến nay địa phương này hoàn thành Đồ án quy hoạch chung thị trấn Chí Thạnh và vùng lân cận đến năm 2035; thông qua Chương trình phát triển đô thị An Mỹ và Quy hoạch chung xây dựng khu vực xung quanh đầm Ô Loan. Các khu đô thị điểm nhấn như Khu đô thị Ánh Dương, Khu đô thị Nam thị trấn Chí Thạnh cũng được công bố quy hoạch...

Theo UBND huyện Tuy An, đô thị Tuy An phát triển dựa trên 3 tiềm năng chính là biển, di sản và sinh thái. Địa phương đã và đang đầu tư hoàn thiện các tuyến giao thông trọng điểm liên vùng như tuyến đường ven biển nối Tuy An - Tuy Hòa, tuyến đường nối thị trấn Chí Thạnh với gành Đá Đĩa... Đồng thời mở rộng và nâng cấp một số công trình đảm bảo tiêu chí đô thị loại IV gồm tuyến ĐT649 đi di tích quần thể Hòn Yến, tuyến nối kè sông Vét đi thành An Thổ…

TP Tuy Hòa đạt 79,39% trong tổng điểm xét hạng phân loại đô thị. Những tiêu chí còn thiếu, thành phố đang gấp rút triển khai. Theo ông Cao Đình Huy, Chủ tịch UBND TP Tuy Hòa, Dự án xây dựng nhà tang lễ tại nghĩa trang Thọ Vức đã khởi công từ tháng 5/2024 và dự kiến hoàn thành tháng 1/2025; đang mở rộng và xây mới 13 tuyến đường và tập trung nâng cấp, sửa chữa 14 tuyến đường trong nội thị.

Đồng thời, thành phố tính lại tiêu chí tỉ lệ tăng dân số, dân số toàn đô thị, mật độ dân số tính trên diện tích đất xây dựng đô thị khu vực nội thành, nội thị theo Đồ án điều chỉnh quy hoạch chung TP Tuy Hòa và vùng phụ cận đến năm 2040. Đồng thời triển khai Chương trình phát triển đô thị TP Tuy Hòa giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2035 và xây dựng Quy chế quản lý kiến trúc TP Tuy Hòa...

“UBND TP Tuy Hòa bám sát Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ TP Tuy Hòa lần thứ XVI, nhiệm kỳ 2020-2025 và Chương trình hành động 14-CTr/TU ngày 7/10/2021 của Thành ủy Tuy Hòa về lãnh đạo xây dựng, nâng cấp TP Tuy Hòa đạt tiêu chí đô thị loại I trực thuộc tỉnh Phú Yên vào năm 2025 để triển khai từng nhiệm vụ theo lộ trình. Tất cả hướng tới mục tiêu đưa Tuy Hòa trở thành đô thị thích ứng với biến đổi khí hậu, là đô thị xanh, sạch, đẹp, thân thiện với môi trường và phát triển bền vững; là đô thị văn minh, hiện đại, có bản sắc riêng trong chuỗi đô thị ven biển miền Trung, là động lực phát triển KT-XH của tỉnh”, ông Cao Đình Huy chia sẻ.

Đồ họa: VIỆT AN

Thêm đô thị vệ tinh cho vùng miền núi

Xã Ea Ly (huyện Sông Hinh) giáp 2 tỉnh Gia Lai, Đắk Lắk, là cửa ngõ đi Tây Nguyên. Từ xã nông thôn mới (năm 2016), Ea Ly tiến tới nông thôn mới nâng cao với bộ mặt thị tứ ngày một khang trang, nhộn nhịp.

Bà Trương Thị Thu Hà, Bí thư Đảng ủy xã Ea Ly cho biết: Năm 2021, tại Quyết định 341 UBND tỉnh phê duyệt Chương trình phát triển đô thị Ea Ly đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030. Theo đó, khu vực tập trung phát triển đô thị là thị trấn Tân Lập có diện tích 228ha.

Ngoài vị trí trung tâm xã cũ, không gian đô thị mở rộng theo quốc lộ 29 về phía Tây, đến đường Đông Trường Sơn. Tại Ea Ly, bến xe xã vừa đi vào hoạt động cùng các công trình chợ, trường học, trạm y tế và hệ thống điện chiếu sáng công cộng… đang giúp hoàn thiện hơn hệ thống hạ tầng cơ sở của một thị trấn trong tương lai.

Huyện Sông Hinh ngoài đô thị trung tâm là thị trấn Hai Riêng, sẽ phát triển thêm một đô thị vệ tinh nữa là đô thị Ea Ly vào năm 2025. Cũng như vậy, thời gian tới, huyện Đồng Xuân ngoài thị trấn La Hai cũng sẽ có thêm thị trấn Xuân Phước trong hệ thống đô thị phía Tây.

Theo ông Trần Quốc Huy, Phó Chủ tịch UBND huyện này, quốc lộ 19C đi qua giúp địa phương mở rộng hệ thống đô thị ra phía Tây và tạo kết nối, thúc đẩy phát triển tới các xã vùng sâu vùng xa như Xuân Phước, Xuân Quang 3... Quy hoạch chung xây dựng đô thị thị trấn Xuân Phước được phê duyệt tại Quyết định 914/QĐ-UBND ngày 19/6/2019 của UBND tỉnh hỗ trợ tích cực cho vùng nông thôn miền núi vươn lên chuyển mình thành đô thị đông vui, trù phú.

Cao nguyên Vân Hòa trải dài 2 xã Sơn Long, Sơn Định và một phần của xã An Xuân (huyện Tuy An). Từ nhiều năm nay, huyện Sơn Hòa khuyến khích phát triển các mô hình nông nghiệp công nghệ cao kết hợp du lịch trải nghiệm, tạo tiền đề để Sơn Long trở thành đô thị loại V thời gian tới.

Ông Phạm Đình Phụng, Phó Chủ tịch UBND huyện Sơn Hòa chia sẻ: Khí hậu ôn hòa, thổ nhưỡng màu mỡ là điều kiện tốt để vùng cao nguyên này phát triển sản xuất nông nghiệp và du lịch dịch vụ. Hiện ở Sơn Long đã và đang thu hút nhiều đơn vị, doanh nghiệp đến đầu tư sản xuất theo hướng ứng dụng công nghệ cao kết hợp với du lịch trải nghiệm như mô hình BB Farm của HTX Nông nghiệp và dịch vụ BB, Long Vân Garden của Công ty TNHH Long Vân Garden…

Sơn Long, Xuân Phước, Ea Ly, Sơn Thành Đông đang từng bước chuyển mình từ xã lên thị trấn, kết nối với các đô thị trung tâm của huyện, góp phần đổi thay từng ngày ở các xã nông thôn miền núi.

KỲ CUỐI: Đô thị phát triển, vùng phụ cận thay đổi, người dân thụ hưởng 

MINH DUYÊN