Vườn ươm khởi nghiệp không còn là khái niệm xa lạ đối với cộng đồng khởi nghiệp quốc tế. Đối với Việt Nam, mặc dù đây là một mô hình còn khá mới mẻ, nhưng một số vườn ươm đã xuất hiện ở các hệ sinh thái khởi nghiệp tại các thành phố lớn.

Phóng viên Báo Phú Yên có cuộc trao đổi với ông Lý Đình Quân, Phó Chủ tịch Hội đồng cố vấn khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia, Tổng giám đốc Trung tâm Ươm tạo khởi nghiệp Sông Hàn về mô hình hoạt động của trung tâm ươm tạo và những vấn đề mà Việt Nam cũng như các địa phương cần lưu ý liên quan đến chương trình khởi nghiệp, nhân dịp ông tham gia hội thảo “Thúc đẩy phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo tỉnh Phú Yên” vừa qua ở TP Tuy Hòa.

Ông Lý Đình Quân

* Trung tâm Ươm tạo khởi nghiệp Sông Hàn (Songhan Incubator - Shi) là tâm huyết của ông. Vì sao đang làm kinh doanh, ông lại chuyển hướng qua lĩnh vực đào tạo, “truyền lửa” cho hoạt động khởi nghiệp?

- Shi thực sự là tâm huyết của tôi, được thành lập từ khát vọng của cá nhân tôi đến từ những thách thức mà tôi gặp phải trên hành trình khởi nghiệp ban đầu. Trước khi có Shi, tôi đã dành rất nhiều công sức phát triển công việc phòng cháy, chữa cháy thông qua xây dựng và phát triển doanh nghiệp khởi nghiệp của mình. Chặng đường ấy đã cho tôi nhiều bài học đắt giá, đồng thời thấy được sự cần thiết phải có một môi trường kinh doanh tốt hỗ trợ các doanh nghiệp.

Năm 2017, tôi cùng các chuyên gia tâm huyết thành lập vườn ươm Shi - mô hình ươm tạo tư nhân đầu tiên tại Việt Nam. Shi đặt ra sứ mệnh và tầm nhìn chiến lược rất rõ ràng, đặc biệt lấy ươm tạo làm sứ mệnh lâu dài bởi ươm tạo là trái tim của hệ sinh thái khởi nghiệp, giúp cho các dự án khởi nghiệp vượt qua “thung lũng chết” và đưa sản phẩm mới vào thị trường. Shi xác định doanh nhân đổi mới sáng tạo và khoa học - công nghệ (KH-CN) là lực lượng tiên phong để quốc gia thịnh vượng.

* Để thực hiện được những yêu cầu trên không dễ, ông đã vượt qua các thách thức như thế nào?

- Khi đi vào hoạt động, dù đã có kinh nghiệm từ trước đó nhưng là đơn vị tiên phong của miền Trung triển khai chương trình ươm tạo nên Shi đã gặp rất nhiều khó khăn. Thiếu hạ tầng, thiếu nguồn lực, thiếu tài chính, rất khó tìm được người đồng hành tâm huyết vì đây là lĩnh vực mới và tầm nhìn dài. Một người phải có khát vọng lớn, dám nghĩ và hành động, và đặc biệt phải trau dồi tri thức liên tục mới có thể đi xa. Chúng tôi phải nỗ lực rất nhiều mới có thể thu hút được nhân lực giỏi, người đi theo mình đều có thành công nhất định, từ đó tạo động lực để bước tiếp.

May mắn là ý tưởng, các hoạt động của chúng tôi ngày càng nhận được sự quan tâm, hỗ trợ của Bộ KH&CN. Đây xem như đòn bẩy, là “đất diễn” để Shi phát huy hết năng lực của mình.

* Hơn 5 năm qua, điều gì giúp ông tự tin đi theo con đường truyền lửa cùng với Shi?

- Cái được lớn nhất là Shi đã cùng các cơ quan chức năng, chính quyền địa phương, đặc biệt là Bộ KH&CN, các tỉnh, thành cùng xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp của từng địa phương cũng như cả nước. Chúng tôi cũng là đơn vị tiên phong hỗ trợ cho các địa phương như: Bình Định, Sóc Trăng, Trà Vinh, Bến Tre, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Phú Yên, Huế, Cần Thơ, Đồng Nai… cùng các trường đại học tiếp cận với tư duy đổi mới sáng tạo. Thông qua hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo ngày càng năng động, hiệu quả, tôi tin rằng Việt Nam sẽ sớm có một thế hệ doanh nhân mới hội nhập và có thương hiệu quốc tế.

Mong muốn của tôi là tạo môi trường tốt nhất cho các bạn trẻ khởi nghiệp và làm sao để đưa sản phẩm, dịch vụ đổi mới sáng tạo cũng như KH-CN vào nền kinh tế, khắc phục những khó khăn đã và đang gặp phải trong thời gian qua.

Bà Bùi Thanh Hằng (Cục Phát triển thị trường và doanh nghiệp KH-CN) chia sẻ về nguồn lực phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo ở Phú Yên. Ảnh: LỆ VĂN

* Những năm qua, khởi nghiệp đổi mới sáng tạo được nhắc đến nhiều ở Việt Nam nhưng vẫn chưa thực sự có nhiều chuyển biến. Theo ông, những hạn chế nào cần phải được tháo gỡ?

- Hạn chế lớn nhất là giáo dục khởi nghiệp, chúng ta cần đưa chương trình đào tạo khởi nghiệp có mặt nhiều hơn ở cấp độ nhà trường, từ giáo dục phổ thông đến trường đại học, cao đẳng bởi những người trẻ là tương lai của sự phát triển. Thứ hai là kết nối các mạng lưới, nguồn lực bởi hiện tại đang đứt gãy rất nhiều giữa khối các trường, viện với khối doanh nhân. Bên cạnh đó, nhận thức về đổi mới sáng tạo ở các sở, ngành chuyên môn vẫn còn ở mức rời rạc, sơ khai.

* Vậy theo ông, các sở, ngành, địa phương nên thay đổi nhận thức ra sao?

- Chúng ta cần khẳng định rằng đổi mới sáng tạo chính là nền tảng, động lực cho sự tăng trưởng KT-XH, định hình tương lai của địa phương. Cần phải đầu tư vào hạ tầng tri thức mới có thể có được đòn bẩy để phát triển theo hướng kinh tế xanh, kinh tế tri thức.

Hay nói đúng hơn, doanh nghiệp trong tương lai phải có hàm lượng về KH-CN, phải có hàm lượng của tri thức đổi mới sáng tạo mới có thể hội nhập quốc tế cũng như có thể mang lại giá trị gia tăng cho nền kinh tế. Bản thân tôi cũng đặt niềm tin rất lớn rằng, Việt Nam cần phải đi theo con đường này để trở thành một đất nước thịnh vượng.

* Riêng Phú Yên, ông đánh giá như thế nào về tiềm năng của tỉnh đối với mục tiêu phát triển kinh tế, trong đó có đầu tư cho khởi nghiệp đổi mới sáng tạo?

- Phú Yên là một trong những địa phương đang phát triển về du lịch. Ðây chính là yếu tố sẽ giúp kinh tế Phú Yên phát triển bền vững trong thời gian tới, cũng là điều kiện cực kỳ thuận lợi cho các bạn trẻ khởi nghiệp. Điều quan trọng nhất là chúng ta đang tái cấu trúc nền kinh tế, làm sao để doanh nghiệp ứng dụng KH-CN, ứng dụng đổi mới sáng tạo vào hoạt động, tạo động lực, tạo sự cạnh tranh. Cái khó nhất ở địa phương là đang gặp vấn đề này.

Để hoạt động khởi nghiệp phát triển bền vững, hình thành môi trường năng động và sáng tạo thì Phú Yên cần nhiều hơn nữa các hoạt động kết nối, tạo thêm các diễn đàn, cầu nối về khởi nghiệp. Nói chung là phải tạo điều kiện nuôi dưỡng, ươm mầm cho các ý tưởng khởi nghiệp sáng tạo, nhất là trong các lĩnh vực thế mạnh của tỉnh.

* Xin cảm ơn ông!

VĂN TÀI - ĐÀO LÊ (thực hiện)