Suối Trai nằm phía Tây Nam của huyện Sơn Hòa, với trên 95% đồng bào DTTS sinh sống; có nền văn hóa bản địa phong phú, đa dạng và độc đáo... Nhiều năm qua, Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân xã Suối Trai không chỉ gìn giữ, phát huy tốt bản sắc văn hóa các dân tộc, mà còn xác định việc xây dựng Làng văn hóa các dân tộc xã là một trong ba giải pháp đột phá để phát triển KT-XH địa phương.

Chủ động gìn giữ và quảng bá

Hiểu rõ tầm quan trọng của văn hóa nói chung, văn hóa truyền thống các DTTS nói riêng trong phát triển KT-XH, cả hệ thống chính trị Suối Trai luôn tích cực đẩy mạnh tuyên truyền, vận động người dân bảo tồn, gìn giữ và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc bản địa.

Trong hành trình ấy, Đảng bộ, chính quyền xã Suối Trai luôn thể hiện vai trò gương mẫu, đi đầu trong việc gìn giữ các giá trị truyền thống. Tiêu biểu, nhiều năm nay, UBND xã Suối Trai phát động và duy trì thói quen tất cả cán bộ, đảng viên mặc trang phục thổ cẩm khi tham gia các buổi chào cờ và sinh hoạt dưới cờ. Năm 2020, địa phương thành lập CLB Dệt thổ cẩm tại thôn Xây Dựng và tiếp tục mở rộng ra các khu dân cư khác. Đoàn Thanh niên xã thành lập các CLB cồng - chiêng tại các thôn, buôn và thường xuyên tổ chức sinh hoạt tại cộng đồng. Các trường học trên địa bàn xã cũng lồng ghép, đưa văn hóa truyền thống vào hoạt động giảng dạy của nhà trường để hình thành không gian văn hóa truyền thống cho các thế hệ trẻ ngay từ trên ghế nhà trường.

Từ năm 2022, xã Suối Trai định kỳ tổ chức Ngày hội văn hóa - thể thao các dân tộc với nhiều nội dung: phục dựng một số lễ hội, tập tục truyền thống; thi dệt thổ cẩm và đan đát thủ công truyền thống; trình diễn trang phục truyền thống các dân tộc; hoạt động thể thao các dân tộc, trò chơi dân gian; giới thiệu ẩm thực; giao lưu liên hoan văn hóa cồng - chiêng… Năm 2023, xã Suối Trai phát động cuộc thi làm video clip giới thiệu về quê hương Suối Trai với chủ đề: Suối Trai - về miền bản sắc. Sau thời gian phát động, rất nhiều clip giới thiệu về ẩm thực, rượu cần, nghề đan đát, nghề dệt thổ cẩm, lễ cúng rượu 5, rượu 7, cúng bến nước… được gửi và chia sẻ lên các trang mạng xã hội. Các clip do chính bà con, cán bộ, người dân xã thực hiện đã giúp giới thiệu, quảng bá một cách gần gũi, chân thực nhất về hình ảnh, cảnh quan thiên nhiên, bản sắc văn hóa, ẩm thực, con người, những khoảnh khắc đẹp trong đời sống sinh hoạt, lao động sản xuất của xã Suối Trai.

Bà Nguyễn Thị Nhật Tảo, Phó Chủ tịch UBND xã Suối Trai cho biết: Với những nỗ lực không ngừng trong việc truyền bá những điều hay, cái đẹp, nên tư tưởng, đạo đức, lối sống của cộng đồng người dân xã Suối Trai ngày càng chuyển biến tích cực. Người dân chủ động tiếp thu những cái tốt, cái mới trong lao động, sản xuất, ứng dụng khoa học vào đời sống; tích cực tham gia các phong trào, hoạt động phúc lợi xã hội, tương thân tương ái, cùng nhau xóa đói giảm nghèo, xây dựng đời sống văn hóa, văn minh. Hoạt động này cũng giúp bảo tồn và phát huy di sản văn hóa các dân tộc trên địa bàn xã, phục vụ định hướng phát triển KT-XH và quảng bá tiềm năng du lịch xã Suối Trai; tăng cường tình đoàn kết, sự hiểu biết và học tập lẫn nhau giữa các địa phương, đơn vị.

Ngoài việc tập trung bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống, địa phương còn thường xuyên chỉ đạo tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền, cổ động với nhiều hình thức, nội dung phong phú để ngăn chặn, bài trừ các hủ tục lạc hậu trong đời sống đồng bào các DTTS. Đến nay, trên địa bàn xã hầu như không còn nạn tảo hôn và hôn nhân cận huyến thống, nạn mê tín, dị đoan. Các tệ nạn xã hội, cờ bạc, mại dâm, bạo hành gia đình… cũng được hạn chế rất nhiều.

Hoạt động biểu diễn cồng chiêng, nhảy xoang arap luôn là một điểm nhấn tại Ngày hội văn hóa các dân tộc xã Suối Trai. Ảnh: NGÔ XUÂN

Xây dựng Làng văn hóa các dân tộc

Ông Lê Thanh Tính, Bí thư Đảng ủy xã Suối Trai cho biết: Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện lần thứ XII, nhiệm kỳ 2020-2025 đề ra nhiệm vụ phát huy bản sắc văn hóa truyền thống tốt đẹp, nâng cao đạo đức xã hội, ý thức pháp luật, xây dựng văn hóa và con người Sơn Hòa phát triển toàn diện; tạo điều kiện và môi trường thuận lợi thúc đẩy giảm nghèo nhanh và bền vững, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của người dân.

Ở cấp xã, Suối Trai xác định đẩy mạnh phát triển các hoạt động du lịch gắn với bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, các sản phẩm truyền thống tại địa phương; từng bước đầu tư xây dựng Làng văn hóa các dân tộc xã Suối Trai, và xem đây là một trong ba giải pháp đột phá. Xã Suối Trai đã ban hành nhiều nghị quyết, chương trình, kế hoạch nhằm bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030.

Để thực hiện mục tiêu bảo tồn và phát huy giá trị bản sắc văn hóa dân tộc chuyển hóa thành nguồn lực phát triển KT-XH, góp phần tăng cường củng cố QP-AN trong quá trình đẩy mạnh CNH-HĐH, xã Suối Trai xác định: Tiếp tục lãnh đạo, chỉ đạo quán triệt, tuyên truyền sâu rộng và triển khai thực hiện nghiêm túc, hiệu quả chủ trương, đường lối của Đảng về văn hóa. Theo đó, cấp ủy, chính quyền sẽ nâng cao hơn nữa vai trò, sự chủ động, tích cực trong việc bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa, góp phần đẩy mạnh thực hiện các chương trình phát triển KT-XH, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của người dân, bảo đảm mối quan hệ hài hòa giữa phát triển văn hóa và phát triển kinh tế.

Bên cạnh đó, xã sẽ tiếp tục quan tâm, đầu tư cho văn hóa tương ứng với mức tăng trưởng kinh tế. Tập trung đầu tư có trọng tâm, trọng điểm nguồn kinh phí của Nhà nước, nhất là nguồn kinh phí Dự án bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các DTTS gắn với phát triển du lịch thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển KT-XH vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2030 gắn với các nguồn lực xã hội hóa trong triển khai các chương trình, dự án, đề án bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa.

“Về lâu dài, xã Suối Trai sẽ nỗ lực từng bước hình thành mô hình Làng văn hóa các dân tộc trong mối quan hệ hài hòa với quy hoạch phát triển xây dựng nông thôn mới; kết hợp bảo tồn, phát huy di sản văn hóa, quảng bá, giới thiệu, hình ảnh, vùng đất, con người Suối Trai với phát triển du lịch, dịch vụ, KT-XH ở địa phương một cách bền vững. Địa phương sẽ tiếp tục xây dựng và phát triển các CLB, tổ, đội giữ gìn các nghề truyền thống, đẩy mạnh các phong trào văn hóa, văn nghệ tại địa phương; phát huy tính sáng tạo, vai trò của các nghệ nhân trong công tác bảo tồn di sản văn hóa cũng như tôn vinh, khen thưởng các tập thể, cá nhân có nhiều đóng góp trong sự nghiệp bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa”, ông Lê Thanh Tính nhấn mạnh.

NGÔ XUÂN