Không chỉ dạy văn hóa, Trường phổ thông Dân tộc nội trú (PTDTNT) huyện Sơn Hòa còn chú trọng việc gìn giữ và truyền lửa đam mê văn hóa truyền thống cho học sinh người đồng bào các dân tộc thiểu số (DTTS).

Học sinh Trường phổ thông Dân tộc nội trú huyện Sơn Hòa tự tin biểu diễn cồng, chiêng trong một hoạt động ngoại khóa của nhà trường. Ảnh: NGÔ XUÂN

Những tiết học thú vị

Có mặt tại Trường PTDTNT huyện Sơn Hòa, chúng tôi được tham dự một tiết học âm nhạc địa phương cùng học sinh lớp 8B. Các em được học cách đánh cồng, chiêng, nhảy a rap truyền thống của người Ê Đê. Gần như tất cả học sinh nam trong lớp đều rành rọt, tự tin biểu diễn những bản nhạc hiện đại bằng bộ cồng chiêng truyền thống của dân tộc. Em Sô Minh Linh cho biết: Khi mới vào trường, em đã được thầy dạy cách đánh cồng, chiêng. Sau 2 năm, em không chỉ đánh được cồng, chiêng trong các lễ hội ở địa phương, mà còn có thể sử dụng bộ nhạc cụ này để chơi các bài nhạc hiện đại. Giờ học âm nhạc địa phương luôn làm em hào hứng, thích thú.

Em Bá Thanh Quang, một học sinh khác của lớp 8B chia sẻ: Trước đây, nhìn các già làng, người lớn tuổi đánh cồng chiêng, em rất tò mò và ngưỡng mộ. Khi đi học, được thầy giáo chỉ dạy, lại được các già làng trực tiếp hướng dẫn, truyền dạy, em vô cùng xúc động. Bây giờ, em có thể tự tin tham gia đội cồng chiêng cùng những người lớn trong buôn.

Thầy Nguyễn Hữu Thiện, người trực tiếp hướng dẫn, giảng dạy môn âm nhạc địa phương của trường, bày tỏ: Sau nhiều năm đào tạo, phần lớn nam sinh từ lớp 7-9 đều có thể đánh cồng, chiêng một cách tự tin, thuần thục, có thể phục vụ trong các lễ hội ở cộng đồng.

Bên cạnh các bài cồng, chiêng theo nghi thức truyền thống, tôi mong muốn các em có thể áp dụng các điệu thức phương Tây để đưa cồng, chiêng trở thành một nhạc cụ phổ biến hơn, có thể sử dụng cho âm nhạc hiện đại cũng như làm phong phú đời sống tinh thần của các em học sinh DTTS. Về lâu dài, nhà trường sẽ tiếp tục vận động các nguồn xã hội hóa đầu tư, hoàn thiện bộ nhạc cụ truyền thống này để truyền dạy văn hóa cho các em được toàn diện và hiệu quả hơn.

Học sinh tìm hiểu nét văn hóa của các dân tộc thông qua các vật dụng của người đồng bào các dân tộc thiểu số. Ảnh: NGÔ XUÂN

Gìn giữ bản sắc văn hóa

Trong quá trình học tập, ngoài các kiến thức chuyên môn theo chương trình giảng dạy chung, Trường PTDTNT huyện Sơn Hòa còn tạo mọi điều kiện để học sinh được tìm hiểu về văn hóa, ẩm thực, âm nhạc, các tập tục, lễ hội, trang phục truyền thống của các dân tộc.

Cô Dương Thị Tuyết, Phó Hiệu trưởng nhà trường cho biết: Nhiều năm nay, trong các hoạt động ngoại khóa của trường đều không thể thiếu lễ hội cồng chiêng, như một món ăn tinh thần của các em học sinh. Đây cũng là nét đặc trưng riêng của trường. Để gìn giữ những giá trị văn hóa truyền thống của các DTTS, nhà trường kiên trì sưu tầm các văn hóa vật thể của người đồng bào DTTS như gùi, nỏ, rìu, trang phục, các đồ dùng, nông cụ từ xa xưa, giúp học sinh tìm hiểu về các nét văn hóa và đời sống của ông cha. Nhà trường cũng khuyến khích các em tự trang bị những bộ trang phục thổ cẩm truyền thống để mặc khi tham gia các hoạt động ngoại khóa.

Ngoài ra, Trường PTDTNT huyện Sơn Hòa vừa được đầu tư một nhà rông truyền thống. Đây sẽ là nơi trưng bày các vật phẩm truyền thống của các dân tộc; đồng thời cũng là nơi diễn ra các hoạt động văn hóa, văn nghệ cho các thế hệ học sinh của nhà trường.

Ông Trương Văn Phương, Trưởng ban Dân tộc tỉnh, cho biết: Hiện nay, trong cộng đồng các DTTS, những người biết đánh cồng, chiêng hầu hết đều đã lớn tuổi. Nguy cơ mai một nghệ thuật trống đôi, cồng ba, chiêng năm rất cao nếu không có sự đào tạo, truyền dạy lại cho các thế hệ trẻ. Do vậy, việc Trường PTDTNT huyện Sơn Hòa duy trì hoạt động dạy học và lưu giữ văn hóa truyền thống các dân tộc rất thiết thực, cần nhân rộng. Hoạt động này sẽ góp phần giữ gìn và bảo tồn nét văn hóa truyền thống của các dân tộc đang có nhiều nguy cơ mai một trong thời đại hiện nay.

NGÔ XUÂN