Với chiến lược lấy kết cấu hạ tầng giao thông làm động lực chính, các huyện miền núi Phú Yên đang nỗ lực hình thành các đô thị dọc theo 2 trục đô thị đông - tây, đô thị bắc - nam phía tây, góp phần phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống của người dân các xã miền núi.

Năng động Ea Ly

Xã Ea Ly (huyện Sông Hinh) nằm ở cửa ngõ phía tây của tỉnh, thuộc trục đô thị đông - tây kết nối với các tỉnh Tây Nguyên thông qua quốc lộ 29. Những năm qua, xã Ea Ly được huyện Sông Hinh tập trung nhiều nguồn lực đầu tư để được công nhận là đô thị loại V.

Tại xã, nhiều cửa hàng tổng hợp, siêu thị mọc lên tạo bộ mặt khang trang, phát triển. Xã Ea Ly còn có chợ đầu mối nông sản Ea Ly với 170 điểm kinh doanh, 9 doanh nghiệp, hơn 370 hộ kinh doanh cá thể, với các ngành nghề buôn bán, dịch vụ, vận tải hàng hóa, phụ tùng, máy móc sản xuất nông nghiệp…

Chị Nguyễn Thị Mỹ Nga ở thôn Tân An, xã Ea Ly, bày tỏ: Vợ chồng tôi lên Ea Ly lập nghiệp từ năm 1993. Lúc này, cả một khu vực rộng lớn chỉ có 7-8 nóc nhà, xung quanh um tùm cỏ dại. Vậy mà chưa đầy 30 năm, vùng đất này đã thay đổi chóng mặt. Không chỉ có cơ sở hạ tầng hiện đại, nhà cửa san sát, đường bê tông, điện thắp sáng đến từng nhà, mà đời sống người dân cũng phát triển. Tại các thôn trung tâm như Tân Lập, Tân Yên, có đến 70% hộ dân khá giả, đời sống sung túc.

Bà Nguyễn Thị Minh Sương, Chủ tịch UBND xã Ea Ly, cho biết: Những năm qua, Ea Ly có sự chuyển đổi ngành nghề từ nông nghiệp sang thương mại, dịch vụ rất mạnh mẽ. Tỉ lệ lao động phi nông nghiệp toàn xã đạt trên 39% dân số. Thu nhập bình quân trên 44 triệu đồng/người/năm. Đến cuối năm 2022, xã Ea Ly cơ bản đạt 100% tiêu chí và đang đề xuất công nhận thị trấn Tân Lập đạt tiêu chí đô thị loại V, trực thuộc huyện Sông Hinh.

Chuỗi đô thị xanh dọc quốc lộ 19C

Là một vùng căn cứ địa cách mạng, xã Sơn Long được chọn xây dựng đô thị mới của huyện Sơn Hòa. Những năm qua, Sơn Long đang từng bước đổi thay, sẵn sàng bứt phá để trở thành một đô thị mới của vùng cao nguyên Vân Hòa. Bà Phan Thị Bích Vân, Phó Chủ tịch UBND xã Sơn Long, cho biết: Cùng với quốc lộ 19C, 2 tuyến đường đối ngoại ĐT643, ĐT650 đã kết nối Sơn Long thông suốt với các xã và trung tâm huyện, tỉnh.

Dọc 3 tuyến đường này, các công trình nhà ở kết hợp với cửa hàng, dịch vụ thương mại đang dần hình thành. Sơn Long hội tụ đầy đủ các yếu tố để hình thành một đô thị xanh với không gian núi rừng tự nhiên, khí hậu mát lành, hồ nước sinh thái, thảm thực vật phong phú... Trong đó, hồ Vân Hòa và hồ Suối Phèn là trung tâm, điểm nhấn của đô thị.

Ông Mai Bá Hoàng, 75 tuổi, ở xã Sơn Long bày tỏ: Hơn 10 năm trước, vùng đất Sơn Long, Sơn Định chỉ toàn là người dân địa phương và một số người di cư đến sinh sống, lập nghiệp. Cùng với sự phát triển mạnh mẽ của các tuyến đường giao thông, cơ sở hạ tầng được đầu tư hoàn chỉnh nên ngày càng có nhiều nhà đầu tư, người dân các nơi đến đây mua đất làm nhà nghỉ dưỡng, trang trại nông nghiệp công nghệ cao, phát triển các dịch vụ, du lịch, nghỉ dưỡng… Nhờ vậy, đời sống người dân ngày càng phát triển.

Dọc quốc lộ 19C về phía tây bắc, xã Xuân Phước (huyện Đồng Xuân) đang vươn lên mạnh mẽ để trở thành một đô thị sinh thái có phong cảnh thơ mộng, trữ tình. Ông Nguyễn Ngọc Tuấn, Chủ tịch UBND xã Xuân Phước, cho biết: Xuân Phước đang được định hướng phát triển theo 2 hướng: tuyến đường kết nối đối ngoại dọc theo trục quốc lộ 19C và tuyến trục chính đô thị ĐT647 với các trung tâm thương mại, dịch vụ lưu trú, vui chơi, giải trí.…

Dọc sông Trà Bương và hồ chứa nước Phú Xuân có tiềm năng phát triển nông nghiệp công nghệ cao, các điểm du lịch sinh thái, dịch vụ, du lịch. Việc phát triển Xuân Phước trở thành đô thị được khuyến khích theo hướng giữ gìn và bảo tồn những cảnh quan tự nhiên; phát triển các hoạt động kinh tế lâm nghiệp, trang trại nông lâm kết hợp, hoạt động du lịch sinh thái với quy mô nhỏ và vừa… Chính quyền và Nhân dân xã Xuân Phước đang nỗ lực phấn đấu để được công nhận là đô thị loại V vào năm 2025.

Theo Sở Xây dựng, quy hoạch chung Chương trình phát triển đô thị đến năm 2025 tầm nhìn đến năm 2030, Phú Yên đã xác định chiến lược lấy kết cấu hạ tầng giao thông làm động lực phát triển. Trong đó, trục đô thị đông - tây phát triển dọc quốc lộ 25 và quốc lộ 29, gồm chuỗi các đô thị Đông Hòa - Tuy Hòa - Phú Thứ - Phú Hòa - Củng Sơn - Hai Riêng - Ea Ly.

Trục đô thị bắc - nam ở phía tây là chuỗi đô thị dọc quốc lộ 19C, gồm các đô thị hiện hữu Hai Riêng - Củng Sơn và các đô thị dự kiến hình thành đến năm 2025 như Vân Hòa (Sơn Long) - Trà Kê (Sơn Hội) - Xuân Phước - Xuân Lãnh. Các trục đô thị góp phần thúc đẩy tiến trình đô thị hóa nông thôn trên nền tảng phát triển nông nghiệp hàng hóa, là cửa ngõ kết nối với các tỉnh Tây Nguyên.

NGÔ XUÂN