Hướng dẫn viên (HDV) du lịch có vai trò đặc biệt cho thành công một tour, hành trình du lịch và là một nhân tố quan trọng trong sự phát triển du lịch. Để trở thành HDV, không chỉ được đào tạo bài bản, đạt yêu cầu về kiểm tra chuyên môn và các điều kiện để được cấp thẻ HDV, mỗi HDV du lịch không ngừng học tập, trau dồi kỹ năng nghề nghiệp, đặc biệt là giữ ngọn lửa đam mê, yêu nghề.

Linh hồn của một tour du lịch

Ai cũng có thể tự thiết kế, tổ chức cho chính mình những hành trình du lịch theo sở thích. Nhưng khi phải tổ chức tour cho nhóm người hoặc rất nhiều người thì không thể không có vai trò của HDV. Họ là người tổ chức, thiết kế hành trình du lịch một cách hợp lý, khoa học nhất; là người chăm sóc, hướng dẫn từ tham quan giải trí đến miếng ăn, giấc ngủ của từng du khách trong đoàn. Bởi vậy, bên cạnh những kiến thức chung về văn hóa, lịch sử, địa lý, chuyên môn nghiệp vụ, yêu cầu thường trực đối với mỗi HDV là phải học tập từ cuộc sống, học tập từ đồng nghiệp những kỹ năng, kinh nghiệm cần thiết.

Phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn (theo Nghị quyết 08 của Bộ Chính trị) là định hướng chiến lược quan trọng để phát triển đất nước, tạo động lực để thúc đẩy sự phát triển của các ngành, lĩnh vực khác cùng phát triển. Trước thời điểm xảy ra dịch COVID-19, ngành Du lịch cả nước đạt được nhiều kết quả nổi bật về sự tăng trưởng lượng khách cả nội địa lẫn quốc tế, được tổ chức Du lịch thế giới xếp thứ 6 trong 10 quốc gia có tốc độ tăng trưởng khách quốc tế cao nhất thế giới. Thời gian gần đây, khi dịch COVID-19 được kiểm soát, du lịch đang trên đà phục hồi và tăng trưởng mạnh. Trong thành quả chung này có sự đóng góp của lực lượng HDV.

HDV có thể xem là linh hồn của hành trình tour, là người kết nối dẫn dắt, giới thiệu những nét văn hóa đặc trưng đẹp đẽ của vùng đất, con người bản địa đến du khách. Vậy nên, HDV không chỉ là người am hiểu về văn hóa, lịch sử, địa lý ở những điểm đến để thuyết minh đến du khách, mà còn là người hiểu được tâm lý du khách, cần nhiều kỹ năng mềm để phục vụ suốt hành trình.

Những kỹ năng cần thiết

Du lịch là xê dịch, là khám phá, là trải nghiệm, trong đó HDV là người đầu tiên phải trải qua nó một cách cặn kẽ để hướng dẫn cho du khách tiếp theo. Để trở thành một HDV chuyên nghiệp và thành công ngoài những kiến thức chuyên môn về công tác HDV du lịch mà bạn đã trau dồi trên giảng đường, thì còn nhiều những kỹ năng khác. Theo các chuyên gia trong lĩnh vực đào tạo nguồn nhân lực du lịch, HDV cần rất nhiều kỹ năng mềm, trong đó có những kỹ năng không thể thiếu, đó là kỹ năng giao tiếp - xử lý tình huống, giao tiếp phi ngôn ngữ, thuyết trình - thuyết phục, ngoại ngữ, sử dụng các phương tiện truyền thông và kỹ năng tổ chức, làm việc nhóm…

Trong đó, kỹ năng giao tiếp - xử lý tình huống là một trong những kỹ năng tối quan trọng mà một HDV cần có và rèn luyện thành thục. Một HDV giỏi, ngoài giao tiếp tốt bằng lời nói còn giao tiếp phi ngôn ngữ. HDV không chỉ nói cho khách nghe, mà còn phải làm cho khách thấu cảm được điều mình muốn nói và cảm thấy vui vẻ, phấn khởi với nụ cười rạng ngời, sự hài hước trong suốt hành trình. Cùng với đó, HDV có kinh nghiệm bao giờ cũng có phương án xử lý tình huống bất ngờ xảy ra một cách tinh tế và nhạy bén.

Theo anh Trần Đăng Khôi, HDV di sản văn hóa thế giới UNESCO (CLB HDV du lịch Bình Định), bên cạnh kiến thức, kỹ năng, một điều rất quan trọng mà một HDV cần phải nuôi dưỡng, đó là niềm đam mê nghề nghiệp. “Bất kỳ nghề nghiệp, công việc nào cũng cần đam mê, với nghề HDV du lịch thì niềm đam mê càng phải mãnh liệt, ít nhất là phải đủ lớn, đủ vượt qua những khó khăn thử thách mới có thể theo nghề. Bởi làm công việc HDV du lịch là làm dâu trăm họ, tự mình phải xử lý biết bao nhiêu tình huống phát sinh, cực nhọc và nguy hiểm…”, anh Khôi chia sẻ.

Anh Bùi Nguyễn Vi Đông, Chi hội trưởng Chi hội HDV du lịch Phú Yên (trực thuộc Hiệp hội Du lịch Phú Yên), cho biết: “Chúng tôi luôn ý thức vai trò và trách nhiệm của HDV du lịch, nên luôn động viên anh chị em HDV không ngừng học tập, bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng từ du khách và cuộc sống. Vừa qua, chi hội đã mời các giảng viên, HDV giàu kinh nghiệm để báo cáo các chuyên đề và thực hành hướng dẫn tour cho những vị khách khó tính, không ngoài mục đích nâng cao kỹ năng cho các bạn HDV”.

Trong chương trình tập huấn này, các HDV được chia sẻ, học tập thêm những kỹ năng HDV du lịch và phương pháp thuyết minh, những bí quyết, kinh nghiệm để trở thành HDV du lịch thành công. “Qua đó, mỗi HDV thêm một lần nữa xác định đặc điểm của nghề nghiệp và yếu tố ảnh hưởng đến thành công, vận dụng các phương pháp thuyết minh phù hợp với từng đoàn khách, xác định được cấu trúc và xây dựng được bài thuyết minh chuẩn. Đặc biệt là nhiều kinh nghiệm về cách xử lý tình huống được chia sẻ từ các HDV gạo cội”, HDV Dương Trí, thành viên lớp bồi dưỡng, chia sẻ.

TRẦN QUỚI