Gia tài âm nhạc của nhạc sĩ Hình Phước Long, Hội viên Hội Nhạc sĩ Việt Nam, hiện có hơn 400 tác phẩm, trong đó có gần 20 ca khúc về Trường Sa với nhiều ca từ thiết tha sâu lắng, lay động lòng người. Nhắc đến ông, những người đam mê âm nhạc và giàu tình yêu biển đảo Tổ quốc đều nói đến “Gần lắm Trường Sa”.

Tiếp tôi tại nhà riêng ở TP Nha Trang (tỉnh Khánh Hòa) bằng nụ cười hiền lành, phúc hậu, nhạc sĩ Hình Phước Long tâm sự: Tôi viết “Gần lắm Trường Sa” khi chưa đến Trường Sa. 34 năm về trước khi còn là cán bộ Phòng VHTT huyện Cam Ranh - nay là TP Cam Ranh (tỉnh Khánh Hòa). Ý tưởng sáng tác nhạc về Trường Sa khơi dậy trong tôi khi vào Lữ đoàn Hải quân 146 xem phim tài liệu “Tổ quốc trên một vùng đảo nhỏ” ghi lại đời sống sinh hoạt, huấn luyện sẵn sàng chiến đấu của người lính... Gần 2 năm sau, nhạc sĩ Hình Phước Long mới trả được “món nợ” đã hứa với lòng mình khi dự trại sáng tác âm nhạc tại Nha Trang. Ông nhớ lại: Buổi chiều trên đường Trần Phú, tình cờ nhìn thấy cô gái dõi mắt ra biển như trông đợi người yêu ngày đêm canh giữ Trường Sa, chợt nhớ câu ca dao mẹ tôi từng hát ru “Khi xa sát vách cũng xa. Khi gần muôn dặm đường xa cũng gần” lại vọng về trong tâm thức, khiến những ca từ đầu tiên bật lên nghe đến nao lòng “Không xa đâu Trường Sa ơi, vẫn gần bên anh vì Trường Sa luôn bên em…”. Tối đó về nhà mẹ ruột ở Ninh Hòa, cảm xúc cứ dâng trào giúp ông viết một mạch trọn vẹn ca khúc. “Trường Sa ơi, biển đảo quê hương, đôi mắt biên cương vẫn sáng long lanh giữa sóng cuồng, bão giật. Đảo quê hương. Anh vẫn đêm ngày giữ biển khơi. Thương nhớ sao vơi người chiến sĩ Trường Sa ơi…”. Giai điệu bài hát mượt mà, tha thiết, không chỉ đưa người nghe đến với Trường Sa bằng âm nhạc mà còn gây xúc động bởi tình cảm thân thương sâu lắng giữa người lính nơi biển đảo và người thân ở đất liền. Lần đầu ca sĩ Anh Đào - Đoàn ca nhạc Hải Đăng - thể hiện ca khúc trên Đài Phát thanh Phú Khánh bằng chất giọng ngọt ngào, sâu lắng, rung động trái tim người nghe. 6 lần ra Trường Sa, lần nào chị cũng được bộ đội đề nghị hát “Gần lắm Trường Sa”.

Nhạc sĩ Hình Phước Long chia sẻ: Tôi thật sự hạnh phúc khi đứa con tinh thần của mình sống đẹp trong lòng thính giả 32 năm qua”. Cuối năm 1982, quần đảo Trường Sa chuyển từ Đồng Nai về Phú Khánh, ông viết tiếp ca khúc “Gặp anh trên đảo Sinh Tồn” rồi đưa cho ca sĩ Anh Đào tập hát để kịp chuyến đi Trường Sa. Năm 1984, nhạc sĩ Hình Phước Long mới ra Trường Sa khi quần đảo còn rất hoang sơ, thiếu thốn từ cọng rau đến giọt nước ngọt. Gặp ông, lính đảo ùa tới vây quanh.

Phấn khích, ông cất tiếng hát “Chiều Nha Trang sao bỗng bâng khuâng như thấy anh đang sừng sững kiên trung giữa pháo đài giữ đảo…”. Chuyến đi đó đã bồi đắp kiến thức thực tế để ông lần lượt cho ra đời các ca khúc “Tiếng hát đảo Sơn Ca”, “Vầng trăng nơi đảo xa”, “Tâm tình người lính Trường Sa”, “Lung linh hồn biển”, “Đêm trên đảo Thuyền Chài”... Mỗi bài hát có cấu tứ, ca từ, giai điệu và cảm xúc riêng biệt, nhưng tất cả đều hướng về biển đảo, về người lính kiên cường trước bão tố phong ba. Ông nhớ lại: Trên con tàu ra Trường Sa, tôi tìm được giai điệu cho “Tiếng hát đảo Sơn Ca” với những ca từ “Đảo Sơn Ca vắng tiếng Sơn Ca. Chỉ có tiếng hát của những người chiến sĩ. Anh bỗng trở thành loài chim quý. Hát giữa đảo ngàn thay tiếng hát Sơn Ca”. Buổi hoàng hôn, đảo trầm lắng và dịu êm. Những người lính trông về phía tây, như gửi nỗi nhớ quê nhà theo ánh chiều buông. Tôi viết “Là anh lính Trường Sa, đời giông tố đã quen, vẫn khát khao yêu và yêu tha thiết. Dù xa nghìn trùng xa thì người lính vẫn nhớ hàng tre em về qua một chiều nắng xõa tóc…” trong bài “Nhớ thầm”.

Đến Trường Sa, Hình Phước Long cảm nhận vẻ đẹp biển trăng bằng cảm xúc trong trẻo, ngọt lành với “Vầng trăng nơi đảo xa” qua những ca từ “Đêm nay nơi Trường Sa. Có một vầng trăng sáng. Trăng sáng đến lạ thường. Ngồi đọc thư người thương. Dát vàng khuông nét chữ. Đồng đội không ai ngủ. Mỗi người một vầng trăng”. Ông hồi tưởng: Cách đây hơn 26 năm, tình cờ giữa phố biển Nha Trang, tôi gặp trung tá Trần Đức Thông - Lữ đoàn phó Hải quân 146 tất bật mua sắm tư trang cho chuyến đi Trường Sa. Không ngờ 3 ngày sau, anh cùng nhiều đồng đội trên tàu HQ-604 hy sinh anh dũng trong trận chiến Gạc Ma ngày 14/3/1988 và đã được truy tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân. Nghĩ đến những con tàu ra Trường Sa thả vòng hoa tưởng niệm liệt sĩ, tôi viết “Lung linh hồn biển” với những ca từ “Tàu buông neo khơi xa. Giữa một vùng biển sóng. Thả một vòng hoa trắng. Nhớ đồng đội hy sinh. Cả Trường Sa lung linh. Sáng ngời lên sắc biển. Phải anh vừa hiển hiện. Cánh chim đảo nghiêng mình…”. Nói tới đó, giọng ông nghẹn ngào, đôi mắt ngấn lệ.

Ở tuổi 65, ông vẫn ấp ủ nhiều ca khúc mới về biển đảo và Trường Sa, Hoàng Sa - nơi ông luôn trăn trở, hướng tới bằng những giai điệu của trái tim, tấm lòng và tình yêu Tổ quốc.

PHAN THẾ HỮU TOÀN