Cùng với đấu tranh phòng, chống tham nhũng trong khu vực nhà nước, dưới sự quan tâm chỉ đạo của Đảng ủy, lãnh đạo Công an tỉnh, Phòng Cảnh sát kinh tế (CSKT) đã điều tra, phá nhiều vụ án tham nhũng ở khu vực tư nhân, bảo vệ tài sản, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân.
Các vụ án tham nhũng khu vực tư nhân khác nhau về phương thức, thủ đoạn vì mỗi doanh nghiệp có cơ chế vận hành, hoạt động khác nhau.
Nhiều nguyên nhân dẫn đến tham ô, đưa - nhận hối lộ
Mới đây, Phòng CSKT đã phát hiện, điều tra vụ án nhận hối lộ xảy ra từ năm 2020-2022 tại Trung tâm Đăng kiểm xe cơ giới 78-02D thuộc Công ty TNHH Đăng kiểm Bách Việt. Tính đến nay, đơn vị này đã khởi tố 7 bị can là chủ tịch hội đồng thành viên, lãnh đạo công ty, giám đốc, nguyên giám đốc trung tâm, đăng kiểm viên và kế toán về tội nhận hối lộ. Quá trình điều tra, Phòng CSKT đã chứng minh các bị can có hành vi thống nhất lợi dụng chức vụ, quyền hạn nhận tiền của chủ xe cơ giới đến kiểm định để bỏ qua các lỗi vi phạm của phương tiện, cấp giấy chứng nhận kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường xe cơ giới trái quy định, thu lợi bất chính hơn 5 tỉ đồng.
Một vụ án khác, từ năm 2019-2020, tại Công ty TNHH MTV Bảo Châu Phú Yên cũng xảy ra vụ tham ô tài sản. Bị can là H.H.T.T, kế toán trưởng công ty đã có hành vi gian dối, lợi dụng chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn được giao và sự sơ hở, thiếu sót trong công tác quản lý tài chính của công ty để chiếm đoạt số tiền hơn 1 tỉ đồng. Quá trình điều tra, Phòng CSKT đã khởi tố T về tội tham ô tài sản và trong giai đoạn truy tố đã thu hồi 200 triệu đồng.
Nguyên nhân dẫn đến tham nhũng trong khu vực tư nhân phần lớn là do người phạm tội mặc dù có kiến thức, hiểu biết, trình độ nhưng thiếu tu dưỡng, rèn luyện, xem trọng lợi ích vật chất hơn danh dự của bản thân, gia đình. Số khác thiếu bản lĩnh, lập trường, thực hiện chỉ đạo của cấp trên, biết sai nhưng vẫn làm vì động cơ, mục đích vụ lợi. Bên cạnh đó, công tác quản lý, điều hành của nhiều doanh nghiệp còn sơ hở, thiếu sót. Nội quy hoạt động, quy chế chi tiêu nội bộ, quy chế quản lý tài chính, công tác kiểm tra, giám sát còn buông lỏng. Nhiều trường hợp xảy ra trong thời gian dài nhưng không phát hiện, đến khi thiệt hại tài sản lên đến con số hàng trăm triệu đồng, hàng tỉ đồng thì mới tố giác, báo tin. Mặt khác, để giảm chi phí, không ít doanh nghiệp giao một cá nhân đảm nhận nhiều công việc, như vừa làm thủ kho, vừa bán hàng, vừa thu tiền hay vì mối quan hệ quen biết, tin tưởng đã giao những người trong cùng gia đình làm kế toán và thủ quỹ hay kế toán và thủ kho. Sau một thời gian làm việc, những cá nhân này lợi dụng sự tin tưởng của cấp trên, sử dụng vị trí việc làm để “rút ruột”, “ăn mòn” tài chính của công ty với thủ đoạn tinh vi, khó lường.
Mặt trái nền kinh tế thị trường khiến nhiều doanh nghiệp cạnh tranh không lành mạnh, bất chấp quy định pháp luật, cố tình làm sai, làm trái chức trách, nhiệm vụ, dựng khống, hợp thức hồ sơ, chứng từ, bỏ qua các bước, quy trình thực hiện…, phạm tội có tổ chức để thu lợi bất chính, gây ra hậu quả, thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng. Ngoài ra, một số bộ phận người dân tiếp tay, tạo điều kiện cho tội phạm tham nhũng xảy ra. Có trường hợp phát hiện người phạm tội nhưng vì tâm lý người nhà, người quen, cả nể, sợ trả thù, sợ không đủ tài liệu, chứng cứ nên không tố giác, báo tin. Có trường hợp biết rõ hồ sơ, thủ tục của mình không đủ, không đúng, biết rõ phương tiện xe cơ giới không đủ điều kiện kiểm định nên đưa tiền hối lộ để hồ sơ, thủ tục được nhanh chóng thông qua.
Trách nhiệm của toàn xã hội
Thượng tá Đào Minh Toản, Trưởng phòng CSKT (Công an tỉnh) cho biết: Trong quá trình điều tra các vụ án tham nhũng khu vực tư nhân, đối tượng đấu tranh là người có chức quyền luôn tìm cách che giấu, tiêu hủy tài liệu, chứng cứ, sử dụng sự hiểu biết của mình để quanh co, chối tội, đồng thời lợi dụng các mối quan hệ để tác động, lôi kéo người liên quan khai báo không đúng sự thật; thời gian phạm tội xảy ra lâu nên gây khó khăn trong việc thu thập chứng cứ.
Với tinh thần trách nhiệm, kiên quyết đấu tranh, áp dụng đồng bộ giữa công tác điều tra hình sự với nghiệp vụ trinh sát, Phòng CSKT đã đưa ra chứng cứ, lập luận chặt chẽ, kết hợp với kiên trì thuyết phục để người phạm tội tự nhận ra cái sai, khai báo thành khẩn, khắc phục hậu quả gây ra. Cơ quan công an luôn nhất quán giữa tính pháp lý trong khởi tố, biện pháp ngăn chặn, cưỡng chế theo đúng quy định với tính nhân văn trong việc áp dụng các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự, bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của người bị buộc tội, bảo đảm yêu cầu chính trị, pháp luật, nghiệp vụ.
5 năm qua, Phòng CSKT và công an địa phương đã phát hiện, khởi tố 8 vụ án, 15 bị can về nhóm tội tham nhũng xảy ra tại khu vực tư nhân, tổng số tiền thu lợi bất chính hơn 7,4 tỉ đồng, đã thu hồi hơn 2,1 tỉ đồng.
Đích đến cuối cùng của công tác điều tra án tham nhũng chính là phòng ngừa tội phạm từ nhiều nguyên nhân, điều kiện phạm tội, sai phạm ở đâu sửa sai ở đó, thiếu sót chỗ nào lấp đầy chỗ đó và quan trọng hơn là dự đoán thủ đoạn để kịp thời ngăn chặn. “Để công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực tiếp tục phát huy hiệu quả, ngoài sự tích cực phát hiện, điều tra, xử lý nghiêm của lực lượng công an, rất cần sự chung tay vào cuộc của cả hệ thống chính trị. Đây không chỉ là trách nhiệm của cơ quan nhà nước mà còn là trách nhiệm của toàn xã hội với phương châm: “Cơ quan tư pháp kiến nghị, xử lý - Tổ chức, doanh nghiệp chấn chỉnh, khắc phục - Mỗi cá nhân tự rèn luyện, tu dưỡng” với mục tiêu ngăn ngừa, phòng chống triệt để tình trạng tham nhũng, tiêu cực, góp phần vào sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương”, thượng tá Đào Minh Toản cho biết thêm.
TRỌNG NHÂN
