B15 (Trung đội đặc công đầu tiên của tỉnh Phú Yên) được thành lập ngày 20/1/1954, gồm 36 đồng chí do đồng chí Trần Minh Tâm, Thị đội trưởng TX Tuy Hòa làm B trưởng. Tuy mới thành lập còn non trẻ nhưng B15 đã đánh thắng nhiều trận, tiêu hao nhiều sinh lực địch, làm cho bọn chúng phải khiếp sợ…
Chùa Hồ Sơn - nơi cách đây 58 năm đã diễn ra trận đánh công kiên đầu tiên của lực lượng đặc công Phú Yên với một đại đội bảo an Pháp - Ảnh: H.THU
Trước khi thành lập, đa số anh em trong đơn vị là du kích thôn, tham gia trong chiến dịch Át-lăng của 6 phường (thuộc TX Tuy Hòa). Lúc mới thành lập, B15 đóng quân ở thôn Thọ Vức, xã Bình Kiến, TX Tuy Hòa (nay là TP Tuy Hòa). Do yêu cầu bí mật, anh em trong đơn vị được tách ra sống trong nhà dân, là những cơ sở của cách mạng. Ban ngày, nếu gặp những lúc địch đi càn, mọi người cùng du kích và bộ đội địa phương tham gia chống càn; còn ban đêm được chia thành nhiều tổ, mỗi tổ 3 người vào nội thị TX Tuy Hòa rải truyền đơn để kêu gọi sĩ quan và binh lính ngụy rã ngũ.
Mới thành lập, chủ yếu là những người “tay ngang”, chưa ai được đào tạo qua kỹ thuật đặc công nên gặp rất nhiều khó khăn trong tác chiến. Do yêu cầu công tác, tỉnh Phú Yên đề nghị Quân khu giúp đỡ tổ chức huấn luyện nghiệp vụ cho anh em trong đơn vị. Vào tháng 3 năm 1954, Trung đoàn 803 đã cử đồng chí Lê Đức Tân quê ở xã Hòa Xuân Đông (Đông Hòa) về huấn luyện các kỹ thuật đặc công (Trung đoàn 803 là trung đoàn bộ binh nhưng đồng chí Lê Đức Tân đã được đào tạo nghiệp vụ đặc công). “Nói thiệt, hồi đó chúng tôi chưa biết gì về nghiệp vụ đặc công nên ai cũng mong muốn được đào tạo, học tập. Khi được đồng chí Lê Đức Tân về huấn luyện, dù phải tập luyện ngày đêm nhưng ai cũng hào hứng phấn khởi”, ông Khánh nói.
Chỉ sau một tuần được học các kỹ thuật đặc công, đơn vị đã tổ chức đánh trận công kiên đầu tiên với một đại đội bảo an của Pháp đóng ở chùa Hồ Sơn (TX Tuy Hòa). Ban chỉ huy B15 đã cử 7 đồng chí: Lê Đức Tân, Trần Thành Tâm, Trần Long, Bùi Văn Đạo, Nguyễn Văn Để, Trần Văn Trúc, Nguyễn Chát đi đánh trận này. Sau khi thâm nhập, điều tra để nắm quân số, phương tiện, vũ khí, công sự cũng như cách bố trí lực lượng của chúng thì được biết, đại đội này có khoảng 60 quân. Đồn bốt được xây dựng khá kiên cố, ở giữa đồng ruộng rất trống trải. Xung quanh đồn được rào 3 lớp dây kẽm gai, bên trong chúng cho xây 3 lô cốt, thường xuyên bố trí 1 tiểu đội đi tuần rất nghiêm ngặt. Trong khi đó, trang bị vũ khí của ta còn quá sơ sài. 7 đồng chí tham gia trận đánh nhưng chỉ được trang bị 1 khẩu súng tiểu liên, một khẩu cạc bin (lấy được của Pháp trước đó), chủ yếu là dùng bộc phá tự tạo và thủ pháo. Đánh trận này, 7 chiến sĩ đặc công được chia thành 2 tổ do hai đồng chí Lê Đức Tân và Trần Thành Tâm làm tổ trưởng đã hành động lúc đêm tối, bò theo bờ ruộng, lợi dụng các địa hình địa vật như các trụ rơm của dân và các ụ đất do mối xông để tiến vào đồn giặc…Trận đánh diễn ra chóng vánh, chủ yếu dùng chiến thuật: Đánh từ trong đánh ra, xuất quỷ nhập thần và đã đánh thắng. Sáng hôm sau, trinh sát đi nắm tình hình và được biết bọn Pháp tổn thất rất lớn: hàng chục tên bị tiêu diệt, 1 lô cốt bị đánh sập.
Tuổi đời còn quá trẻ, trang bị vũ khí rất thô sơ và đặc biệt là chỉ mới được huấn luyện nghiệp vụ trong thời gian quá ngắn nhưng B15 đã đánh thắng trận đầu rất vẻ vang. Sau trận này, B15 vinh dự được Đại tướng Võ Nguyên Giáp gửi thư khen và tặng thưởng Huân chương Chiến công…
HÀ ANH
(Ghi theo lời kể của ông Trần Công Khánh, chiến sĩ
đặc công thuộc B15 trong kháng chiến chống thực dân Pháp)
