Gắn bó với thôn Suối Biểu (xã Sơn Giang, huyện Sông Hinh) ngay từ những ngày đầu thành lập, Y Mẻ, 65 tuổi, người dân tộc Ba Na chứng kiến sự chăm lo của Đảng, Nhà nước đối với bà con đồng bào DTTS. Ông luôn phát huy tốt vai trò là cầu nối giữa Đảng, Nhà nước với Nhân dân, đồng bào các dân tộc. Y Mẻ cũng là một nghệ nhân tâm huyết, có nhiều đóng góp trong việc gìn giữ, bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa tốt đẹp của người Ba Na.

Cầu nối giữa Nhân dân với Đảng

Sinh ra và lớn lên tại thôn Lạc Đạo, xã Sơn Thành Tây, huyện Tây Hòa, nhưng gia đình Y Mẻ cùng một số hộ dân đã đồng thuận đến thôn Suối Biểu để nhường đất cho công trình thủy điện. Cả thôn Suối Biểu hiện có 235 hộ dân; trong đó có trên 70% là người đồng bào các dân tộc: Ba Na, Ê Đê, Chăm, Nùng… Từ những ngày đầu, Y Mẻ đã cùng với bà con thôn Suối Biểu khai hoang, lập nghiệp, phát triển kinh tế. Ông tích cực tham gia trong ban công tác thôn, tổ tự quản nhằm gìn giữ ANTT, tạo sự gắn kết trong cộng đồng thôn Suối Biểu.

Năm 2019, Y Mẻ được bà con tín nhiệm bầu là người có uy tín của thôn Suối Biểu. Từ đây, ông chính thức trở thành cầu nối giữa đồng bào DTTS với Đảng, chính quyền địa phương. Bản thân ông luôn tích cực đi đầu trong công tác vận động người dân chấp hành tốt các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước. Ông phối hợp với lực lượng an ninh nhân dân, ban công tác thôn vận động con cháu, gia đình, dòng họ ký cam kết phòng chống tội phạm, tệ nạn xã hội; tích cực sản xuất, chăn nuôi, phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo.

Quá trình làm việc, Y Mẻ luôn quan tâm, nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của đồng bào các dân tộc; có nhiều đề xuất với chính quyền các cấp quan tâm giải quyết kịp thời khókhăn, vướng mắc của người dân. Ông trực tiếp tham gia công tác hòa giải trong thôn cũng như vận động bà con nhận thức rõ âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch và phần tử xấu; tuyên truyền, nhắc nhở bà con không nghe, không theo các tà đạo trái phép…

Gìn giữ, bảo tồn giá trị văn hóa

Bên cạnh công tác người có uy tín, Y Mẻ cũng là người duy nhất còn lại trong lớp nghệ nhân lớn tuổi của thôn Suối Biểu. Ông thông thạo tất cả nhạc cụ truyền thống của người Ba Na như trống, cồng chiêng, đàn goong, đàn bầu… Từ thuở thanh niên, ông theo chân các nghệ nhân tham gia đội cồng chiêng, có mặt trong hầu hết hoạt động văn hóa, lễ hội, lễ cúng trong thôn. Trong một thời gian, nghệ thuật cồng chiêng tại thôn Suối Biểu có nguy cơ dần mai một vì thiếu nhạc cụ. Toàn thôn chỉ có 1 bộ cồng chiêng đã cũ, được vận động đóng góp từ một số hộ dân trong thôn.

Năm 2015, UBND xã Sơn Giang trang bị một bộ nhạc cụ cồng chiêng mới theo nguyện vọng của bà con thôn Suối Biểu. Từ đó, Y Mẻ cùng các nghệ nhân đã gầy dựng lại đội cồng chiêng của thôn; phát động phong trào tập luyện để biểu diễn trong ngày hội đại đoàn kết dân tộc, các hoạt động lễ hội tại địa phương. Năm 2023, CLB Cồng chiêng thôn Suối Biểu được thành lập, với trên 20 thành viên. CLB hoạt động ngày càng sôi nổi và nhận được sự ủng hộ nhiệt tình của chính quyền và người dân địa phương.

Y Mẻ cho biết: Đối với cộng đồng người DTTS, tiếng cồng chiêng là âm thanh thiêng liêng của đại ngàn. Khi tiếng cồng, tiếng chiêng vang lên, người dân tập hợp lại nhà rông để được vui chơi, nhảy múa bên ánh lửa, tạo sự gắn kết cộng đồng. Là chủ nhiệm CLB Cồng chiêng thôn Suối Biểu, tôi cảm thấy phải có trách nhiệm gìn giữ, bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc Ba Na. Tôi đang nỗ lực vận động, bồi dưỡng, truyền dạy tất cả những gì mình biết về các nhạc cụ truyền thống, điệu nhảy xoang arap cho các thế hệ trẻ trong thôn. Nếu không gìn giữ, bảo tồn được những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc mình, tôi thấy có lỗi với những thế hệ đi trước.

Theo ông Nguyễn Đình Quốc, Bí thư Đảng ủy xã Sơn Giang, Y Mẻ là người có uy tín rất nhiệt tình, năng nổ, có tiếng nói trong cộng đồng người đồng bào DTTS của thôn Suối Biểu. Ông luôn vận động người dân thực hiện lối sống văn minh, lành mạnh, xóa bỏ các hủ tục lạc hậu, mê tín dị đoan. Là một nghệ nhân, Y Mẻ rất tâm huyết và có nhiều đóng góp trong việc bảo tồn, gìn giữ và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống người Ba Na. Ông nỗ lực truyền dạy nghệ thuật cồng chiêng và các nhạc cụ truyền thống cho thế hệ trẻ. Với những đóng góp của mình, Y Mẻ đã được Bộ VHTT&DL tặng bằng khen và cũng là một trong những đại biểu chính thức của xã Sơn Giang tham dự Đại hội đại biểu các DTTS tỉnh lần thứ IV năm 2024. 

NGÔ XUÂN