Nhằm đánh giá thực trạng công tác bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa các dân tộc thiểu số (DTTS) trên địa bàn tỉnh, UBND tỉnh đã triển khai đề án “Bảo tồn, phát huy giá trị dân ca, dân vũ, dân nhạc của các DTTS gắn với phát triển du lịch giai đoạn 2022-2030” trên địa bàn tỉnh Phú Yên (đề án). Báo Phú Yên đã phỏng vấn đồng chí Đào Mỹ, Phó Chủ tịch UBND tỉnh về nội dung này.

Đồng chí Đào Mỹ, Phó Chủ tịch UBND tỉnh

* Thưa đồng chí, trong bối cảnh các loại hình văn hóa dân gian của người đồng bào các DTTS đang dần bị mai một, việc triển khai đề án này có ý nghĩa như thế nào?

- Thông qua đề án, tỉnh mong muốn từng bước xây dựng hệ thống cơ chế chính sách cụ thể nhằm bảo tồn, phát huy văn hóa truyền thống tốt đẹp của các DTTS; tạo sự thống nhất về nhận thức và tổ chức thực hiện công tác bảo tồn, phát huy văn hóa truyền thống nói chung và các loại hình dân ca, dân vũ, dân nhạc của các DTTS nói riêng. Đề án cũng đánh giá thực trạng công tác bảo tồn và phát huy giá trị dân ca, dân vũ, dân nhạc của các DTTS; đồng thời đưa ra các giải pháp nhằm khai thác, phát huy giá trị dân ca, dân vũ, dân nhạc của các DTTS gắn với phát triển du lịch; khai thác tốt các loại hình du lịch đặc trưng, phù hợp với đặc điểm văn hóa cộng đồng; mở rộng ngành kinh tế phát triển vùng đồng bào DTTS và miền núi…

Việc bảo tồn, phát huy giá trị dân ca, dân vũ, dân nhạc truyền thống của các DTTS phải gắn kết với việc bảo tồn, phát huy các thành tố văn hóa khác như: phong tục tập quán, tiếng nói, chữ viết, trang phục, văn học dân gian, lễ hội truyền thống; đồng thời phải kết hợp với các ngành, lĩnh vực khác có liên quan như: du lịch, giáo dục, an ninh, thông tin truyền thông, môi trường...

* Với đề án này, UBND tỉnh đặt ra các mục tiêu cụ thể nào, thưa đồng chí?

- Trong giai đoạn 2022-2025, các địa phương sẽ đánh giá thực trạng và phân loại; lập danh mục di sản văn hóa phi vật thể loại hình nghệ thuật trình diễn dân gian, gồm dân ca, dân vũ, dân nhạc các DTTS; phấn đấu có 10% di sản thuộc loại hình này được đưa vào danh mục quốc gia. Các nghệ nhân trong lĩnh vực này cần được hưởng chính sách hỗ trợ nhằm bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể. Các địa phương phấn đấu 50% thôn có đội văn hóa, văn nghệ, câu lạc bộ (CLB) truyền thống hoạt động thường xuyên; 30% các loại hình dân ca, dân vũ, dân nhạc của các DTTS được hỗ trợ bảo tồn, phục dựng gắn với phát triển du lịch. Hỗ trợ thí điểm 3 mô hình CLB hoạt động hiệu quả, phục vụ phát triển du lịch tại các địa phương. Phấn đấu từ 2-3 nghệ nhân là người DTTS được quan tâm hỗ trợ xây dựng hồ sơ phong tặng danh hiệu Nghệ nhân nhân dân, Nghệ nhân ưu tú…

Trong giai đoạn 2025-2030, các địa phương sẽ hoàn thành công tác đánh giá, phân loại và lập danh mục di sản văn hóa phi vật thể loại hình dân ca, dân vũ, dân nhạc các DTTS; phấn đấu có từ 15% các di sản văn hóa phi vật thể liên quan đến loại hình dân ca, dân vũ, dân nhạc tiêu biểu của đồng bào các DTTS được xây dựng hồ sơ khoa học đề nghị đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia; 30-40% các loại hình dân ca, dân vũ, dân nhạc được hỗ trợ bảo tồn, phục dựng và các giá trị tiêu biểu được khai thác, xây dựng sản phẩm phục vụ phát triển du lịch; 60% thôn, buôn vùng đồng bào DTTS có đội văn nghệ, CLB truyền thống hoạt động thường xuyên…

Đề án Bảo tồn, phát huy giá trị dân ca, dân vũ, dân nhạc của các DTTS gắn với phát triển du lịch giai đoạn 2022-2030 nhằm giữ gìn và phát triển các giá trị văn hóa của người đồng bào DTTS Phú Yên. Ảnh: NGÔ XUÂN

* UBND tỉnh đã đưa ra các giải pháp cụ thể nào nhằm bảo tồn, phát huy giá trị dân ca, dân vũ, dân nhạc của các DTTS gắn với phát triển du lịch, thưa đồng chí?

- Thứ nhất, các sở, ban ngành, địa phương liên quan cần nâng cao hiệu quả trong công tác gìn giữ và phát huy văn hóa truyền thống các DTTS, nhất là giá trị dân ca, dân vũ, dân nhạc truyền thống các dân tộc; chủ động phối hợp chặt chẽ để thực hiện các chính sách dân tộc nói chung và bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống các DTTS nói riêng được đồng bộ, hiệu quả. Sở VH-TT-DL phối hợp với các địa phương tổ chức khảo sát, kiểm kê và lập danh mục loại hình di sản văn hóa phi vật thể dân ca, dân vũ, dân nhạc truyền thống của các DTTS. Qua đó tham mưu, đề xuất cơ chế, chính sách cho các nghệ nhân; bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa các DTTS.

Thứ hai, công tác tuyên truyền, quảng bá, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cấp, các ngành và của nhân dân cần được đa dạng về hình thức thông tin, tạo sự chuyển biến tích cực. Các ngành, địa phương tăng cường bồi dưỡng, nâng cao trình độ chuyên môn cho cán bộ làm công tác văn hóa; đặc biệt là cán bộ ở cơ sở, thôn, buôn, phục vụ công tác quản lý, phát huy di sản tại cộng đồng, địa phương. Đồng thời củng cố và phát triển các chi hội văn nghệ dân gian, chi hội văn học nghệ thuật DTTS, chi hội nhiếp ảnh, các hiệp hội du lịch tại địa phương... nhằm đẩy mạnh nghiên cứu, sưu tầm, phổ biến di sản văn hóa các dân tộc trên địa bàn; hỗ trợ các nghệ nhân người DTTS lưu truyền, phổ biến hình thức sinh hoạt văn hóa truyền thống và truyền dạy những người kế cận.

Thứ ba, các đơn vị cần mạnh dạn ứng dụng công nghệ thông tin trong tổ chức các hoạt động văn hóa, nghệ thuật; đầu tư trang thiết bị công nghệ hiện đại để nâng cao khả năng tiếp cận cho đồng bào DTTS. Đẩy mạnh xã hội hóa, tạo điều kiện cho các cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp, các tổ chức phi chính phủ hỗ trợ nguồn lực để bảo tồn và quảng bá, giới thiệu các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các DTTS.

* Đồng chí có thể nói cụ thể hơn về việc lưu truyền và phổ biến dân ca, dân vũ, dân nhạc các DTTS tại các địa phương?

- Các địa phương cần tổ chức phục dựng và phát huy giá trị dân ca, dân vũ, dân nhạc các DTTS gắn với phát triển du lịch; đưa một số loại hình dân ca, dân nhạc, dân vũ các dân tộc vào hoạt động giảng dạy và hoạt động giáo dục ngoại khóa tại các nhà trường; ứng dụng khoa học, công nghệ để nghiên cứu, sưu tầm, số hóa dữ liệu trong công tác bảo tồn và phát huy giá trị dân ca, dân vũ, dân nhạc của đồng bào DTTS gắn với phát triển du lịch... Các hoạt động quảng bá, giới thiệu giá trị dân ca, dân vũ, dân nhạc truyền thống các DTTS cần được tăng cường.

Địa phương có người đồng bào DTTS cần chủ động đề xuất các cơ chế, chính sách hỗ trợ, khuyến khích các nghệ nhân; hướng đến bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống các DTTS trong cộng đồng. Cần tạo được một môi trường văn hóa, không gian văn hóa phù hợp để đồng bào các dân tộc thường xuyên được giao lưu, trình diễn văn hóa truyền thống trong các ngày hội, liên hoan, giao lưu văn hóa trong từng cộng đồng hoặc giữa các cộng đồng dân tộc với nhau.

* Xin cảm ơn đồng chí!

NGÔ XUÂN (thực hiện)