Tôi xin góp một số ý kiến. Về phần II Đánh giá khái quát 20 năm đổi mới, tên của tiêu đề là Đánh giá khái quát 20 năm đổi mới nhưng nội dung chỉ có hai ý: "Những thành tựu to lớn và có ý nghĩa lịch sử" và "Một số bài học lớn". Tên của phần này là "Đánh giá...", nhưng theo tôi, nội dung chưa rõ phần đánh giá mà chỉ nêu thành tích và năm bài học. Muốn đánh giá chính xác, không thể chỉ căn cứ vào những thành tựu, mà còn cần phải căn cứ vào những khuyết điểm, những yếu kém trong 20 năm qua, và cũng phải tìm ra những nguyên nhân chính của những ưu, khuyết điểm đó. Có làm rõ được những vấn đề này, mới có thể rút ra được những bài học cần thiết.

Việc đánh giá 20 năm không đơn thuần là phép cộng cơ học những đánh giá từng năm năm đã qua, vì mối tương quan giữa nước ta với thế giới có thể khác nhau trong từng giai đoạn khác nhau. Điều được coi là phù hợp ở thời kỳ này có thể là không phù hợp ở thời kỳ khác. Và những yêu cầu của ta cũng sẽ khác nhau ở từng thời kỳ khác nhau. Do đó, trong Dự thảo Báo cáo cần có sự đánh giá tổng quan cả những mặt thành tựu lẫn những mặt khuyết điểm, tồn tại, nhất là những yếu kém kéo dài suốt 20 năm qua, nhưng không những chưa khắc phục được, mà còn có khả năng trầm trọng thêm, nếu không có những biện pháp hữu hiệu để tháo gỡ. Chỉ có trên cơ sở phân tích kỹ những ưu điểm, khuyết điểm chủ yếu của 20 năm qua, chúng ta mới có thể rút ra những bài học sát thực, thích đáng để cải thiện thật sự được tình hình trong những năm tới.

Có hai cách đánh giá khác nhau: đánh giá mặt mạnh - mặt yếu của mình so với chính mình và đánh giá mặt mạnh - mặt yếu của mình so với những người có liên quan mình trong từng giai đoạn phát triển. Nếu so 20 năm đổi mới với thời kỳ trước đó thì ta thấy có những tiến bộ vượt bậc, đáng tự hào. Nhưng nếu so với các đối tác trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế thì giữa chúng ta và họ còn nhiều khoảng cách lớn mà những gì ta đạt được chưa đủ để ta giành thắng lợi trong cạnh tranh, để có thể hợp tác ngang tài ngang sức với mọi đối tác có liên quan. Cách đánh giá thứ hai rất quan trọng đối với chúng ta, đặc biệt từ Đại hội X.

Theo tôi, 20 năm vừa qua là một giai đoạn của thời kỳ đổi mới và có thể coi như chuẩn bị cho một giai đoạn phát triển mới của đất nước. Ở ngưỡng cửa của giai đoạn mới này, ta cần phải tự đánh giá mình một cách nghiêm túc, sâu sắc để so sánh giữa ta và các đối tác, để làm rõ những yếu kém, những ưu thế tiềm tàng của mình so với họ. Chỉ có làm kỹ việc này mới có thể đưa ra được những chiến lược, chủ trương, chính sách thích hợp, giúp chúng ta có điều kiện và khả năng tập trung khắc phục những điểm yếu kém, không phân tán lực lượng vào việc lo giải tỏa vô số những vấn đề tồn tại, phân tán trong mọi lĩnh vực như tình hình đã diễn ra trong nhiều năm qua. Việc làm tạo điều kiện thuận lợi để các ngành, các địa phương, các cấp tự tháo gỡ được những vướng mắc, nhanh chóng vươn lên thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội lần thứ X của Đảng.

HOÀNG MẠNH TUẤN (Theo Nhân Dân)