Công tác giám định và định giá tài sản là một trong những hoạt động quan trọng phục vụ cho việc giải quyết các vụ án. Việc giám định, định giá tài sản không đúng quy trình tố tụng, hoặc đúng nhưng không được sử dụng nội dung một cách đầy đủ, công tâm, khách quan sẽ có nguy cơ dẫn đến oan sai, gây thiệt hại cho nhiều tổ chức, cá nhân… Vì vậy cần có giải pháp để nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác giám định, định giá tài sản trong thời gian tới.

Nhiều vụ giám định còn chậm

Điển hình như vụ lạm quyền trong khi thi hành công vụ xảy ra tháng 2/2017 tại Bệnh viện Phục hồi chức năng Phú Yên. Theo đó, vào ngày 29/5/2020, Cơ quan Cảnh sát điều tra (CSĐT) Công an TP Tuy Hòa đã ra quyết định trưng cầu giám định và trưng cầu ông Nguyễn Thanh Hào (giám định viên chuyên ngành Tài chính - Kế toán, Sở Tài chính) để giám định về việc chi trả tiền phẫu thuật, thủ thuật năm 2015, 2017, 2018 của bệnh viện. Sau thời gian giám định, ngày 29/1/2021, giám định viên ra kết luận giám định nhưng chưa làm rõ số tiền chi không đúng do trùng ngày nghỉ phép, nghỉ bù, đi học… Đến ngày 17/3/2021 và ngày 12/7/2021, Cơ quan CSĐT Công an TP Tuy Hòa có công văn đề nghị giải thích kết luận nhưng giám định viên không giải thích được. Tiếp đó, ngày 9/8/2021, Cơ quan CSĐT Công an TP Tuy Hòa ra quyết định trưng cầu giám định bổ sung, trưng cầu ông Võ Tiến Dũng (giám định viên chuyên ngành Tài chính - Kế toán, Sở Tài chính) tiến hành giám định bổ sung nhưng đến ngày 9/9/2021, ông Dũng có văn bản từ chối giám định. Ngày 27/12/2021, Cơ quan CSĐT Công an TP Tuy Hòa tiếp tục ra quyết định trưng cầu ông Nguyễn Văn Thuận (giám định viên Sở Tài chính) giám định bổ sung, thời hạn từ 27/12/2021-27/3/2022. Tuy nhiên, giám định viên đã nhiều lần có văn bản gia hạn thời hạn giám định, khiến cho vụ việc bị tạm đình chỉ và đến nay vẫn chưa được phục hồi giải quyết…

Hay vụ vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng xảy ra tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và phát triển Việt Nam chi nhánh Phú Yên. Đây là vụ án phức tạp, kết luận giám định của Ngân hàng Nhà nước chưa rõ ràng, còn chồng chéo; một số nội dung sau khi có kết quả giám định cần thiết phải trưng cầu giám định bổ sung, giám định lại và đề nghị giải thích nội dung kết luận giám định để làm rõ nội dung sai phạm, trách nhiệm những người liên quan. Ngoài ra, các thửa đất liên quan đến vụ án do cơ quan điều tra yêu cầu định giá ở địa phương khác nên phải yêu cầu hội đồng định giá tài sản ở địa phương đó tiến hành định giá. Tuy vậy, đến nay đã hết thời hiệu điều tra, phải tạm đình chỉ do chưa có kết quả trả lời về nội dung yêu cầu giám định và định giá tài sản…

Trên đây chỉ là hai trong số hàng chục vụ mà công tác giám định và định giá tài sản còn nhiều bất cập, vướng mắc. Theo thống kê của Ban Nội chính Tỉnh ủy, hiện còn 10 tin báo đang tạm đình chỉ do chưa có kết luận giám định và do các cơ quan có liên quan chưa cung cấp hồ sơ như vụ sai phạm của cán bộ Kho bạc Nhà nước Phú Yên và cán bộ TAND tỉnh trong việc làm thất thoát tiền tại TAND tỉnh; vụ sai phạm về tài chính, kế toán gây thất thoát tiền ngân sách Nhà nước xảy ra vào năm 2016 ở TAND huyện Tây Hòa và TAND huyện Phú Hòa; vụ 11 hộ dân huyện Tuy An chưa nhận tiền đền bù giải phóng mặt bằng dự án Nâng cấp quốc lộ 1 đoạn từ Quảng Ngãi đến Nha Trang (dự án ADB3) giai đoạn 1999-2000…

Bị cáo Võ Trọng Bình, nguyên Phó Giám đốc phụ trách Ban quản lý Rừng phòng hộ huyện Sông Hinh bị xử phạt 3 năm tù về tội tham ô tài sản. Đây là vụ án mà giám định viên Sở NN-PTNT kết luận giám định sai và bị Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy thi hành kỷ luật. Ảnh: VĂN TÀI

Nâng cao chất lượng công tác giám định, định giá tài sản

Theo báo cáo của Ban Nội chính Tỉnh ủy, tính từ năm 2019-6/2022, Cơ quan CSĐT hai cấp của Công an Phú Yên đã ra 4.507 quyết định trưng cầu giám định và 1.943 yêu cầu định giá tài sản trong tố tụng hình sự, là nguồn chứng cứ để chứng minh tội phạm… Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, công tác giám định và định giá tài sản trong tố tụng hình sự vẫn còn nhiều tồn tại, bất cập. Điều này gây chậm trễ trong công tác chuyên môn, nên thời hạn giám định không đủ cho việc thực hiện giám định, định giá dẫn đến phải đề nghị gia hạn thời hạn trả kết luận giám định và định giá tài sản hoặc trả kết luận quá thời hạn…

Theo ông Huỳnh Ngọc Thanh, Phó Viện trưởng Viện KSND tỉnh, để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong công tác giám định, định giá tài sản, thời gian đến, Viện KSND tỉnh sẽ kiểm sát chặt chẽ việc trưng cầu giám định, yêu cầu định giá và kết quả giám định, định giá. Qua đó đảm bảo căn cứ giải quyết vụ việc, vụ án và kịp thời kiến nghị khắc phục khi xảy ra sai phạm trong công tác giám định, định giá tài sản.

Còn theo đại tá Võ Duy Tuấn, Phó Giám đốc Công an tỉnh, Công an tỉnh cũng sẽ tiếp tục chỉ đạo cơ quan điều tra hai cấp phối hợp với Viện KSND và TAND cùng cấp chỉ trưng cầu giám định những vấn đề, nội dung cốt lõi quan trọng trong Bộ luật Tố tụng hình sự yêu cầu bắt buộc phải định giá, giám định; chủ động trao đổi, phối hợp với cơ quan được trưng cầu giám định hoặc định giá tài sản để xác định đúng nội dung, phạm vi, thời hạn trưng cầu. Đồng thời thường xuyên phối hợp với cơ quan được trưng cầu để giải quyết những khó khăn, vướng mắc trong thực hiện giám định, định giá tài sản.

“Chúng tôi cũng sẽ kiến nghị kịp thời với Sở Tư pháp, cơ quan chức năng các trường hợp cơ quan, tổ chức, cá nhân vi phạm thời hạn giám định, định giá hoặc từ chối giám định, định giá tài sản mà không có lý do chính đáng hoặc kết luận giám định, định giá thiếu căn cứ”, đại tá Võ Duy Tuấn cho biết thêm.

Mới đây, tại hội nghị chuyên đề về công tác giám định, định giá tài sản trong tố tụng hình sự, đồng chí Cao Thị Hòa An, Phó Bí thư thường trực Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh chỉ đạo: Thời gian tới, các cơ quan chức năng cần khẩn trương thực hiện định giá 2 vụ án vi phạm các quy định về quản lý đất đai xảy ra tại TX Đông Hòa và TX Sông Cầu. Sở TN-MT phải chỉ đạo Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai TP Tuy Hòa cung cấp tài liệu liên quan đến vụ sai phạm của UBND xã An Phú và UBND huyện Tuy An cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho bà Lại Thị Dặm và cấp đổi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho ông Lê Văn Công; đôn đốc giám định viên thực hiện giám định vụ vi phạm trong việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, xảy ra từ năm 2013-2014 tại phường Hòa Hiệp Trung và UBND TX Đông Hòa theo quyết định trưng cầu của Cơ quan CSĐT Công an TX Đông Hòa… 

VĂN TÀI