UBND tỉnh vừa triển khai đề án Thực hiện chế định thừa phát lại (TPL) giai đoạn 2018-2020 trên địa bàn tỉnh. Mục tiêu của đề án là nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước trong công tác thi hành án dân sự (THADS), tăng cường xã hội hóa hoạt động bổ trợ tư pháp, góp phần trực tiếp bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân và phục vụ cho sự phát triển kinh tế, ổn định chính trị - xã hội. Phó Giám đốc Sở Tư pháp Mai Hắc Lợi cho biết:

Từ kết quả triển khai thí điểm của Bộ Tư pháp về chế định TPL tại 12 tỉnh, thành phố trong cả nước, cũng như qua khảo sát, lấy ý kiến của các cơ quan tiến hành tố tụng và UBND các huyện, thị xã, thành phố trong tỉnh cho thấy, việc xã hội hóa hoạt động THADS sẽ tạo điều kiện cho các cá nhân, tổ chức lựa chọn phương thức yêu cầu thi hành án thích hợp, hiệu quả; tránh trình trạng bất cập như hiện nay trong công tác THADS là do số lượng, bản án, quyết định phải thi hành ngày càng nhiều mặc dù cơ sở vật chất, kinh phí và cán bộ, công chức từng bước được củng cố, tăng cường nhưng vẫn không thể đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp trong tình hình mới.

Phó Giám đốc Sở Tư pháp Mai Hắc Lợi

* Ông có thể nói rõ hơn về yêu cầu của việc triển khai thực hiện chế định TPL đối với Phú Yên?

- Trước yêu cầu của việc cải cách tư pháp trong tình hình mới, việc triển khai thực hiện chế định TPL sẽ giảm tải công việc cho tòa án và cơ quan THADS, góp phần nâng cao chất lượng xét xử và thi hành án. Đồng thời hoạt động lập vi bằng của TPL cũng sẽ tạo thêm một công cụ pháp lý, một hoạt động xã hội hóa hoạt động bổ trợ tư pháp để các cá nhân, tổ chức có quyền lựa chọn để tự bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình, hạn chế tranh chấp các bên liên quan, tạo cơ sở để các cơ quan tài phán xem xét, giải quyết vụ việc khách quan, đúng pháp luật.

Theo thống kê trung bình mỗi năm, TAND hai cấp ở Phú Yên thụ lý và giải quyết khoảng 5.000 vụ án các loại; tống đạt khoảng 172.000 văn bản, giấy tờ như: thông báo hòa giải, giấy triệu tập đương sự, quyết định đưa vụ án ra xét xử… đến các cơ quan, tổ chức, cá nhân.

Riêng ở lĩnh vực THADS, trung bình mỗi năm Cục THADS tỉnh và Chi cục THADS 9 huyện, thị xã, thành phố tống đạt khoảng 8.000 văn bản, giấy tờ như: quyết định thi hành án, giấy mời, thông báo tự nguyện thi hành án… đến các cơ quan, tổ chức, cá nhân. Điều này gây ảnh hưởng đến việc giải quyết án và các vụ việc liên quan đến các cơ quan tư pháp, dễ phát sinh khiếu nại.

Chính vì vậy, việc giao TPL thực hiện tống đạt giấy tờ, các văn bản này sẽ góp phần vào việc hỗ trợ hoạt động, nâng cao hiệu quả của các tòa án, cơ quan THADS, đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của các bên.

Từ những cơ sở vừa nêu, cũng như trên cơ sở quy định của pháp luật và các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, các điều kiện đảm bảo thực hiện chế định TPL trên địa bàn tỉnh như điều kiện về nguồn nhân lực, cơ sở vật chất, về tổ chức và tình hình kinh tế, xã hội của địa phương, UBND tỉnh xây dựng đề án Thực hiện chế định TPL trên địa bàn tỉnh giai đoạn từ năm 2018-2020.

Theo đó, giai đoạn từ năm 2018-2020 sẽ phát triển một văn phòng TPL tại TP Tuy Hòa và một văn phòng TPL tại TX Sông Cầu; từ năm 2021 trở đi, UBND tỉnh sẽ xem xét, quyết định cho phép thành lập văn phòng TPL trên địa bàn các huyện còn lại khi có nhu cầu.

* Vậy điều kiện, thủ tục đăng ký thành lập và hoạt động TPL như thế nào, thưa ông?

- Với mục tiêu huy động tối đa các nguồn lực tham gia xây dựng và thực hiện chế định TPL nhằm giảm áp lực công việc, giảm chi tiêu ngân sách và nâng cao hiệu quả hoạt động của các cơ quan tư pháp mà trực tiếp là tòa án và cơ quan THADS các cấp, vì vậy, TPL là một chức danh bổ trợ tư pháp và là tên gọi của một nghề luật được Bộ trưởng Tư pháp bổ nhiệm. Chức danh này cũng giống tên gọi các chức danh thẩm phán, kiểm sát viên, điều tra viên, luật sư, công chức viên, đấu giá viên…

Theo đó, văn phòng TPL là tổ chức hành nghề của TPL do UBND tỉnh quyết định cho phép thành lập. Trong đó các điều kiện để đăng ký thành lập văn phòng TPL, gồm: phải có trụ sở đáp ứng yêu cầu theo quy định pháp luật; có tổ chức bộ máy do TPL làm trưởng văn phòng. Văn phòng TPL được mở tài khoản, có con dấu, đăng ký mã số thuế và hoạt động theo nguyên tắc tự chủ về tài chính…

Trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày nhận được quyết định cho phép thành lập, văn phòng TPL phải thực hiện đăng ký hoạt động tại Sở Tư pháp. Sau khi nhận đủ hồ sơ đăng ký hoạt động văn phòng TPL, Sở Tư pháp sẽ cấp giấy đăng ký hoạt động của văn phòng TPL. Riêng về khoản phí, các văn phòng TPL thu theo quy định pháp luật.

* Tiêu chuẩn để bổ nhiệm TPL được quy định như thế nào, thưa ông?

- Tiêu chuẩn để bổ nhiệm TPL được quy định cụ thể như sau: là công dân Việt Nam, có sức khỏe, có phẩm chất đạo đức tốt; không có tiền án; có bằng cử nhân luật; đã công tác trong ngành Pháp luật trên 5 năm hoặc đã từng là thẩm phán, kiểm sát viên, luật sư, chấp hành viên, công chứng viên, điều tra viên từ trung cấp trở lên; có chứng chỉ hoàn thành lớp tập huấn về nghề TPL do Bộ Tư pháp tổ chức; không kiêm nhiệm hành nghề công chứng, luật sư và những công việc khác theo quy định của pháp luật.

* Theo quy định của pháp luật, TPL được làm những gì và không được làm những gì, thưa ông?

- TPL được thực hiện những công việc như tống đạt theo yêu cầu của tòa án hoặc cơ quan THADS; lập vi bằng theo yêu cầu của cá nhân, cơ quan, tổ chức; xác minh điều kiện thi hành án theo yêu cầu của đương sự; trực tiếp tổ chức thi hành các bản án, quyết định của tòa án theo yêu cầu của đương sự (trừ các bản án, quyết định thuộc diện thủ trưởng cơ quan THADS chủ động ra quyết định thi hành).

Những việc TPL không được làm được quy định khá cụ thể như: Không được tiết lộ thông tin về việc thực hiện công việc của mình, trừ trường hợp pháp luật cho phép; không được đòi hỏi bất kỳ khoản lợi ích vật chất nào khác ngoài chi phí đã được ghi nhận trong hợp đồng; trong thực thi nhiệm vụ của mình, TPL không được nhận làm những việc liên quan đến quyền, lợi ích của bản thân và những người là thân thích của mình.

* Xin cảm ơn ông!

VĂN TÀI (thực hiện)