Thu đông năm 1953, cuộc kháng chiến của quân dân cả nước bước vào giai đoạn quyết định. Quân ta đang tiến lên phản công trên khắp các chiến trường; so sánh lực lượng giữa ta và địch đã thay đổi có lợi cho ta. Chủ trương của ta trong thời gian này là tập trung lực lượng tấn công tiêu diệt sinh lực địch, giải phóng đất đai; đồng thời buộc địch phải bị động phân tán lực lượng hơn nữa để đối phó trên những địa bàn xung yếu mà chúng không thể bỏ được. Phương châm chiến lược của ta lúc này là: tích cực, chủ động, linh hoạt.

Phú Yên là mục tiêu đầu tiên trong chiến dịch Át Lăng của kế hoạch Na-va. Tình hình đó đòi hỏi chẳng những bộ đội cần được trang bị vũ khí nhiều hơn, tốt hơn mà các xưởng quân giới cũng phải chuẩn bị đối phó với địch, bảo đảm an toàn cho xưởng để sản xuất vũ khí. Lúc này Quân giới Phú Yên vừa sản xuất, vừa sẵn sàng chiến đấu, vừa phân bổ cán bộ đi phục vụ chiến dịch. Tất cả các đơn vị đều được tổ chức học tập, nhận rõ âm mưu của địch, động viên công nhân ra sức khắc phục khó khăn, sản xuất thật nhiều vũ khí và nhanh chóng sửa chữa vũ khí hư hỏng kịp thời theo nhu cầu của chiến trường. Để đối phó với chiến dịch Át Lăng, cuối năm 1953, Vụ Quân giới Liên khu 5 chỉ đạo cho binh công xưởng QB 430 chuyển ra Triêm Đức, sáp nhập với binh công xưởng QB 420, hình thành binh công xưởng QB 470 mới.

Ngày 20/1/1954 , giặc Pháp tấn công thị xã Tuy Hòa, phía nam đánh từ đèo Cả ra, phía Tây từ Cheo Reo xuống. Trước tình hình đó, QB 470 được lệnh nhanh chóng chuyển số gang còn lại của Nhà máy đường Đồng Bò về Triêm Đức để khỏi lọt vào tay địch.

Ngày 16/2/1954 , toàn bộ đơn vị QB 470 được lệnh chuyển lên Cây Vừng Phú Vang. 19 giờ cùng ngày, huyện Đồng Xuân đưa đến hàng trăm dân công nam nữ thanh niên và có cả thuyền, ngựa thồ hỗ trợ cho đơn vị di chuyển. Ngược dòng sông Kỳ Lộ, đơn vị từ Triêm Đức lên Suối Cối, rồi lại vượt ghềnh thác lên Phú Vang. Đến nơi, đơn vị bố trí tiểu đội công nhân phối hợp với quân dân du kích xã đặt hầm chông gài mìn để bảo vệ địa bàn đứng chân khi địch càn đến. Ngoài ra đơn vị còn bố trí một tiểu đội ở lại Triêm Đức để kìm chân địch rồi rút sau.

Khi đơn vị vừa rút khỏi Triêm Đức, pháo địch dồn dập bắn vào khu vực binh công xưởng đóng.

Sự chỉ đạo sáng suốt của cấp trên, sự nỗ lực vượt bậc của toàn thể công nhân trong đơn vị, sự đóng góp nhân tài vật lực của Đảng bộ, nhân dân huyện Đồng Xuân, đặc biệt là sự đóng góp của xã Xuân Quang, đã giúp cho đơn vị tránh được tổn thất, tiếp tục sản xuất vũ khí, không bị gián đoạn.

Hơn lúc nào hết chiến trường đang rất cần vũ khí, tỉnh cấp cho đơn vị 25 triệu bạc tín phiếu và 4 con ngựa, Vụ Quân giới Liên khu V cử đồng chí Nguyễn Tiếm về giúp đỡ đơn vị và cùng cấp ủy tìm địa điểm xây dựng xưởng đúc ở phía nam Vực Ông, đường lên Cây Vừng.

5 giờ sáng 21/3/1954 , địch pháo kích vào suối Cà Tơn, nơi QB 470 mới chuyển đến nhưng không gây thiệt hại gì đáng kể. Cùng ngày, tiểu đoàn 365 do đồng chí Hà Vi Tùng chỉ huy đánh thắng một trận oanh liệt tại Suối Cối, xã Xuân Quang tiêu diệt đoàn Ngự Lâm Quân của địch, bẻ gãy cuộc hành quân càn quét của chúng.

Ngày 22/3/1954, một bộ phận gồm 30 cán bộ công nhân viên do đồng chí Hà Nhật phụ trách chuyên môn và đồng chí Dương Sum phụ trách chính trị được đưa vào phía nam tỉnh Phú Yên để sản xuất và sửa chữa vũ khí. Toàn bộ máy móc dụng cụ được chuẩn bị gọn nhẹ. Ngày 24/3/1954 , đoàn đến địa điểm mới đóng tại dốc Chùa, xã Hòa Mỹ huyện Tuy Hòa. Ngoài các kíp lưu động sửa chữa vũ khí, nhiều công nhân kỹ thuật được cử ra chiến trường sửa chữa thông tin, điện đài cho các đơn vị chiến đấu.

Để đảm bảo an toàn cho sản xuất, văn phòng QB 470 đóng tại Phú Vang, các bộ phận sản xuất đều chuyển lên buôn Ma Hàm.

Tin thắng trận trên các chiến trường trong tỉnh và cả nước đưa về dồn dập đã động viên cán bộ công nhân hăng hái sản xuất.

Ngày 20/7/1954 , Hiệp định Giơ-ne-vơ về Đông Dương được ký kết, đơn vị được lệnh chuyển về đồng bằng. Toàn bộ công nhân và máy móc được đưa ra Bình Định tập kết đóng tại Diêu Trì. Trong thời gian này, đơn vị lần lượt giải quyết phép cho cán bộ công nhân về thăm gia đình. Cùng với các đơn vị khác của liên khu, tại Diêu Trì, đơn vị nhận nhiệm vụ mới - quản lý và sửa chữa đoàn xe chiến lợi phẩm tại Vườn Xoài Bình Định.

Đơn vị sản xuất và sửa chữa vũ khí phía nam, vì thời gian gấp rút, phải tập kết trong vòng 30 ngày, nên toàn bộ máy móc thiết bị đều phải cất giấu ở chiến khu.

Chín năm kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, Quân giới Phú Yên dũng cảm vượt qua khó khăn, vượt qua những hạn chế ngặt nghèo trong chiến tranh, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ mà Đảng và nhân dân đã tin tưởng giao phó.

ĐỖ THÍNH