Phú Yên được thiên nhiên ban tặng nhiều danh lam thắng cảnh nổi tiếng, như gành Đá Đĩa, vịnh Xuân Đài, vịnh Vũng Rô, đập Đồng Cam… Tuy nhiên, nhiều nơi trong số này đang đối mặt với tình trạng rác thải gây ô nhiễm môi trường, cảnh quan.

Một nhóm thanh thiếu niên tổ chức nấu nướng và ăn uống tại chỗ ở khu vực đập Đồng Cam. Ảnh: LXN

Thắng cảnh Đập Đồng Cam đối mặt với rác

Chủ nhật vừa rồi, tôi có dịp tham quan đập Đồng Cam (thuộc xã Hòa Hội, huyện Phú Hòa và xã Sơn Thành Đông, huyện Tây Hòa), di tích danh lam thắng cảnh đã được Bộ VH-TT&DL xếp hạng cấp quốc gia vào ngày 5/9/2022. Mặc dù nằm tách biệt so với các khu du lịch nổi tiếng khác, đập Đồng Cam vẫn mang sức hút riêng đối với du khách khi đến với Phú Yên. Không chỉ ngày lễ, thứ bảy, chủ nhật mà vào ngày thường, nhiều người vẫn tìm đến đây để tham quan, chiêm ngưỡng công trình vừa có giá trị thẩm mỹ rất cao, vừa có ý nghĩa về kinh tế, lịch sử cộng với cảnh quan thiên nhiên đẹp, hữu tình và kiến trúc độc đáo của đập Đồng Cam.

Bạn tôi là người Phú Yên, sinh sống lâu năm ở phố núi Pleiku, tỉnh Gia Lai về thăm quê, không quên đưa cả gia đình và một số người thân từ Tây Nguyên đến tham quan đập Đồng Cam. Hay mới đây, nhiều văn nghệ sĩ của tỉnh cũng đã dành thời gian đi thâm nhập thực tế tại di tích danh lam thắng cảnh quốc gia này để tìm cảm hứng sáng tác. Tuy nhiên khi đến nơi, theo quan sát của chúng tôi, di tích danh lam thắng cảnh này đang đối mặt với tình trạng ô nhiễm môi trường do rác thải. Ở khu vực tiếp giáp với cửa nhận nước của kênh chính Bắc, gần bên chân đập, nơi có nhiều cây xanh, ngổn ngang rác thải. Một số người khi đến đây tổ chức nấu nướng, ăn uống rồi để lại chai nhựa, bao ni lông, vứt rác bừa bãi. Nhiều bếp tự tạo bằng những viên đá tự nhiên vẫn còn nguyên vẹn than củi sau khi nấu nướng. Rác thải nhựa vứt ra môi trường đa số nằm kẹt trong các kẽ đá, hốc cây, len lỏi trong rừng; một số trôi theo dòng nước, tiếp tục gây ô nhiễm ở những nơi khác. Mặc dù đơn vị quản lý (Công ty TNHH MTV Thủy nông Đồng Cam) có cắm tấm biển cấm tổ chức ăn uống, xả rác bừa bãi ở khu vực này nhưng khi chúng tôi đến đây vẫn có một số nhóm người tổ chức nấu nướng, ăn uống tại chỗ.

Rác bên bờ vịnh Xuân Đài. Ảnh: LXN

Vịnh Vũng Rô, vịnh Xuân Đài… cũng bị rác “tấn công”

Không chỉ ở di tích danh lam thắng cảnh quốc gia Đập Đồng Cam, ở vịnh Vũng Rô (xã Hòa Xuân Nam, TX Đông Hòa) - một địa điểm gắn liền với Di tích lịch sử quốc gia Bến - Tàu Không số Vũng Rô, thu hút rất đông khách du lịch đến tham quan vào các dịp lễ tết - cũng thường xuyên bị các loại rác thải nhựa, như túi ni lông, chai nhựa, phao xốp… “tấn công”, gây ô nhiễm. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do nhiều người thường xuyên vứt rác thải sinh hoạt xuống biển; các hộ kinh doanh du lịch bè và du khách cũng mặc nhiên xả rác thải xuống vịnh nên lượng rác tại đây mỗi ngày một nhiều. Từ cuối tháng 4 đến đầu tháng 10, khi trời bắt đầu chuyển gió nồm, các loại rác trôi nổi bị sóng đánh tấp vào bờ.

Tương tự, thắng cảnh quốc gia vịnh Xuân Đài cũng ô nhiễm do rác. Đi qua các làng biển nằm dọc theo bờ vịnh, cứ vài trăm mét lại bắt gặp một túi rác; có những túi rác khổng lồ chiếm cả một khoảng rộng trên mặt nước.

Chuyện rác thải gây ô nhiễm môi trường không phải là vấn đề mới. Tuy nhiên tại các di tích, danh lam thắng cảnh bị ô nhiễm bởi rác là điều các cấp, các ngành và mọi người cần đặc biệt quan tâm.

Bộ VH-TT&DL đã có Công văn 1895 yêu cầu các sở trực thuộc hướng dẫn xây dựng hương ước, quy ước lồng ghép nội dung bảo vệ môi trường chống rác thải nhựa, trong đó chú trọng chỉ đạo ban quản lý di tích, ban tổ chức lễ hội tăng cường công tác tuyên truyền cho người dân và du khách hạn chế sử dụng túi ni lông, hướng dẫn phân loại rác thải nhựa, bỏ rác đúng nơi quy định... Đây cũng là một phần được quy định trong Bộ Quy tắc ứng xử văn minh khi du lịch do Tổng cục Du lịch ban hành.

Vì một Phú Yên xanh, sạch, đẹp - điểm đến thân thiện và hấp dẫn của du khách; vì sức khỏe của cộng đồng và sự phát triển bền vững, mọi người hãy cùng chung tay bảo vệ môi trường, không xả rác thải bừa bãi ra môi trường. Chúng ta đừng để rác thải hủy hoại các di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh.

LÊ XUÂN NIỆM