Có một thực tế hiện nay mà người bán và mua thuốc lá, kể cả một số người hút thuốc lá thụ động đều biết, thuốc lá lậu đang chiếm lĩnh thị trường Việt Nam. Các hiệu thuốc không rõ nguồn gốc, không tem như Jet, Hero, Scott… được nhập lậu tràn lan từ đường tiểu ngạch giáp biên giới Campuchia. Tại sao người ta chê thuốc lá Việt Nam và các loại thuốc lá nhập khẩu có tem rõ ràng? Theo một số người, thuốc lá lậu “nặng đô”, còn các nhãn thuốc lá có tem tại Việt Nam hút quá nhẹ.
Hầu hết cửa hàng bán thuốc lá lẻ ở ven đường, tiệm tạp hóa đều bán thuốc lá lậu. Tuy nhiên, người bán không trưng trong tủ kính mà giấu trong nhà. Khi khách hỏi mua thì họ mới vào lấy bán, vì sợ bị phạt. Theo một chủ tiệm tạp hóa, những loại thuốc lá lậu như Jet, Hero, Scott… mua bao nhiêu cũng có. Chỉ cần ra những chợ lớn, đặc biệt là các chợ vùng biên sẽ thấy rất nhiều. Chẳng những thuốc lá lậu đang tấn công người lớn mà ngay cả những học sinh cũng đang tập tành hút thuốc lá.
Tác hại từ thuốc lá, ai cũng rõ vì truyền thông đã thông tin rất nhiều về vấn đề này. Thậm chí, trên các bao thuốc lá sản xuất tại Việt Nam đều khuyến cáo “Hút thuốc lá có hại cho sức khỏe” và có cả hình ảnh minh họa người bị ung thư phổi, ảnh hưởng thai nhi và các bệnh về răng miệng... Đặc biệt, với kết quả phân tích bằng phương pháp sắc ký khí khối phổ (GC-MS) tại Viện Khoa học hình sự - Bộ Công an cho thấy trong sợi và khói thuốc Hero và Jet nhập lậu đều xuất hiện cấu trúc phân tử các chất độc hại, ảnh hưởng tới sức khỏe người hút thuốc lá trực tiếp và cả người hút thuốc thụ động.
Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), xu hướng hút thuốc lá ngày một tăng, mỗi năm trên thếgiới cókhoảng 1,1 tỉ người hút, hàng trăm ngàn người chết vìthuốc lá. Việt Nam là nước nằm trong nhóm 15 quốc gia có tỉ lệ người hút thuốc lá cao nhất thế giới. Theo số liệu thống kê của Bộ Y tế, mỗi năm, người Việt chi đến 22.000 tỉ đồng để mua thuốc lá. Điều này đồng nghĩa với việc mỗi năm chúng ta phải tốn thêm 23.000 tỉ đồng để chữa bệnh liên quan đến thuốc lá (chỉ tính 5/25 bệnh có liên quan đến thuốc lá). Cũng theo Bộ Y tế, ảnh hưởng tài chính không nghiêm trọng bằng con số 40.000 người tử vong do thuốc lá/năm và tới đây có thể sẽ lên 70.000 người Việt tử vong/năm.
Theo Nghị định 124/2015/NĐ-CP, việc buôn bán hàng cấm là thuốc lá điếu nhập lậu từ dưới 10 gói, mức phạt từ 500.000-1 triệu đồng; bán từ 10 đến dưới 20 gói, mức phạt từ 1-2 triệu đồng; bán từ 400 gói đến dưới 500 gói, mức phạt từ 50-70 triệu đồng. Bán từ 500 gói trở lên sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Trường hợp không bị khởi tố, người vi phạm bị phạt 70-100 triệu đồng. Tuy nhiên, từ khi nghị định có hiệu lực đến nay, dường như chưa thật sự hiệu quả, khi mà thuốc lá lậu vẫn tràn lan, dễ như mua rau. Vì thế, cơ quan chức năng cần tăng cường công tác kiểm tra, xử lý nghiêm những trường hợp vi phạm; đồng thời tăng cường tuyên truyền sâu rộng để mọi người hiểu hơn về tác hại của thuốc lá.
Hút thuốc lá hoàn toàn không tốt cho sức khỏe, nên những ai đang tập tành hút thuốc lá thì cần bỏ ngay. Riêng những người đã lỡ nghiện hút thì không nên hút các loại thuốc lá lậu và cần giảm thuốc lá từ từ rồi bỏ hẳn. Hãy chung tay vì một thế giới không khói thuốc lá để bảo vệ sức khỏe con người.
NGUYỄN THANH VŨ
